بستن
آموزش ارزیابی ارگونومیک پوسچر به روش REBA
در این مقاله ارزیابی پوسچر به روش REBA به همراه مثالی کاربردی شرح داده شده است؛ با این مقاله جذاب و پرکاربرد با ما همراه باشید.
ارگونومی (Ergonomie) به معنای دانش بکار بردن اطلاعات علمی موجود درباره انسان و روش‌های علمی تولید چنین اطلاعاتی در طراحی محیط کار است. ارگونومی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های انسان را بررسی می‌کند سپس اطلاعات به دست آمده را در طراحی مشاغل، فراورده‌ها، محیط‌های کار و تجهیزات به کار می‌بند.
ارگونومی به سه دسته زیرتقسیم می شود:
-ارگونومی فیزیکی
-ارگونومی شناختی
-ارگونومی سازمانی
يکي از عوامل ايجاد اختلالات اسکلتي-عضلاني ناشی از کار، پوسچرهاي بدنی است که فرد در حین انجام کار اتخاذ می نماید. اگر محیط کار و یا برنامه های کاری به گونه ای باشد که امکان تغییر متناوب پوسچرهای گوناگون بدن را فراهم آورد شرایط مطلوب خواهد بود در غیر این صورت فرد آسیب خواهد دید.
از عبارت پوسچر برای توصیف وضعیت قرارگیری بدن یا نحوه قرار گرفتن قسمت‌های بدن در کنار یکدیگر استفاده می کنیم. پوسچر درست باعث بهبود تنفس و گردش خون میشود. در این صورت کمترین سطح انرژی برای حفظ پوسچر، مورد نیاز است. در این حالت شخص بالانس و تعادل کاملی خواهد داشت.
شکل1. ارگونومی در محل کار
هـدف ما از بررسـی پوسچرها تحلیل دقیق ریسک فاكتورهایی است كه در هنگام كار كـردن بوجـود مـی آیـد كـه یـا بـه طـور مجـزا باعـث آسیب به دستگاه اسكلتی - عضلانی می گردد و یا باعث تشدید عوارض میشود .
در حال حاضر براي برآورد و ارزیابی مواجهه با عوامل ريسک دخیل در بروز اختلالات اسکلتي عضلاني ناشی از کار، روش هاي متنوعي وجود دارد. اين روش ها شامل روش هاي مشاهده اي، روش هاي دستگاهي، روش هاي گزارش دهی فردی و سایر روش های فیزیکی-رواني مي باشند.
تقسیم بندی روش های ارزیابی پوسچر ارگونومی
-روش های ارزیابی پوسچر کل بدن
OWAS
REBA
MFA
PLIBEL
-روش های ارزیابی اندام فوقانی
OCRA
LUBA
HAL
ART
Strain Index
CTD Risk Index
-روش های ارزیابی حمل دستی بار
NIOSH
MAC
KIM
UTAH
SNOOK
ARBOUW
ManTRA
ACGIH Lifting
WISHA Lifting
ارزیابی ریسک به روش REBA
یکی از روش های ارزیابی پوسچر REBA (Rapid Entire Body Assessment) می باشد. روش REBA در سال ۲۰۰۰ توس هیگنت و مک اتامنی ارائه گردید. روش REBA یک روش ارزیابی کلی بدن بوده و به فرد اجازه می دهد که یک تجزیه و تحلیل توام از اندام های فوقانی, تنه, گردن و پاها را انجام دهد. همچنین در این روش عوامل دیگری مانند نیرو, نوع گرفتن بار (چنگش) و فعالیت عضلانی نیز در ارزیابی در نظر گرفته شده است. این روش بطور خاص جهت ارزیابی خطرات MSD و پوسچرهای کاری موجود در محیط های بهداشت و درمان و سایر صنایع خدماتی مفید می باشد.
ارزیابی باید با مصاحبه با کارگر مورد ارزیابی برای درک وظایف و خواسته های شغلی و مشاهده حرکات و وضعیت های کارگر در طی چندین چرخه کاری، برای ارزیابی آماده شود. انتخاب پوسچرهایی که باید ارزیابی شوند باید بر اساس موارد زیر باشد:
-پوسچرهایی که بیشترین میزان تکرار را دارند.
-پوسچرهایی که مدت زمان بیشتری ثابت نگه داشته می شوند (پوسچرهای استاتیک).
-پوسچرهای کاری که نیاز به بیشترین فعالیت ماهیچه ای یا بیشترین سطح اعمال نیرو دارند.
-پوسچرهایی که علت ایجاد ناراحتی در آن ها شناخته شده است.
-پوسچرهایی که بسیار نامناسب, شدید و ناپایدار هستند, بخصوص اگر نیرو هم اعمال شود.
-پوسچرهایی که به احتمال زیاد به وسیله مداخلات, اقدامات کنترلی و سایر تغییرات بهبود خواهند یافت.
ارزیابی REBA مستلزم آن است که زوایای وضعیتی شش موقعیت مختلف بدن را تعیین کنید. در بیشتر موارد، شما می توانید با مشاهده کار، زاویه وضعیت بدن را در میدان مشخص کنید. گرفتن عکس یا فیلم از کار و استفاده از یک گونیا برای اندازه گیری زوایای بخش های بدن می تواند بسیار مفید باشد.
