برگه های اطلاعات ایمنی مواد

همانگونه که در مقاله سایت در رابطه با "ده خطری که جان افراد را در محیط کار به خطر می اندازد" اشاره کردیم، یکی از خطرات شایع موجود در محیط های شغلی خطرات مواد شیمیایی می باشد. در سالیان اخیر یکی از راهکارهای ارائه شده برای کاهش آسیب های ناشی از مواد شیمایی ارائه اطلاعات ایمنی مواد بوده است. در همین راستا تولید کنندگان ملزم شدند تا اطلاعات ایمنی و بهداشتی محصولات خود را برای استفاده کنندگان ارایه نمایند. به همین جهت برگه های اطلاعات ایمنی مواد ایجاد شدند. یکی از موضوعات مهمی در توسعه برگه های اطلاعات ایمنی مواد بحث قانون حق دانستن (Right to Know) بوده است. این قانون که در بسیاری از کشور ها به اجرا درآمده به طور اجمالی بیان می کند که هر فرد حق دارد که بداند با چه نوع ماده ای و چه عوارض و مضراتی در محیط کار سرو کار دارد. به همین منظور برگه های اطلاعات ایمنی به عنوان یک راهکار بسیار مناسب برای انتقال اطلاعات ایمنی و بهداشتی مواد برای افراد در نظر گرفته شد.

 

 

 

 

برگه های اطلاعات ایمنی (Safety Data Sheet) که به نام های دیگری همچون برگه اطلاعات ایمنی مواد (Material Safety Data Sheet) یا اطلاعات ایمنی محصولات (Product Safety Data Sheet) نیز شناخته می شوند، سند های هستند که اطلاعاتی از قبیل ویژگی های فیزیکی مواد (مثل: نقطه جوش، نقطه انجماد، نقطه اشتعال پذیری و... ارائه می دهد)، سمیت، اثرات سلامتی، کمک های اولیه، واکنش پذیری، نحوه ذخیره سازی، تجهیزات حفاظتی، اقدامات لازم در زمان نشت و ... را برای استفاده کنندگان ارائه می نمایند. در واقع تهیه و نصب برگه های اطلاعات ایمنی مواد در محیط کار یک روش مناسب برای ارائه اطلاعات ایمنی مواد می باشد. فرمت های مختلفی از دیرباز برای MSDS ها وجود داشته، این فرمت ها از کشور به کشور و حتی در برخی موارد از سازمان به سازمان متفاوت بودند همین موضوع سبب شد تا بمنظور یکسان سازی، فرمت تهیه اطلاعات ایمنی مواد استاندارد شود به همین جهت SDS ها ایجاد گردیدند. 

 

 SDS و MSDS در واقع دو واژه هستند که در اکثر مواقع بجای هم بکار برده می شوند.  MSDSها در واقع همان SDS ها هستند که پیش از ایجاد سیستم هماهنگ جهانی طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی (GHS) به این نام نامیده می شدند. تفاوت کوچکی که بین MSDS ها و SDS ها وجود دارد به فرمت ارائه مطالب بر می گردد. بطوری که با ایجاد سیستم  هماهنگ جهانی (Globally Harmonized System )  SDS  ها که از فرمت استاندارد شده ای شامل 16 بخش هستند جایگزین MSDS ها در ارائه اطلاعات ایمنی مواد شدند. در این فرمت از عبارات ریسک، عبارات ایمنی و نمادهای تصویری بمنظور ارائه اطلاعات استفاده می شود. معمولا SDS ها از چندین صفحه تشکیل شده اند. در مقابل MSDS ها فرمت الزامی ندارند، جمله بندی استانداردی ندارند و از نظر کیفیت و مطالب می توانند متفاوت باشند.

 

 

برای مثال  می توانید MSDS Benzoic Acid و SDS Benzoic Acid بنزوئیک اسید در باهم مقایسه نمایید.

 

1- کارگرانی که در محیط کار در مواجه با  مواد شیمایی هستند.

2- کارگرانی که لازم است از نحوه صحیح حمل و ذخیره مواد و همچنین استفاده ایمن مواد شیمایی آگاه بشوند.

3- افرادی که در زمان رخداد شرایط اضطراری برای کنترل شرایط اقدام می کنند، مانند: افرادی نظیر آتش نشانان، خدمه تجهیزات حمل مواد شیمیایی، تکنسین های اورژانس و افراد حاضر در اتاق های اضطراری.

در رابطه با مصرف کنندگان باید به یک نقطه توجه کرد که SDS ها برای همه افرادی که از مواد استفاده می کنند لازم نیست، به عبارتی فردی که سالی یک بار از رنگ برای انجام نقاشی ساختمان استفاده می کند لازم نیست ولی برای فردی که کارش نقاشی ساختمان است و هفته ای 40 ساعت به این کار مشغول می باشد لازم و ضروری است.

کارشناسان ایمنی و بهداشت در رابطه با SDS ها معمولا دو دغدغه دارند. 1- از کجا SDS مواد مورد استفاده خود را بدست بیاورند 2- راهنمایی مناسب برای استفاده از SDS ها.

امروزه از راه های مختلفی می توان SDS مواد را بدست آورد. برای مثال امروزه اکثر شرکت های تولید کننده و یا حتی پخش کننده مواد شیمایی SDS مواد را برای خریدار ارسال می کنند. به همین خاطر اکثر صنایع دارای مجموعه ای از برگه های اطلاعات ایمنی هستند، اگر شرکت شما چنین برگه های را دریافت نکرده است، می توانید با تأمین کننده خود تماس بگیرید و این برگه ها را در خواست کنید. در صورتی که تأمین کننده نتوان نیاز شما را مرتفع کند، حتما با خدمات مشتریان شرکت تولید کننده تماس بگیرید. یکی دیگر از راه ها می تواند سایت های دانشگاه ها و برخی از صنایع باشد، معمولا برخی از دانشگاه ها و صنایع مجموعه ای از برگه های ایمنی مواد را در سایت خود دارند. از منابع دیگر می توان به اینترنت، معمولا در اینترنت تعداد زیادی از برگه های ایمنی به صورت رایگان قرار دارند. در برخی موارد خرید نرم افزار ها و یا خرید اشتراک از سایت های معتبر نیز در این زمینه می تواند کمک کننده باشد.

 

1 - msds.com

2-https://www.msdsonline.com/sds-search/

3-http://www.msdsprovider.com/

4- https://chemicalsafety.com/sds-search/

5-https://hazard.com//msds/index.php

6- http://www.cambridgesoft.com/databases/login/?serviceid=128

7-https://apps.netmsds.com/cgi-bin/cpvweb?_proc=10&_d=1&_l=e

 

افراد می توانند با حضور در همایش ها و دوره های ایمنی اطلاعات لازم در مورد برگه های ایمن را بدست بیاورند. همچنین چندین راهنمای مناسب و معتبر نیز در فضای اینترنت وجود دارد که در زیر به آن ها اشاره شده است. 

2- راهنمای مرکز ایمنی و بهداشت شغلی کانادا (CCOHS): این مرکز که در سال 1978 با اکثریت آرای پارلمان کانادا با هدف ارتقاء سلامت جسمی، روانی و ذهنی نیروی کار در این کشور تأسیس شد. این مرکز راهنمایی را برای افزایش آگاهی افراد نسبت به برگه های اطلاعات ایمنی ارائه داده است. 

3- راهنمای انجمن دام پزشکی آمریکا (AVMA):  این انجمن راهنمایی را در رابطه با برگه های اطلاعات ایمنی ارئه نموده است.