بستن

ورود / ثبت نام

بستن

سبد خرید

بستن

سبد خرید

0
  • خانه 
    •  
  • روش های ارزیابی ارگونومی
ارزیابی ریسک حمل دستی بار به روش MAC

ارزیابی ریسک حمل دستی بار به روش MAC

04 بهمن 01

ارزیابی حمل دستی بار به روش (MAC) یا (Manual handling assessment charts)
ابزار MAC جهت شناسایی فعالیت‌های پرخطر در محل کار برای کمک به مهندسین ایجاد شده است و می‌تواند برای ارزیابی خطرات ناشی از بلند کردن و حمل بار و همچنین فعالیت‌های دستی تیمی استفاده شود.
اختلالات اسکلتی- عضلانی مرتبط با کار (MSDs)، از جمله آسیب های ناشی حمل دستی بار، شایع ترین نوع بیماری شغلی در انگلستان است. یادآوری این نکته ضروری است که:
• کارهای زیادی می توانید برای جلوگیری از این آسیب ها انجام دهید.
• اقدامات پیشگیرانه اغلب ساده و مقرون به صرفه هستند.
شما نمی توانید از همه MSD ها پیشگیری کنید، اما در صورت بروز آن ها، گزارش اولیه علائم، درمان مناسب و توانبخشی مناسب ضروری است. نمودارهای ارزیابی دستی (MAC) ابزاری است که هدف آن کارفرمایان، مدیران ایمنی و بهداشت و نمایندگان ایمنی است و توسط بازرسان ایمنی و بهداشت استفاده می شود. 
این روش ارزیابی طراحی شده است تا به شما در درک، تفسیر و طبقه بندی سطح خطر و عوامل خطر شناخته شده مختلف مرتبط با فعالیت های دستی کمک کند. روش ذکر شده شامل یک سیستم امتیاز دهی عددی و رنگی برای برجسته کردن فعالیت های دستی پرخطر است. نمودارهای ارزیابی حمل دستی بار چک لیستی است که توسط سازمان HSE در سال 2002 طراحی گردید. این چک لیست جهت کمک به بازرسان ایمنی و بهداشت ارائه گردید تا عوامل خطر موجود در سه نوع وظایف حمل دستی بار شامل بلند کردن بار انفرادی ، حمل کردن بار انفرادی و بلند کردن تیمی بار را ارزیابی نمایند.

حمل بار دستی به روش MAC

با توجه به مقررات عملیات حمل بار دستی 1992 (MHOR)، جابه‌جایی دستی به صورت زیر تعریف می شود:
هر گونه حمل بار (از جمله بلند کردن، پایین گذاشتن، هل دادن، کشیدن، حمل یا جابه‌جایی بار) با دست یا نیروی بدنی است. MHOR سلسله مراتب واضحی از اقدامات را برای مقابله با خطرات ناشی از حمل دستی ارائه می کند:
• تا جایی که به طور عملی امکان پذیر است از عملیات حمل دستی خطرناک خودداری کنید.
• در مواردی که نمی توان از عملیات حمل دستی خطرناک اجتناب کرد، خطر آسیب را تا جایی که امکان دارد کاهش دهید.
ارزیابی دقیق هر عملیات جابه‌جایی دستی می تواند یک پروژه بزرگ باشد و ممکن است نسبت به تلاشی که می کنید نتیجه قابل قبولی نگیرید. بسیاری از فعالیت های حمل دستی، به عنوان مثال بلند کردن مقطعی یک جسم کوچک سبک، خطر ناچیزی را در بر خواهد داشت. برای کمک به شناسایی موقعیت‌هایی که ارزیابی دقیق‌تر ریسک آن ها ضروری است، HSE فیلترهایی را برای بررسی موارد ساده ارائه کرده.

روش MAC در چه مواردی کاربرد ندارد؟

MAC به شناسایی فعالیت های دستی پرخطر در محل کار کمک می کند. با این حال، این روش ارزیابی برای همه عملیات های حمل دستی مناسب نیست و ممکن است شامل ارزیابی کامل ریسک نباشد. بنابراین اگر به فقط به آن استناد شود امکان دارد قابل قبول نباشد. برای اینکه ارزیابی ریسک «مناسب و کافی» باشد، معمولاً نیاز به در نظر گرفتن اطلاعات اضافی مانند قابلیت‌های فردی دارد و باید با الزامات MHOR مطابقت داشته باشد. استفاده از دانش افراد با تجربه و مشاوره تخصصی نیز ممکن است مفید باشد. 
استفاده از MAC برای موارد زیر مناسب نیست:
1. عملیات جابه‌جایی دستی شامل هل دادن و کشیدن
2. ارزیابی خطرات محل کار مرتبط با اختلالات اندام فوقانی

فرایند ارزیابی ریسک  به روش MAC 

1. وظایف یا فعالیت هایی که باید ارزیابی شوند را مشخص کنید. آن وظیفه هایی را انتخاب کنید که می دانید کارهای سخت تری هستند یا کارگران بیشتر از آن ها شکایت دارند.
2. با کارگران و سرپرست های آن ها در مورد آسیب های ناشی از کار و راه های مدیریت و یا کنترل این خطرات مشورت کنید. هدف این مشورت کسب بینش در مورد درخواست های تمام افرادیست که آن شغل یا وظیفه را انجام می دهند.
3. کار یا وظیفه فرد را با دقت مشاهده کنید، در صورت لزوم فیلم بگیرید و اطمینان حاصل کنید که به طور خاص وظیفه فرد را زیر نظر دارید و کاری را که به صورت روتین انجام می دهد ثبت می کنید. 
4. وظیفه کارگر را به طور کامل شرح دهید، تمام نشانه های مبنی بر اینکه کار پرخطر است و هر عامل فردی و روانی اجتماعی مهمی را ثبت کنید. مشخص کنید که خطرات مربوط به کارگران آسیب پذیر را در نظر گرفته اید.
5. از  دستورالعمل های مناسب ارزیابی برای تعیین سطح ریسک برای هر عامل خطر استفاده کنید. همیشه بدترین سناریو(worst case scenario)  را در نظر داشته باشد.



• درجه خطر و باند (نوار) رنگی مناسب را برای هر خطر انتخاب کنید و امتیاز آن را در برگه امتیاز وارد کنید. برای شناسایی درجه خطر از جدول زیر استفاده کنید.
• به دنبال راهکارهایی برای تغییر کار و کاهش درجه خطر از  قرمز به زرد یا سبز و کاهش درجه خطر زرد به سبز باشید.
• اگر فرد تعدادی وظیفه مختلف را انجام می دهد، هر کدام را جداگانه ارزیابی کنید.
• امتیازات کل را با هم جمع کنید. امتیازات کلی به اولویت بندی وظایفی که به اقدامات اضطراری نیازمندند کمک می کنند.
• اطلاعات باقیمانده در مورد وظیفه را در بخش برگه امتیازات وارد کنید.
• نوع مناسب ارزیابی (بالا بردن، حمل یا جابه‌جایی تیمی) را انتخاب کنید. اگر کاری شامل بلند کردن و حمل است، هر دو را در نظر بگیرید. 
• هدف از ارزیابی، شناسایی و سپس کاهش سطح کلی ریسک کار است. برای کنترل خطراتی که شناسایی کرده اید باید تدابیری اتخاذ کنید. 

برای مطالعه کامل مطلب فایل زیر را دانلود نمایید. 


مطالب مرتبط: 
روش نایوش
روش نیوزیلند
روش RULA
روش REBA

 
ارزیابی حمل دستی بار به روش Niosh

ارزیابی حمل دستی بار به روش Niosh

11 دی 01
NIOSH جهت ارزیابی ریسک آسیب های کمری در مشاغل بلند کردن و پایین آوردن بار به صورت دو دستی به کار می رود.

