10 خطر که جان افراد را در محیط کار تهدید می کند (بخش اول)

آیا می دانستید که با توجه به آمارهای رسمی موجود در کشور سالانه در حدود 10000 حادثه شغلی در کشور رخ می دهد، که متاسفانه حدود 900 نفر جان خود را بر اثر این حوادث در واحدهای صنعتی از دست می دهند. هزینه های مستقیم و غیرمستقیم ناشی از این حوادث بار مالی فراوانی را بر جامعه تحمیل می کند. افزایش ایمنی و بهداشت محیط کار از جمله سیاست های مهم هر کشوری محسوب می شود، تا بتوانند از آسیب های ناشی از حوادث و بیماری های کاری بر کارفرمایان و جامعه بکاهند. چگونه می توان از این هزینه های سرسام آور جلوگیری کرد؟ جواب ساده است، شناسایی خطرات و رعایت قوانین ایمنی محیط کار، ما در این مطلب قصد داریم 10 خطر مهم را که در محیط های کار افراد با آن مواجهه دارند را معرفی کنیم.

سقوط یکی از دلایل شایع آسیب در محیط کار می باشد. سقوط می تواند به دلایل مختلفی در محیط کار و حتی در محیط های غیر کاری رخ بدهد (برای نمونه از جمله علت های رخداد سقوط می توان به سطوح ناهموار کف، کف مرطوب و خیس، کابل های رها شده در محیط کار  و... اشاره نمود). سقوط یکی از شایع ترین علت صدمات در محل کار است. سالانه کارفرمایان مجبور به پرداخت هزینه های زیادی به ازای این حوادث هستند، در حالی که در صورت رعایت مقررات ایمنی می توان از رویداد چنین حوادثی در محیط کار جلوگیری نمود. همانطور که می دانید کارفرما مسئول تأمین ایمنی کارگران و کارکنان خود را در محیط کار می باشد.

 

 

حوادث همیشه در طول تاریخ رخ داده اند و همچین در آینده نیز رخ می دهند، اما با انجام اقدامات ساده ای می تواند محیط کار را ایمن تر نمود و جلوی بسیاری از حوادث را گرفت. برای مثال با رعایت مواردی از قبیل پیاده سازی سیستم 5S، تمیز کردن لکه ها (روغن و...) و مایعات ریخته شده کف محل کار، قرار دادن تجهیزات در جاهای مخصوص به خود، بهبود روشنایی، تهیه دستورالعمل کار برای ارتفاع و ملزم کردن کارگران برای پوشیدن کفش های ایمنی مقاوم در برابر لغزش می توان جلوی بسیاری از حوادث سقوط را گرفت.

هر سیم دارای جریان برقی می تواند به افراد آسیب برساند، خواه مستقیماً توسط افراد لمس شود و یا به طور غیرمستقیم از طریق یک هدایت کننده جریان الکتریکی به فرد مورد نظر منتقل گردد. ولتاژهای بالاتر از 50 ولت برای انسان خطرناک تلقی می شوند و باید جدی گرفته شوند. معیوب بودن پوشش سیم ها و همچنین از بین رفتن پوشش سیم های داخلی موتورها و دستگاه های الکتریکی به علت ساییده شدن و سوختن می تواند باعث ایجاد یک منبع خطر در محیط کار گردد. متأسفانه برخی از حوادث سالانه، در اثر تماس با جریان برق در محیط کار اتفاق می افتند، کشنده هستند. شوک ناشی از جریان برق در بسیاری موارد می توانند صدمات شدید و دائمی ایجاد کنند. بیشتر این برق گرفتگی ها ناشی از تجهیزات معیوب  محیط کار هستند که می تواند با یک اقدام پیشگیرانه مناسب پیشگیری شوند. برخی از موارد پایه ای ایمنی الکتریکی عبارتند از: تعمیر و نگهداری کلیه تاسیسات و تجهیزات برقی در دوره های زمانی مناسب، ایزوله کردن افراد با انتخاب تجهیزات حفاظت فردی مناسب، استفاده از رله های حفاظتی، اتصال بدنه فلزی دستگاه ها به زمین و جایگزینی بخش های آسیب دیده کابل های برق از جمله مواردی هستند که می توان با رعایت آن ها از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کرد. حتی باید در نظر گرفت که وسایل برقی معیوب گاهی اوقات می توانند منجر به ایجاد آتش سوزی در محیط کار شوند. 