در REBA، اندام های گروه A شامل تنه، گردن و پاها می باشند که در مجموع 61 پوسچر ترکیبی را ایجاد میکنند و اندام های گروه B شامل بازوها، ساعدها و مچ دست ها می باشند که در مجموع 16 پوسچر ترکیبی را ایجاد میکنند. برای ارزیابی پوسچر به هر عضو امتیاز مناسب داده می شود. امتیازگذاری اعضای بدن به صورت زیر می باشد:
امتیاز تنه در روش REBA
امتیاز تنه بین 1 تا 5 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا اکستنشن تنه، همراه با هرگونه تنظیم برای پیچش یا خم شدن جانبی (خم شدن جانبی) تنه است.
شکل2. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه A (تنه) در روش REBA
امتیاز گردن در روش REBA
امتیاز گردن بین 1 تا 3 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا اکستنشن گردن، همراه با هرگونه تنظیم برای پیچش گردن یا خم شدن پهلو (خم شدن جانبی) است.
شکل3. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه A (گردن) در روش REBA
امتیاز پاها در روش REBA
امتیاز پا بین 1 تا 4 خواهد بود. امتیاز بر اساس تحمل وزن دو طرفه یا یک طرفه روی پاها، همراه با هرگونه تنظیم برای درجه خم شدن زانو است.
شکل4. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه A (پاها) در روش REBA
تعیین امتیاز اثر ترکیبی پوسچر اندام های گروه A
در این روش امتیاز پوسچر اندام های گروه A از جدول زیر تعیین می شود.
جدول1. تعیین امتیاز اثر ترکیبی پوسچر اندام های گروه A
عدد به دست آمده از جدول 1 با عدد جدول 2 جمع میشود و امتیاز A به دست می آید.
تعیین امتیاز اعمال نیرو در روش REBA
در این روش امتیاز اعمال نیرو از جدول زیر تعیین می شود.
جدول2. تعیین امتیاز اعمال نیرو
تعیین امتیاز بازو در روش REBA
امتیاز بازو بین 1 تا 5 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا اکستنشن شانه، همراه با هرگونه تنظیم برای شانه در حال بالا بردن است.
شکل5. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه B (بازوها) در روش REBA
تعیین امتیاز ساعد در روش REBA
امتیاز بازو 1 یا 2 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا خم شدن آرنج است.
شکل4. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه B (ساعدها) در روش REBA
تعیین امتیاز مچ دست در روش REBA
امتیاز مچ دست 1 تا 3 خواهد بود. امتیاز بر اساس درجه خم شدن یا اکستنشن مچ دست، همراه با تنظیم +1 برای انحراف یا پیچش مچ دست است.
شکل5. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه B (مچ دست) در روش REBA
تعیین امتیاز ترکیبی پوسچر ادام های گروه B
جدول3. تعیین امتیاز اثر ترکیبی پوسچر اندام های گروه B (بازوها، ساعدها و مچ دست)
عدد به دست آمده از جدول 3 با جدول 4 جمع می شود و امتیاز B به دست می آید.
تعیین امتیاز جفت شدن دست با بار
جدول4. تعیین امتیاز مربوط به جفت شدن دست با بار
با استفاده از جدول5، امتیازهای A و B با یكدیگر ترکیب شده و امتیاز C مشخص میگردد.
تعیین امتیاز نهایی در روش REBA
جدول5. تعیین امتیازC (ترکیب امتیاز A و امتیاز B)
در این مرحله امتیاز فعالیت که از جدول 6 به دست می آید به امتیاز C اضافه میشود تا سرانجام امتیاز نهایی حاصل شود.
جدول6. تعیین امتیاز نوع فعالیت
پس از تعیین امتیاز نهایی، با استفاده از جدول 7، سطح خطر و اولویت اقدامهای اصالحی تعیین میشود و بدین ترتیب روند ارزیابی پوسچر با روش REBA به پایان میرسد.
تعیین سطح اولویت اقدام های اصلاحی در روش REBA
جدول7. سطح خطر و اولویت اقدام های اصلاحی در روش REBA
محدودیت های روش REBA
•جهت ارزیابی وظایفی که عمدتا حمل دستی باز هستند توصیه نمیشود.
•مدت زمان کار، زمان بازیابی موجود، یا خطر ارتعاش دست و بازو را در نظر نمی گیرد.
•نیاز به ارزیابی جداگانه سمت راست و چپ بدن دارد این روش تنها به یک نقطه از زمان یا بدترین پوسچر بدنی در یک وظیفه توجه می کند.
•مانند اکثر روش های ارزیابی خطر سطح خطر کلی ارائه شده اما آسیب به اپراتورها را نمی تواند پیش بینی کند.
نمونه ارزیابی پوسچر به روش REBA
واکاوی پوسچر این کارگر به روش REBA به صورت زیر است:
با توجه به جدول 7، سطح خطر متوسط و ضرورت اقدام آن ضروری می باشد.
برای مطالعه ارزیابی پوسچر به روش ROSA، از دیگر مقالات تهیه شده توسط ارک می توانید اینجا کلیک کنید.
منابع:
1.چوبینه، علیرضا-امیرزاده، فرید، کلیات بهداشت حرفه‌ای، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز، 1387:ص387