کاربرد: 

• در تمامی محیط های کاری که بلند کردن و پایین آوردن بار (فقط بارهای غیر زنده) دارند.
• برای کارهای تکراری، نشسته و استاتیک مناسب نیست.

مزیت:

• بر پایه مطالعات علمی است.
• دقت بالایی دارد و نتایج آن کمی است.
• نتایج حاصله با مخاطرات بهداشتی کمر در ارتباط است.
• از سوی سازمان NIOSH تصویب شده است.

معایب:

• تاثیر ارتعاش تمام بدن در نظر گرفته نشده است.

مخاطرات:

• نیرو
• پوسچر
• تکرار
• مدت زمان

روش انجام :

معادله نسخه جدید بلند کردن بار NIOSH شامل هفت ضریب به صورت :
• LC ضریب ثابت 23 کیلوگرم
• HM ضریب متناظر با فاصله افقی بین دست ها در محل گرفتن بار تا نقطه میانی بین مچ پاها (سانتی متر)



• VM ضریب متناظر با فاصله قائم بر حسب اینج یا سانتیمتر بین دست ها در محل گرفتن بار تاکف کارگاه


• DM ضریب متناظر با میزان جابه جایی بر حسب اینج یا سانتیمتر بار در سطح قائم (اختلاف ارتفاع محل برداشتن بار و قراردادن آن)


• AM ضریب متناظر زاویه انحراف تنه از سطح ساجیتال بر حسب درجه
 
• FM ضریب متناظر با متوسط تعداد دفعات بلندکردن بار در دقیقه


• CM ضریب متناظرباکیفیت جفت شدن دست با بار میباشد.


RWL = LC * HM * VM * DM * AM * FM * CM
RWL  حد توصیه شده وزنی (Limit Weight Recommended) می باشد. در این معادله میزان باري است که بیشتر کارگران سالم بتوانند آن را در یک دوره زمانی معین (حداکثرهشت ساعت) جابه جاکنند ودر اثر آن به عوارض کمري ناشی از حمل کالا مبتلا نشوند.

براي تعیین شاخص بلندکردن بار (Index Lifting) از فرمول LI= L/RWL  که در آن L وزن بار بر حسب کیلوگرم و RWL وزن بار توصیه شده است استفاده میگردد. مقدار LI نباید بیشتر از 3 باشد.
در صورتیکه
LI≤1 به دست آید، خطر آسیب کمري در فعالیت مورد  وجود نخواهد داشت.
اگرLI بین 1و3 باشد احتمال آسیب وجود دارد (نیاز به طرح های ارگونومیکی برای کاهش LI به مقدار 1 لازم است.)
اگر LI>3 خطر آسیب کمری زیاد است (تغییر سیستم کار).

نمونه ارزیابی: 

 در تصویر مقابل به ترتیب:
مقدار H برابر است با 40 سانتی متر.
مقدار V برابر است با 100 سانتی متر.
مقدار D برابر است با 20 سانتی متر.
مقدار A برابر است با 30 درجه. 
و وضعیت بار در دست خوب می باشد. 
 RWL = LC * HM * VM * DM * AM * FM * CM = 23* 0.63* 0.93 *1* 0.9 *1 = 12.12                آسیب کمری زیاد است

ارزیابی حمل دستی بار به روش نیوزیلند

ارزیابی حمل دستی بار به روش نیوزیلند

09 آذر 01
سلامت و ایمنی شغلی برای رفاه کلی کارکنان حیاتی است. سهل انگاری در طراحی یک ایستگاه کاری می تواند باعث ناراحتی، درد و آسیب شود. نور نامناسب، میز کار با ارتفاع ثابت نادرست، واحدهای نمایش نامناسب، همگی می توانند منجر به ناراحتی جسمی و روانی شوند. بنابراین، ارزیابی پوسچرحرفه ای ضروری است. ارزیابی ایستگاه کاری شامل ارزیابی یک کارمند در ایستگاه کاری است که به موارد زیر کمک می کند:
• بهبود چیدمان و طراحی ایستگاه های کاری مناسب
• جلوگیری از هر گونه آسیب احتمالی
• کمک به صورت تخصصی
• بهبود وضعیت بدن در حین کار
• تشویق کارکنان به استراحت به صورت منظم
• در صورت لزوم، بررسی مجدد ایستگاه کاری 
یک ایستگاه کاری ارگونومیک سلامت و ایمنی بهتر را تضمین می کند. محیطی را ایجاد می کند که در آن کارکنان احساس انگیزه و بهره وری خود را افزایش دهند. 
 
 

روش كدگذاری نيوزيلند برای جابجايی های دستی  :( New Zealand code for material handling)

این روش برای اولین بار در سال 2001 در نیوزیلند منتشر شد. در روش کدگذاری نیوزیلند ابتدا ریسک ها و خطرات حمل دستی مواد با استفاده از یک چک لیست مورد ارزیابی قرار می گیرد. اگر بررسی اولیه، یک خطر بالقوه را نشان داد آن گاه یک بررسی دقیق تر برای محاسبه نمره ریسک صورت می گیرد. که از آن به عنوان یک مقیاس راهنما برای ضرورت و نوع اقدام کنترلی موردنیاز به منظور کاهش ریسک استفاده می شود.

در صورتی که نمره ریسک بزرگتر از 10 شد ، به منظور تعیین میزان تاثیر فاکتورهای شرکت کننده مثل:
• بار 
• محیط
• شخص
• وظیفه
• مدیریت
به بررسی و ارزیابی فاکتورهای شرکت کننده پرداخته می شود و در نتیجه راه حل های مناسب برای کنترل خطرات مرتبط با هر یک از عوامل تولید پیدا خواهد شد.

مطالب مرتبط: 
ارزیابی WISHA
ارزیابی RULA
ارزیابی REBA

برای مطالعه مقاله کامل ارزیابی حمل دستی بار به روش نیوزلند فایل زیر را دانلود نمایید. 
جهت دانلود چک لیست ارزیابی کلیک کنید (+)

 
 
ارزیابی ارگونومیکی به روش WISHA

ارزیابی ارگونومیکی به روش WISHA

15 آبان 01
انجام ارزیابی ریسک ارگونومیک اولین گام برای کاهش صدمات ارگونومیک شغلی است. هدف این ارزیابی ها شناسایی عوامل خطر ارگونومیک به منظور کاهش این خطرات در محل کار است. در جهان صنعتی امروز، بسیاری از کارگران و کارکنان ناچار هستند، که خود را با شرایطی نامناسب، که محیط و ابزار مورد استفاده بر آنها تحمیل می کند، متناسب سازند و با محدودیت های ایجاد شده، به گونه ای کنار آیند. پیامد این شرایط می تواند بسیار وخیم بوده و بر زندگی فرد، تندرستی، ایمنی و بهره وری  اثری نامطلوب داشته باشد. در چنین وضعیتی، انسان از نظر جسمانی یا روانی با نوع کار یا تجهیزاتی که مورد استفاده قرار می دهد و یا در محیطی که در آن زندگی کرده یا به کار می پردازد، تناسبی ندارد. نبود تناسب جسمی، ناراحتی های جسمانی را سبب می شود، که می توان به یكی از آنها  اشاره کرد، که از جمله شایع ترین عوارض ناشی از کار یعنی  اختلالات اسكلتی- عضلانی در جوامع امروزی هستند. بر پایه آمار موجود، نزدیک 48 درصد از کل بیماری های ناشی از کار را آسیب های تجمعی تشكیل می دهند که در اثر عوامل فیزیكی یا مكانیكی ایجاد. نبود تناسب روانی، نیز مشكلاتی ویژه را برای فرد ایجاد می کند. عوارض جسمانی- روانی  ، نمونه ای از این موارد است، که در اثر بار فكری زیاد و فشار روحی فزاینده نمایان می شوند که به هنگام کار بر فرد وارد می آید. زمانی که فرد از نظر توان فکری در حد و اندازه  مسئولیت واگذاشته نباشد، فشارهای روحی و روانی بر او افزون شده و موجب می شود روانپریشی، نبود تعادل روانی، خستگی روحی و ... بروز پیدا کند.. ادامه چنین وضعیتی، به بروز عوارض جسمانی، مانند مشكلات دستگاه گردش خون و دستگاه گوارش، اختلال غدد مترشحه درونی و ... می انجامد. برای پیشگیری از بروز این گونه مسائل و تأمین تندرستی نیروی کار، (ارگونومی) توانمندی های انسان را می سنجد و  رهیافتی کارآمد به انسان یاری می دهد آنگاه، دستگاه ها، کار و محیط را متناسب با آن ها سازماندهی و تنظیم می کند. ارگونومی در پی آن است که، کار را متناسب با انسان سازد و نه انسان را متناسب با کار.WISHA روش محاسباتی برمبنای تلفیقی از دو روش NIOSHو Health and Safety Executive می باشد. در کتابچه حدود مجاز مواجهه شغلی، این روش به دلیل سهولت اجرا، کاربردی بودن و لحاظ نمودن پارامترهای مختلف بلند کردن بار در محاسبه، جهت ارزیابی حد مجاز بلند کردن یا پایین گذاشتن دستی بار توصیه شده است. این روش شامل 6 مرحله می باشد.