کسب و کارهایی که از ضعف زیادی در رعایت نظم و انضباط محیط کار دارند، در دسترس عموم هستند (برای آتش سوزی عمدی) و همچنین کسب و کارهای که از تجهیزات دارای نقص استفاده می کنند، باید منتظر حریق باشند. در کنار آسیب به ساختمان ها، حریق می تواند باعث آسیب به افراد و حسن شهرت کسب و کار گردد (برای مثال حادثه پلاسکو که صدمات مالی و جانی فراوانی را در بر داشت). این موضوع در حالی است که اقدامات ایمنی مناسب می تواند از وقوع چنین حریق های جلوگیری نماید. نصب دتکتورها و سنسورهای تشخیص و اطفاء حریق به منظور کاهش زمان کشف و اطفاء می تواند در جلوگیری از ایجاد و گسترش حریق، موثر واقع شوند. البته لازم است این تجهیزات به صورت دوره ای مورد آزمایش قرار بگیرند. باید این تجهیزات به منبع برق جایگزین متصل شوند تا در صورت نبود جریان برق بتوانند بطور صحیح عمل کنند. همچنین لازم است طرح مديريت واكنش در شرايط اضطراري (Emergency Response Plan) در سازمان مشخص شده و افراد از وظایف خود در صورت رخداد حریق و راه های خروج از ساختمان آگاه باشند.

 در جهت مقابله با حریق، وجود کپسول های آتش نشانی متناسب، آماده بکار و به تعداد کافی در محیط کار بسیار لازم و ضروری است. در صورتی که افراد در کنار شعله های آتش کار می کنند، باید از لباس کار مقاوم در برابر حریق استفاده شود. مواد قابل اشتعال باید به طور ایمن نگهداری شوند، تجهیزات الکتریکی که از آن ها استفاده نمی شود باید خاموش شوند و از جریان برق قطع شوند. تهیه MSDS مواد برای آگاهی افراد از نوع مواد شیمیایی و راه های اطفاء آن بسیار ضروری است. حریق مسئله ای است که کارفرمایان و کارمندان در مقابله با آن نقش بسیار مهمی بر عهده دارند. 

مکان هایی که محصور هستند می توانند به مکان های خطرناکی برای کار تبدیل شوند. اتاق ها، مخازن، سیلوها، چاله ها، سنگرها، چاهها، فاضلاب ها، زهکشی ها، مجرای لوله کشی شده و اتاق های بدون تهویه و یا تهویه مطبوع ضعیف، می توانند خطر مرگ یا صدمات جدی را افزایش دهند. جوشکاری، نقاشی، برشکاری با شعله، استفاده از مواد شیمیایی در فضاهای کوچک، نشت گاز در فضاهای بسته می تواند شرایط کار خطرناکی را ایجاد کند. آموزش ضعیف می تواند نه تنها به کارگران محصور در این فضاها بلکه به افرادی که برای نجات آنها تلاش می کنند آسیب برساند. موارد دیگری که در صورت عدم دقت ممکن است باعث رخداد حادثه در چنین محل های شود عبارتند از: کمبود اکسیژن، انتشار گاز سمی، کار با مایعات و مواد جامدی که ناگهان فضای محصور را پر می کنند و... . مواد باقیمانده ناشی از سوختن می تواند برای مدت زیادی گاز، دود یا بخار و گرد وغبار ساطع کنند و یا چنین موادی می توانند باعث ایجاد شرایط کار گرم شوند.

یک راه کاملاً واضح برای کاهش خطر کار در فضاهای محدود، جلوگیری از ورود به فضاهای محدود و بسته می باشد. آیا واقعاً لازم است که افراد به فضای محدود بروند و در آنجا کار کنند؟ اگر غیرقابل اجتناب است، حتما اقدامات احتیاطی باید رعایت شود. آموزش و تهیه دستورالعمل های مناسب جهت ورود به فضای بسته بسیار می تواند در کاهش این حوادث مثمر ثمر باشد. 

اصطلاح خطرات مکانیکی در اینجا به گروهی از خطرات اطلاق می شود که می تواند باعث آسیب فیزیکی و جسمانی برای افراد شوند. این خطرات از شایع ترین خطرات محیط های شغلی محسوب می شوند و اغلب در اکثر محیط های کاری رخ می دهند. ماشین آلات بدون حفاظ، بخش های در حال حرکت ماشین آلات، دستگاه های برش و پرس، pinch points ،nip points و خطرات له شدگی از جمله منابع ایجاد کننده این خطرات هستند. همانطور که در طول روز کاری خود مشغول بکارید، احتمالاً با یکی از این خطرها مواجهه داشته اید. کارفرمایان باید از ایمنی کارکنان خود در مقابل چنین خطرهای اطمینان حاصل کنند. ارائه آموزش های لازم برای کارگران در مورد نحوه صحیح کار با تجهیزات و نحوه رعایت اصول ایمنی بسیار می تواند کمک کننده باشد.