در مرحله اول، بر اساس مشاهدات محیطی وزن باری که به وسیله کارگر بلند می شود مشخص شده و در چهارچوب مربوط به مرحله یک نوشته می شود.
در مرحله دوم، ناحیه ای را که بلند کردن یا پایین آوردن بار در آن آغاز می شود مشخص و دور عدد مربوط به آن ناحیه دایره کشیده می شود.
در مرحله سوم، دور عددی که نشان دهنده فرکانس بلند کردن بار و مدت زمانی که در طول شیفت کار فرد به بلند کردن بار می پردازد دایره کشیده می شود.
در مرحله چهارم، چرخش حین بلند کردن بار مورد توجه قرار می گیرد. چنانچه هنگام بلند کردن بار، چرخش حول محور طولی بدن کمتر از 45 درجه باشد، دور عدد یک (در متن) و اگر چرخش حول محور طولی بدن بیشتر از 45 درجه، باشد دور عدد 85/0 (در متن) دایره کشیده می شود.
در مرحله پنجم، اعداد حاصل از مراحل 2و3 و5 و در هم ضرب می شوند. عدد حاصل در این مرحله حد مجاز بلند کردن بار در شرایط مورد نظر که ارزیابی برای انجام شده است را به دست می دهد.
در مرحله ششم، عدد حاصل از مرحله ششم با عدد مربوط به مرحله اول با هم مقایسه می شوند. چنانچه وزن باری که بلند می شود کمتر از حد مجاز محاسبه شده باشد شرایط بی خطر و مطلوب ارزیابی می شود، اما چنانچه وزن باری که بلند می شود بیشتر از حد مجاز محاسبه شده باشد شرایط خطرناک و نامطلوب ارزیابی می شود.


برای مطالعه مقاله کامل فایل پی دی اف را از قسمت زیر دانلود نمایید. 

مطالب مرتبط:
+ROSA
+RULA
+REBA
+QEC
+حمل دستی بار
نحوه محاسبه آناليز بلند كردن دستي بار

نحوه محاسبه آناليز بلند كردن دستي بار

10 آبان 01

تعيين حدود مجاز جهت بلند كردن دستي بار به كمك نرم افزار: WorkSafeBC Lift-Lower Calculator امكان پذير مي باشد.

 

 لازم به ذكر است كه اين نرم افزار بصورت رايگان از طريق اينترنت قابل بهره برداري مي باشد.در دستورالعمل زير مراحل انجام محاسبه دستي جهت تعيين اينكه آيا بار بلند شده در حـد مجـاز اسـت يـا خيـر بيان شده:

1- وزن بار مورد نظر را يادداشت كنيد (بر حسب كيلوگرم)وزن بار بر حسب كيلوگرم
2- با توجه به موقعيت دست فرد در زمان شروع بلند كردن (پايين آوردن) بار يكي از اعداد موجود در مستطيل هاي شكل زير را انتخاب كنيد.

3- با توجه به تعداد دفعات بلند كردن بار در هر دقيقه و نيز مدت زمانيكه در طول روز صرف بلند كردن بار ميشود (بر حسب ساعت) عدد مورد نظر را از جدول زير انتخاب كنيد.نكته: براي بلند كردن بار به ميزان كمتر از يكبار در5 دقيقه مقدار اين عدد را 1 در نظر بگيريد.

 


 تعداد دفعات بلند کردن بار با توجه به زمان 

 

4- اگر فرد بيش از 45 درجه چرخش داشته باشد عدد 85/0 را انتخاب و در غير اينصورت عدد 1را انتخاب نماييد.
5- اعداد انتخاب شده در مراحل 2تا 4 را در فرمول زير جايگذاري نماييد.حد مجاز بلند كردن بار(بر حسب كيلوگرم) = عدد مرحله 2 * عدد مرحله 3 * عدد مرحله 
6- آيا وزن بار بلند شده در مرحله 1كمتر از ميزان حد مجاز بلند كردن مرحله 5 است؟
• اگر جواب بلي است، خطري وجود ندارد.
• اگر جواب خير است، خطر وجود دارد. نكته : اگر شغلي مستلزم بلند كردن بارهايي با وزن هاي مختلف باشد مراحل 1تا 5 بالا را مطابق نكات ذيل انجام دهيد:
1- در مرحله 1 بيشترين وزن باري كه توسط فرد بلند ميشود را قرار مي دهيم
2- در مرحله 2 عمل بلند كردن بار را در بدترين وضعيت بدني در نظر ميگيريم
3- در مرحله سوم متداول ترين روش انجام بلند كردن بار كه معمولا اجرا ميشود را در نظر گرفته و از فركانس و مدت زمان كه براي تمام مراحل بلند كردن (بار) در يك روز كاري استفاده ميشود بكار بريد.

آموزش ارزیابی ارگونومیک پوسچر به روش QEC

آموزش ارزیابی ارگونومیک پوسچر به روش QEC

01 خرداد 01

در ادامه معرفی انواع روش های ارزیابی پوسچر، در این مقاله سعی داریم تا به معرفی روش QEC بپردازیم که در آن طیف وسیعی از مواجهه کارگر با اختلالات اسکلتی عضلانی را می توان ارزیابی کرد. با ما همراه باشید...

 

اختلالات اسکلتی عضلانی به شرایطی گفته می شود که عضلات، تاندون ها و اعصاب آسیب دیده و علایم به صورت درد، ناراحتی یا بی حسی در اندام ظاهر می شود.
اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از کار، آسیب هایی هستند که در اثر انجام کارهای فیزیکی و در طول زمان ایجاد می‌شوند و یکی از عمده ترین عوامل از دست رفتن زمان کار، افزایش هزینه ها و آسیب های انسانی به شمار می‌روند.

 روش های مختلفی برای ارزیابی پوسچرهای کاری در علم ارگونومی وجود دارد (مانند: RULA، REBA، ROSA) که در این بخش به معرفی روش QEC می پردازیم.
 
اهمیت مطالعه اختلالات اسکلتی عضلانی
اختلالات اسکلتی عضلانی با پوسچر کار رابطه ای نزدیک دارند؛ اهمیت پوسچر مناسب هنگام کار از زمان رامازینی  مورد توجه قرار داشته است. در بین عوامل و ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از کار، پوسچر نامطلوب از جمله مهم ترین آنها محسوب می شود.
با وجود این که علم و فناوری وظایف شغلی را به سمت اتوماسیون سوق می دهد، تقریبا در همه ی مشاغل فعالیت ها به علت وضعیتی که به بدن می دهند موجب ایجاد فشار می شوند. علت بیش از نیمی از غیبت ها در محیط کار، اختلالات اسکلتی عضلانی است.
موسسه ایمنی و سلامت شغلی(NIOSH)، بیماری ها و عوارض شغلی ناشی از کار را براساس اهمیت آنها از نظر شیوع، شدت و امکان پیشگیری طبقه بندی نموده است که در آن WMSDs پس از بیماری های تنفسی شغلی در رتبه دوم قرار دارد.
بر پایه تحقیقات انجام گرفته شده بر خلاف گسترش فزاینده ی فرایندهای مکانیزه و خودکار، اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط با کار (WMSDs) یک مشکل عمده بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی در همه ی جوامع است و از جمله مهم ترین مسائلی است که ارگونومیست ها در سراسر جهان با آن روبرو هستند.
ریسک فاکتورهای گوناگونی در وقوع این آسیب ها نقش دارند که می توان آنها را به ریسک فاکتورهای ارگونومیکی و فیزیکی نظیر پوسچر نامناسب و کارهای توام با حرکات تکراری (پوسچر استاتیک و ثابت)، نیرو(بلند کردن، کشیدن و حمل بارهای سنگین)، عوامل محیطی(گرما، سرما)، عوامل روانی، فردی(سن، جنسیت، قد و..)، سازمانی، ارتعاش تمام بدن، عدم فرصت کافی جهت استراحت بین مراحل کار، سرعت زیاد انجام کار، نوبت کاری و... می باشد. 
در حال حاضر با بررسی منابع گوناگون می توان بسیاری از مشکلات مطرح شده در محیط کار را با استفاده از شیوه های ارگونومیکی از میان برداشت؛ زیرا ارگونومی مطالعه ی چگونگی اثر مقابل انسان با محیط کار در جهت دستیابی به اهداف می باشد.
لذا کاربرد ارگونومی در طراحی فرایندها و نظام های مکانیکی تاثیر شایان توجهی بر افزایش تولید، کاهش هزینه های درمانی و پزشکی، کاهش فشارهای روانی، افزایش رضایت شغلی، افزایش بهره وری و به طور کلی افزایش منابع ملی و منافع اقتصادی دارد.
جنایدی و همکاران بر این باورند که اختلالات اسکلتی عضلانی عامل اصلی آسیب منابع انسانی نیروی کار، کاهش بهره وری و زیان های اقتصادی هستند که این اختلالات دلیل یک سوم در خواست های غرامت برای مشکلات ناشی از کار می باشند. بر اساس گزارش معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی در سال های 1370 تا 1373 بیماری های اسکلتی عضلانی علت 14.4% از کار افتادگی های کلی در کشور بوده است که در این زمینه پس از بیماری های مغز و اعصاب (16.8%) ، بیماری های روانی (16.1%) و سرطان ها (16% ) رتبه چهارم را داشته است. بر اساس گزارش این معاونت، در سال 1379 بیشترین تعداد مراجعات به کمیسیون پزشکی بدوی سازمان تامین اجتماعی به علت ناراحتی اسکلتی عضلانی بوده است.
بنابراین؛ بهبود پوسچر بر ارتقاء سلامت،کاهش استرس و کاهش ناراحتی هنگام کار موثر است و همچنین بهبود پوسچر از نظر راندمان کار و عملکرد شغلی نیز عاملی پر اهمیت دانسته می شود. بهترین پوسچر، پوسچری است که در آن کمترین فشار وضعیتی بر بدن تحمیل می شود.
در حال حاضر شیوه های گوناگونی برای شناسایی و ارزیابی ریسک مواجهه شغلی با ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی- عضلانی وجود دارد؛ این شیوه ها شامل :
• شیوه های مشاهده ای
• شیوه های دستگاهی یا مستقیم 
• شیوه های خود گزارشی 
• شیوه های روانی فیزیولوژیک 
 

روش ارزیابی سریع مواجهه  (QEC) 

روش ارزیابی سریع مواجهه (QEC) یکی از روش های ارزیابی است که امکان ارزیابی مواجهه ی کارگر با طیفی از ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی عضلانی را فراهم می آورد.
QEC با یک نگرش فراگیر امکان ارزیابی مواجهه کارگر با طیف گسترده ای از ریسک فاکتورهای WMSDs را فراهم می آورد.
بر پایه روش QEC اندام های بدن بر اساس وضعیت هایی که ممکن است داشته باشند، دسته بندی شده و یک کد مخصوص می گیرند. با ثبت حالت های مختلف قرار گرفتن در هنگام کار می توان به خطرات اسکلتی عضلانی کار پی برد و اقدام به پیشگیری نمود. 
 

برخی کارکرد های اصلی روش QEC عبارتند از:

-شناسایی ریسک فاکتورهای آسیب های اسکلتی – عضلانی در چهار ناحیه گردن، كمر، شانه یا بازو، مچ دست یا دست
-ارزیابی سطح خطر مواجهه با ریسک فاکتورهای آسیب های اسکلتی – عضلانی در چهار ناحیه مذکور
-پیشنهاد اقدامات لازم برای کاهش سطح مواجهه با ریسک فاکتورها
-ارزیابی اثر بخشی برنامه مداخله ارگونومیک در محیط کار
-افزایش آگاهی مدیریت، مهندسان، طراحان، کارشناسان ایمنی و بهداشت کار و کارگران در زمینه ریسک فاکتورهای آسیب های اسکلتی – عضلانی در چهار ناحیه یاد شده
-مقایسه سطح مواجهه با ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی – عضلانی میان کارگرانی که کاری مشابه را انجام می دهند یا میان گروه های شغلی متفاوت.
 

برخی از مزایای روش QEC شامل موارد زیر است:

اثر ترکیبی ریسک فاکتورهای گوناگون و تعامل آنها در بروز آسیب های اسکلتی – عضلانی در این روش ارزیابی می شود.
-روشی که برای گستره ی وسیعی از مشاغل، وظایف و شرایط قابل کاربرد است.
-اعتبار بین مشاهده گر در این روش قابل قبول بوده و در حد متوسط است.
-اعتبار درون مشاهده گر در روش QEC بالاست.
-حساسیت این روش برای ارزیابی وضعیت استقرار بدن در کارهای مختلف بالاست.
-ارزیابی سریع در روش QEC
-روایی روش QEC نسبتا بالاست.
-کاربرد ساده و نیاز به حداقل لوازم و ابزار
 

مراحل ارزيابي سطح مواجهه در روش QEC

1: تعیین اولویت ها

در ابتدا لازم است مشخص شود کدام شغل یا وظیفه در اولویت ارزیابی قرار می‌گیرند.
گزارش کارگران، سرپرست کارگاه یا مدیریت از مشکلات اسکلتی-عضلانی، غیبت از کار و بهره وری پایین می تواند در این زمینه راه گشا باشد.
 گاهی نیز می توان به وسیله بررسی میدانی شیوع آسیب های اسکلتی-عضلانی در واحد ها، مشاغل و یا کارگران مختلف را مطالعه کرد و سپس بر اساس نتایج به دست آمده اولویت ارزیابی ها را تعیین نمود.

2: انجام ارزیابی 

در روش QEC پارامترهای مورد نظر در یکی از لحظاتی که کارگر مشغول انجام وظیفه است، ثبت می شوند. این لحظه زمانی است که کارگر در بدترین وضعیت ممکن قرار دارد.
 لازم به توضیح است که بدترین وضعیت ممکن برای بسیاری از اندام های بدن به طور همزمان اتفاق نمی افتد. این موضوع باعث می‌شود که در روش QEC به عنوان مثال ارزیابی وضعیت کمر الزاما همزمان با ارزیابی شانه یا بازو انجام نشود.

الف) ارزیابی ناحیه کمر:

برای ارزیابی پوسچر کمر سه سطح تعریف شده است(شکل1):
• A1: پوسچر کمر طبیعی بوده و انحراف قابل توجهی از حالت خنثی مشاهده نمی ‌شود (خمش یا کشش، پیچش یا خمش به پهلو کمتر از 20 درجه است).
• A2: پوسچر کمر از حالت طبیعی خارج شده و خمش و پیچشی متوسط در این ناحیه مشاهده می شود (خمش یا کشش، پیچش یا خمش به پهلو بیش از 20 درجه و کمتر از 60 درجه می باشد).
• A3: پوسچر کمر به شدت از حالت طبیعی خارج شده و خمش یا پیچشی شدید در این ناحیه مشاهده می شود (خمش یا پیچش بیش از 60 درجه و نزدیک به 90 درجه است).

 
شکل1. سطوح ارزیابی پوسچر کمر
 
ارزیابی حرکت کمر در کارها یا وظیفه های حمل دستی بار در سه سطح B1،B2 و B3 انجام می گیرد.
این سطوح تعداد دفعاتی را نشان می‌دهند که لازم است شخص هنگام انجام وظیفه خم شود یا بچرخد. گاهی ممکن است در یک چرخه کار چندین سطح از سطوح یاد شده مشاهده شوند.
• B1: حرکت کمر گهگاهی و به ندرت انجام می شود (حدود سه بار در یک دقیقه). 
• B2: حرکت کمر اغلب و به تعداد متوسط انجام می‌شود (حدود ۸ بار در یک دقیقه). 
• B3: حرکت کمر به تعداد زیاد انجام می شود (حدود ۱۲ بار در دقیقه و بیشتر).
 
برای کار یا وظیفه‌ای غیر از حمل دستی بار نظیر کارهای نشسته و ایستا و کارهای تکراری که در وضعیت ایستاده یا نشسته انجام می شوند سطوح B1 تا B3 مطرح نبوده بلکه ارزیابی حرکت کمر در دو سطح  B4 و B5 انجام می شود.
• B4: در بیشتر زمان کار، پوسچر کمر ایستا و ثابت (استاتیک) نمی باشد.
• B5: در بیشتر زمان کار، پوسچر کمر ایستا و ثابت (استاتیک) است.
 

ب) ارزیابی ناحیه شانه و بازو:

ارزيابی پوسچر ناحيه ی شانه یا بازو در لحظه ای انجام مي گيرد كه اين ناحيه بدترين پوسچر را داشته باشد و بيشترين فشار را تحمل می كند.
 برای ارزيابی پوسچر ناحيه ی شانه یا بازو سه سطح C1 ،C2 و C3 تعريف شده است:
-C1: هنگامي كه كار در ارتفاع كمر يا پايين تر از آن انجام می شود.
-C2: هنگامي كه كار در ارتفاع سينه انجام می شود.
-C3: هنگامي كه كار در ارتفاع شانه ها يا بالاتر انجام می شود.
ارزيابي حركت شانه یا بازو در سه سطح به شرح زير انجام می شود:
•D1: به ندرت (حركت های منقطع بازو).
•D2: اغلب (حركت های منظم بازو كه همراه با وقفه هایی است).
•D3: زياد (حركت هاي مداوم بازو).
 

پ) ارزیابی ناحیه مچ دست یا دست:

براي ارزيابی پوسچر اين ناحيه دو سطح E1 و E2 به شرح زير تعريف شده است(شکل2):
-E1: مچ دست هنگام كار تقريباً مستقيم است.
-E2: مچ دست هنگام كار از حالت مستقيم و طبيعی خارج شده و خمش یا پيچش يا چرخش يا انحراف به سمت زند زيرين يا زبرين مشاهده می شود.
 
 
شکل2. سطوح ارزیابی مچ دست یا دست
 
ارزيابي حركت مچ دست یا دست در سه سطح به شرح زير انجام می شود:
•F1 : حركت های  لحظه ای 10 بار در دقيقه يا كم تر.
•F2 : حركت های تكراری 11 تا 20 بار در دقيقه.
•F3 : حركت های تكراری بيش از 20 بار در دقيقه.
سه سطح ياد شده مربوط به حركت مچ دست یا دست بوده و حركت انگشتان را شامل نمی شود.
 

ت) ارزيابی ناحيه ی گردن:

پوسچر گردن هنگامی به شدت خميده يا چرخيده در نظر گرفته می شود كه زاويه ی خمش يا پيچش گردن نسبت به تنه بيش از 20 درجه باشد. بدين ترتيب، ارزيابي ناحيه ی گردن در سه سطح به شرح زير انجام می شود:
-G1: هنگام انجام كار خمش يا چرخش شديد گردن مشاهده نمی شود.
-G2: هنگام انجام كار گهگاهی خمش يا چرخش شديد گردن مشاهده می شود.
-G3: هنگام انجام كار به طور پيوسته خمش يا چرخش شديد گردن مشاهده می شود.
فرم مورد استفاده در ارزیابی سطح مواجهه ی نواحی گوناگون بدن با ریسک فاکتورهای آسیب های اسکلتی-عضلانی در روش QEC
 
 
  
از آنجا كه در روش QEC پاسخ های ذهنی و قضاوت كارگر در مورد وظيفه ی خود بخشي از فرايند ارزيابي سطح مواجهه با ريسك فاكتورهای آسيب های اسكلتی-عضلانی را تشكيل می دهد، پس از انجام ارزيابی نواحی چهارگانه به وسيله ی واكاوگر، از كارگر خواسته می شود به پرسش هايی در اين زمينه پاسخ گويد.

فرم ارزیابی دریافت و قضاوت کارگر از کار خویش
 
 

3: امتیازگذاری

در روشQEC، امتياز مواجهه برای هريك از نواحی چهارگانه براساس تعامل ميان ريسک فاكتورهای گوناگون تعيين می شود.
امتيازگذاری سطح مواجهه براساس تركيب ريسك فاكتورهای شناسايی شده به وسيله ی واكاوگر برای نواحی چهارگانه بدن (A تا G) و قضاوت كارگر (a تا e) انجام می شود.
برای تعيين امتياز مواجهه در روش QEC، از برگه ی امتيازگذاری استفاده می شود.
برای هريك از نواحي چهارگانه بدن جدول امتيازگذاری جداگانه ای وجود دارد.
با استفاده از فرم تكميل شده ی ارزيابي سطح مواجهه كه به وسيله ی واكاوگر تهيه شده است و فرم تكميل شده ی ارزيابي قضاوت كارگر، امتيازگذاری برای هريک از نواحی چهارگانه به طور مجزا انجام می شود.
آن گاه امتياز كل سطح مواجهه محاسبه می گردد.
برگه امتیازگذاری در روش QEC

 
با تقسيم امتياز بدست آمده بر حداكثر امتياز ممكن براي ناحيه ی كمر(56)، می توان سطح مواجهه براي اين ناحيه را ارزيابی نمود.
با تقسيم امتياز به دست آمده بر حداكثر امتياز ممكن براي ناحيه ی شانه یا بازو(56) می توان سطح مواجهه براي اين ناحيه را ارزيابی نمود.
با تقسيم امتياز به دست آمده بر حداكثر امتياز ممكن براي ناحيه ی مچ دست یا دست(46)، می توان سطح مواجهه براي اين ناحيه را ارزيابی نمود.
با تقسيم امتياز بدست آمده بر حداكثر امتياز ممكن براي ناحيه ی گردن(18)، مي توان سطح مواجهه برای اين ناحيه را ارزيابی نمود.
براي محاسبه ی امتياز مواجهه در كل بدن، امتياز مربوط به تك تك نواحي چهارگانه با يكديگر جمع می شوند و سپس عدد حاصل بر حداكثرامتياز ممكن براي كل بدن تقسيم می گردد.
لازم به ذكر است كه حداكثر امتياز ممكن برای كارها يا وظايف حمل دستي بار برابر با 176 و برای ساير كارها يا وظايف برابر با 162 می باشد.
هرچه درصد به دست آمده بزرگ تر باشد، مواجهه ی كارگر با ريسك فاكتورهای آسيب های اسكلتي- عضلاني شديد تر بوده و احتمال رخداد اين آسيب ها در ناحيه ی موردنظر بيشتر است، درنتيجه انجام اقدام های اصلاحی جهت كاهش سطح مواجهه از ضرورت بيشتری برخوردار است.

 

4: تفسیر نتایج و اولویت بندی

الف) ارزیابی سطح مواجهه برای هریک از نواحی چهارگانه:

امتیاز های تعیین شده برای نواحی چهارگانه ی بدن براساس جدول به چهار دسته شامل پایین، متوسط، بالا و بسیار بالا تقسیم می‌شود و بر این پایه ارزیابی انجام می‌گیرد.

ارزیابی سطح مواجهه در نواحی چهارگانه براساس امتیاز محاسبه شده

امتیاز مواجهه برای ارتعاش، سرعت انجام کار و استرس براساس جدول ارزیابی می شود. هنگامی که امتیاز در گروه متوسط، بالا یا بسیار بالا قرار می‌گیرد، سطح مواجهه می‌بایست کاهش یابد.

ارزیابی سطح مواجهه برای ارتعاش، سرعت انجام کار و استرس
 

ب) ارزیابی سطح مواجهه برای کل بدن:

براساس آخرین مطالعات موجود، سطح مواجهه ی کارگر با ریسک فاکتورهای اسکلتی-عضلانی برپایه ی امتیاز کل به دست آمده به صورت زیر ارزیابی می‌شود.
ارزیابی مواجهه برای کل بدن

5: مداخله ارگونومیک و ارزیابی مجدد

کاهش شیوع و بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار نیازمند توجه به تمام عوامل و ریسک فاکتورهای مربوطه است. عواملی که می بایست مدنظر قرار گیرند و در صورت نیاز اقدام های اصلاحی بر روی آن ها انجام شود عبارتند از:
• ماهیت کار یا وظیفه
• نیازمندی های کار
• ابزار، وسایل، تجهیزات و ایستگاه کار
• سازماندهی کار
• عوامل محیطی 
پس از انجام هر برنامه مداخله ای، انجام ارزیابی مجدد الزامی است.
به طور کلی، می‌توان گفت که ارزیابی مواجهه و نتایج ارزیابی پیش از مداخله مجدد الزامی است.
با مقایسه نتایج ارزیابی پیش از مداخله و نتایج ارزیابی مجدد پس از مداخله می‌توان اثربخشی اقدام های اصلاحی را تعیین نمود و در صورت نیاز نسبت به تجدید نظر در برنامه ی مداخله و بهبود شرایط کار اقدام کرد.

مطالب مرتبط

آموزش ارزیابی ارگونومیک مشاغل اداری با استفاده از روش ROSA

ارزیابی پوسچر به روش REBA

ارزیابی پوسچر به روش RULA

 

 

منابع:

David G, Woods V, Li G, Buckle P. The development of the Quick Exposure Check (QEC) for assessing exposure to risk factors for work-related musculoskeletal disorders. Applied ergonomics.
2008 Jan 1;39(1):57-69

https://acgih.ir/postural-assessment-method-qec/
رشيدي رجب, ركرك عاطفه, مهدوي سكينه, حق شناس دارونه زهرا, الماسيان محمد. بررسي اختلالات اسکلتي عضلاني به روش QEC در بين جوشکاران شهر خرم آباد در سال 1394.
‎
 
 
آموزش ارزیابی ارگونومیک پوسچر به روش RULA

آموزش ارزیابی ارگونومیک پوسچر به روش RULA

20 اردیبهشت 01

در این مطالعه به ارزیابی سریع پوسچر اندام های فوقانی پرداخته می شود؛ با ما همراه باشید...

 

در طي دو دهه‌ گذشته آگاهي‌ نسبت به اختلالات اسكلتي-عضلاني اندام‌هاي فوقاني، مچ دست، آرنج يا شانه افزايش يافته است. يكي از روش‌هاي ارزيابي خطر بروز آسيب‌هاي اسكلتي-عضلاني در اندام‌هاي فوقاني، RULA (ارزيابي سريع اندام فوقاني) مي‌باشد. روش RULA كه از دسته روش‌هاي مشاهده‌اي قلم-كاغذي است توسط مکآتامني و كورلت (1993) ارائه شده است. این روش امروزه در کنار سایر روش های ارزیابی پوسچر مانند REBA و ROSA و QEC... برای ارزیابی پوسچر در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.
 
در این مقاله در ابتدا روش RULA توضیح داده می شود. همچنین راهنمای انتخاب امتیاز پوسچر ها در انتهایی متن قرار گرفته است.
 

اهداف روش RULA:

• ارائه‌ روشي براي غربالگري سريع جمعيت كاري كه با ريسك فاكتورهاي اختلالات اسكلتي-عضلاني اندام فوقاني مواجهه دارند.
• شناسايي فعاليت هاي ماهيچه‌اي مرتبط با پوسچر كار، اعمال نيرو و انجام كارهاي استاتيک يا تكراري كه به بروز خستگي ماهيچه‌اي كمک مي‌كنند.
• ارائه‌ راهكارهايي براي پيشگيري از بروز اختلالات اسكلتي-عضلاني اندام‌ فوقاني و كاهش شيوع آن‌ها.
 

روند ارزيابي در روش  RULA:

• RULA بر پايه روش OWAS  طراحي و توسعه يافته است به طوري كه مي توان گفت RULA شكل تكامل يافته OWAS براي ارزيابي خطر بروز اختلالات اسكلتي-عضلاني در اندام هاي فوقاني است. 
• در RULA پوسچر اندام هاي گوناگون بدن مشاهده شده و براساس اصول خاصي امتيازگذاري مي شود. امتيازهاي بالا نشان دهنده فشارهاي اسكلتي-عضلاني بيشتر است. امتياز پوسچر اندام هاي گوناگون با يكديگر ادغام شده و سرانجام با در نظر گرفتن فعاليت ماهيچه ها و نيروي اعمال شده امتياز نهايي كه گوياي خطر بروز آسيب است مشخص مي گردد. 

تعیین نمره گروه A ( تعیین کد بازوها)

 كد 1 : اگر بازو تحت زاوية 20- 0 درجه در راستاي محور ساجیتال باشد.
 كد 2 : اگر بازو بيش از 20 درجه در راستاي محور ساجیتال حركت روبه عقب داشته باشد.
 كد 2 : اگر بازو تحت زاوية 45-20 درجه در راستاي محور ساجیتال حركت كند.
 كد 3 : اگر بازو تحت زاوية 90-45 درجه در راستاي محور ساجیتال حركت كند.
 كد 4 : اگر بازو زاوية بيش از 90 درجه در راستاي محور ساجیتال حركت كند.
 
پس از تعيين كد بازو، اصلاحات زير را انجام دهيد:
• اگر شانه بالا بود، يك عدد اضافه مي شود.
• اگر در هنگام كار، بازو از بدن دور شود، يک عدد اضافه مي شود.
• اگر در هنگام انجام كار، بازو به بدن چسبيده باشد و يا به هر نحوي داراي تكيه گاه باشد، يک عدد كسر مي گردد.
 

تعیین نمره گروه A  (تعیین کد ساعد)

كد 1 : اگر در حين كار، ساعد در راستاي سطح ساجیتال بازو زاوية 100-60 درجه  نسبت به بازو پيدا كند.
 كد 2 : اگر در حين انجام كار، ساعد در راستاي سطح ساجیتال كمتر از 60 درجه حركت روعقب داشته باشد یا ساعد در راستاي سطح ساجیتال بازو بيش از 100 درجه بسته شود.
 
 پس از تعيين كد ساعد:
 اگر كار در طرفين بدن يا دورتر از جلوي بدن انجام مي شود، يک عدد اضافه مي شود.

تعیین نمره گروه A (تعیین کد مچ)

 كد 1 : اگر مچ دست در وضعيت طبيعي قرار داشته باشد يعني دست و محور ساعد هم راستا  باشند.
 كد 2 : اگر مچ دست تحت زاوية 15-0 درجه بالا يا پايين شود.
 كد 3: اگر مچ دست بيشتر از 15 درجه پايين و بالا شود.
 
پس از تعيين كد مچ:
 چنانچه دست سمت راست يا چپ منحرف شود، به كد اختصاص يافته يک عدد اضافه مي شود.

تعیین نمره گروه A (تعیین کد چرخش مچ)

 كد 1 :‌ گر مچ چرخشي نداشته باشد 
 كد 2 : اگر مچ چرخش داشته باشد 
 
تعیین نمره گروه B  (تعیین کد گردن)
 كد 1 : اگر گردن تحت زاوية 10-0 درجه حركت كند.
 كد 2 : اگر گردن تحت زاوية 20-10 درجه حركت نمايد.
 كد 3 : اگر گردن تحت زاوية بيش از 20 درجه حركت نمايد.
 كد 4 : اگر گردن حركت رو به عقب داشته باشد.

 پس از تعيين كد گردن:

در صورتي كه گردن به طرفين بچرخد يا خم شود، يک عدد به كد اختصاص يافته اضافه مي شود.

تعیین نمره گروه B  (تعیین کد تنه)

 كد 1 : اگر تنه تحت زاوية 0 درجه به حالت ايستاده يا نشسته قرار داشته باشد.
 كد 2 : اگر  تنه تحت زاوية 20-0 درجه خم شده باشد.
 كد 3 : اگر تنه تحت زاوية 60-20 درجه خم شده باشد.
 كد 4 : اگر تنه تحت زاوية بيش از 60 درجه خم شده باشد. 
  
پس از تعيين كد تنه:
 چنانچه تنه بچرخد يک نمره اضافه مي شود.
 چنانچه تنه به طرفين خم شود يک نمره اضافه مي شود. 

تعیین نمره گروه B  (تعیین کد پا ها) 

 كد 1 : اگر پاها در وضعيت ايستاده و متعادل يا نشسته و متعادل قرار داشته باشند.
 كد 2 : اگر پاها در وضعيت غير متعادل قرار داشته باشند.
 
نحوه محاسبه امتياز فعاليت ماهيچه ها و تكرار حركت:
اگر پوسچر:
عمدتاً استاتيک است (براي بيش از يک دقيقه حفظ شده و ثابت نگه داشته مي‌شود)، به شدت تكراري است يا بيش از 4 بار در دقيقه تكرار مي‌شود، آنگاه امتيار 1 در نظر گرفته شود.
اگر پوسچر:
نه استاتيک است و نه به شدت تكراري است، آن گاه امتياز صفر در نظر گرفته شود.

 نحوه محاسبه امتياز مربوط به نيروي اعمال شده :

اضافه كردن دو عامل فعاليت ماهيچه‌اي و نيرو به امتياز A و امتياز B به ترتيب امتيازهاي C و D را مشخص مي‌سازد:
امتياز C =  امتياز نيرو + امتياز فعاليت‌هاي ماهيچه‌اي + امتياز A
امتياز D = امتياز نيرو + امتياز ماهيچه‌اي + امتياز B
 

تفسیر نهایی : 

سطح 1: امتياز نهايي 1 يا 2 مشخص مي‌سازد كه اگر پوسچر براي مدت زمان طولاني ثابت حفظ نشود يا به شدت تكرار نگردد قابل قبول است. 
سطح 2: امتياز نهايي 3 يا 4 مشخص مي‌سازد كه مطالعه‌ بيشتري در اين زمينه لازم است و ايجاد تغييرات و مداخله‌ي ارگونومیک ممكن است ضروري باشد.
سطح 3: امتياز نهايي 5 و 6 مشخص مي‌سازد كه مطالعه‌ بيشتر، ايجاد تغييرات و مداخله‌ ارگونومي در آينده‌ نزديک ضروری است.
سطح 4: امتياز نهايي 7 يا بيشتر مشخص مي‌سازد كه مطالعه‌ بيشتر، ايجاد تغييرات و مداخله‌ ارگونومي فوراً ضروری است. 



 ارزیابی پوسچر به روش RULA در یک نگاه

 

مثال برای ارزیابی پوسچر به روش RULA :

 

 
  
در تصویر فوق :
بازو ها در حالت کد 2 ، یک عدد به دلیل دور شدن بازو از بدن و نداشتن تکیه گاه اضافه می گردد.
ساعد در حالت کد 1 ، یک عدد به دلیل دور بودن ساعد از بدن اضافه می گردد.
مچ در حالت کد 3 ، یک عدد به دلیل انحراف به طرفین اضافه می شود.
چرخش مچ وجود دارد کد 2
امتیاز جدول A : 4
گردن در حالت کد 4 ، یک عدد به دلیل انحراف به طرفین
تنه در حالت کد 1
پا در حالت کد 2
امتیاز جدول B : 7
پوسچر غیر استاتیک و غیر تکراری در نظر گرفته می شود پس امتیاز فعالیت ماهیچه ای 0 است
جسم بیش از 10 کیلوگرم پس امتیاز مربوط به نیروی اعمال شده 3 است
امتیاز C : 3+0+4 که برابر است با 7
امتیاز D : 3+0+7 که برابر است با 10
امتیاز جدول نهایی C : 7 
امتیاز 7 نمایانگر مطالعه‌ بيشتر، ايجاد تغييرات و مداخله‌ ارگونومي فوراً ضروری می باشد.
آموزش ارزیابی ارگونومیک پوسچر به روش REBA

آموزش ارزیابی ارگونومیک پوسچر به روش REBA

18 اردیبهشت 01

در این مقاله ارزیابی پوسچر به روش REBA به همراه مثالی کاربردی شرح داده شده است؛ با این مقاله جذاب و پرکاربرد با ما همراه باشید.

 

ارگونومی (Ergonomie) به معنای دانش بکار بردن اطلاعات علمی موجود درباره انسان و روش‌های علمی تولید چنین اطلاعاتی در طراحی محیط کار است. ارگونومی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های انسان را بررسی می‌کند سپس اطلاعات به دست آمده را در طراحی مشاغل، فراورده‌ها، محیط‌های کار و تجهیزات به کار می‌بند.

ارگونومی به سه دسته زیرتقسیم می شود:
-ارگونومی فیزیکی
-ارگونومی شناختی 
-ارگونومی سازمانی
يکي از عوامل ايجاد اختلالات اسکلتي-عضلاني ناشی از کار، پوسچرهاي بدنی است که فرد در حین انجام کار اتخاذ می نماید. اگر محیط کار و یا برنامه های کاری به گونه ای باشد که امکان تغییر متناوب پوسچرهای گوناگون بدن را فراهم آورد شرایط مطلوب خواهد بود در غیر این صورت فرد آسیب خواهد دید.
از عبارت پوسچر برای توصیف وضعیت قرارگیری بدن یا نحوه قرار گرفتن قسمت‌های بدن در کنار یکدیگر استفاده می کنیم. پوسچر درست باعث بهبود تنفس و گردش خون می‌شود. در این صورت کمترین سطح انرژی برای حفظ پوسچر، مورد نیاز است. در این حالت شخص بالانس و تعادل کاملی خواهد داشت.
 
  
شکل1. ارگونومی در محل کار
 
 
هـدف ما از بررسـی پوسچرها تحلیل دقیق ریسک فاكتورهایی است كه در هنگام كار كـردن بوجـود مـی آیـد كـه یـا بـه طـور مجـزا باعـث آسیب به دستگاه اسكلتی - عضلانی می گردد و یا باعث تشدید عوارض میشود .
در حال حاضر براي برآورد و ارزیابی مواجهه با عوامل ريسک دخیل در بروز اختلالات اسکلتي عضلاني ناشی از کار، روش هاي متنوعي وجود دارد. اين روش ها شامل روش هاي مشاهده اي، روش هاي دستگاهي، روش هاي گزارش دهی فردی و سایر روش های فیزیکی-رواني مي باشند.

تقسیم بندی روش های ارزیابی پوسچر ارگونومی

-روش های ارزیابی پوسچر کل بدن

OWAS
REBA
MFA
PLIBEL
 

-روش های ارزیابی اندام فوقانی

OCRA
LUBA 
HAL 
ART 
Strain Index
CTD Risk Index
 

 -روش های ارزیابی حمل دستی بار

NIOSH
MAC
KIM
UTAH
SNOOK
ARBOUW
ManTRA 
ACGIH Lifting
WISHA Lifting 

 
ارزیابی ریسک به روش REBA

یکی از روش های ارزیابی پوسچر REBA (Rapid Entire Body Assessment) می باشد. روش REBA در سال ۲۰۰۰ توس هیگنت و مک اتامنی ارائه گردید. روش REBA یک روش ارزیابی کلی بدن بوده و به فرد اجازه می دهد که یک تجزیه و تحلیل توام از اندام های فوقانی, تنه, گردن و پاها را انجام دهد. همچنین در این روش عوامل دیگری مانند نیرو, نوع گرفتن بار (چنگش) و فعالیت عضلانی نیز در ارزیابی در نظر گرفته شده است. این روش بطور خاص جهت ارزیابی خطرات MSD و پوسچرهای کاری موجود در محیط های بهداشت و درمان و سایر صنایع خدماتی مفید می باشد.
ارزیابی باید با مصاحبه با کارگر مورد ارزیابی برای درک وظایف و خواسته های شغلی و مشاهده حرکات و وضعیت های کارگر در طی چندین چرخه کاری، برای ارزیابی آماده شود. انتخاب پوسچرهایی که باید ارزیابی شوند باید بر اساس موارد زیر باشد:
-پوسچرهایی که بیشترین میزان تکرار را دارند.
-پوسچرهایی که مدت زمان بیشتری ثابت نگه داشته می شوند (پوسچرهای استاتیک).
-پوسچرهای کاری که نیاز به بیشترین فعالیت ماهیچه ای یا بیشترین سطح اعمال نیرو دارند.
-پوسچرهایی که علت ایجاد ناراحتی در آن ها شناخته شده است.
-پوسچرهایی که بسیار نامناسب, شدید و ناپایدار هستند, بخصوص اگر نیرو هم اعمال شود.
-پوسچرهایی که به احتمال زیاد به وسیله مداخلات, اقدامات کنترلی و سایر تغییرات بهبود خواهند یافت.
ارزیابی REBA مستلزم آن است که زوایای وضعیتی شش موقعیت مختلف بدن را تعیین کنید. در بیشتر موارد، شما می توانید با مشاهده کار، زاویه وضعیت بدن را در میدان مشخص کنید. گرفتن عکس یا فیلم از کار و استفاده از یک گونیا برای اندازه گیری زوایای بخش های بدن می تواند بسیار مفید باشد.
در REBA، اندام های گروه A شامل تنه، گردن و پاها می باشند که در مجموع 61 پوسچر ترکیبی را ایجاد میکنند و اندام های گروه B شامل بازوها، ساعدها و مچ دست ها می باشند که در مجموع 16 پوسچر ترکیبی را ایجاد میکنند. برای ارزیابی پوسچر به هر عضو امتیاز مناسب داده می شود. امتیازگذاری اعضای بدن به صورت زیر می باشد:

امتیاز تنه در روش REBA

امتیاز تنه بین 1 تا 5 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا اکستنشن تنه، همراه با هرگونه تنظیم برای پیچش یا خم شدن جانبی (خم شدن جانبی) تنه است.  

 

 
شکل2. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه A (تنه) در روش REBA
 

امتیاز گردن در روش REBA

امتیاز گردن بین 1 تا 3 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا اکستنشن گردن، همراه با هرگونه تنظیم برای پیچش گردن یا خم شدن پهلو (خم شدن جانبی) است.

 
 
 شکل3. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه A (گردن) در روش REBA   

امتیاز پاها در روش REBA

امتیاز پا بین 1 تا 4 خواهد بود. امتیاز بر اساس تحمل وزن دو طرفه یا یک طرفه روی پاها، همراه با هرگونه تنظیم برای درجه خم شدن زانو است.  

 

 
شکل4. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه A (پاها) در روش REBA

تعیین امتیاز اثر ترکیبی پوسچر اندام های گروه A 

 در این روش امتیاز پوسچر اندام های گروه A از جدول زیر تعیین می شود.
جدول1. تعیین امتیاز اثر ترکیبی پوسچر اندام های گروه A 
 
 
  عدد به دست آمده از جدول 1 با عدد جدول 2 جمع میشود و امتیاز A به دست می آید.
 

تعیین امتیاز اعمال نیرو در روش REBA

در این روش امتیاز اعمال نیرو از جدول زیر تعیین می شود.


جدول2. تعیین امتیاز اعمال نیرو 
 

 تعیین امتیاز بازو در روش REBA

امتیاز بازو بین 1 تا 5 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا اکستنشن شانه، همراه با هرگونه تنظیم برای شانه در حال بالا بردن است. 
 
 
شکل5. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه B (بازوها) در روش REBA
  

 تعیین امتیاز ساعد در روش REBA

امتیاز بازو 1 یا 2 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا خم شدن آرنج است.
 
 
شکل4. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه B (ساعدها) در روش REBA
 

 تعیین امتیاز مچ دست در روش REBA

امتیاز مچ دست 1 تا 3 خواهد بود. امتیاز بر اساس درجه خم شدن یا اکستنشن مچ دست، همراه با تنظیم +1 برای انحراف یا پیچش مچ دست است.

 
 
شکل5. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه B (مچ دست) در روش REBA

  
تعیین امتیاز ترکیبی پوسچر ادام های گروه B

جدول3. تعیین امتیاز اثر ترکیبی پوسچر اندام های گروه B (بازوها، ساعدها و مچ دست)
 
  
عدد به دست آمده از جدول 3 با جدول 4 جمع می شود و امتیاز B به دست می آید. 
 

 تعیین امتیاز جفت شدن دست با بار 

جدول4. تعیین امتیاز مربوط به جفت شدن دست با بار
 

 با استفاده از جدول5، امتیازهای A و B با یكدیگر ترکیب شده و امتیاز C مشخص میگردد.

تعیین امتیاز نهایی در روش REBA

جدول5. تعیین امتیازC  (ترکیب امتیاز A و امتیاز B)

در این مرحله امتیاز فعالیت که از جدول 6 به دست می آید به امتیاز C اضافه میشود تا سرانجام امتیاز نهایی حاصل شود. 
 
جدول6. تعیین امتیاز نوع فعالیت
پس از تعیین امتیاز نهایی، با استفاده از جدول 7، سطح خطر و اولویت اقدامهای اصالحی تعیین میشود و بدین ترتیب روند ارزیابی پوسچر با روش REBA به پایان میرسد.
 

تعیین سطح اولویت اقدام های اصلاحی در روش REBA

 
جدول7. سطح خطر و اولویت اقدام های اصلاحی در روش REBA

 

محدودیت های روش REBA

•جهت ارزیابی وظایفی که عمدتا حمل دستی باز هستند توصیه نمیشود.
•مدت زمان کار، زمان بازیابی موجود، یا خطر ارتعاش دست و بازو را در نظر نمی گیرد.
•نیاز به ارزیابی جداگانه سمت راست و چپ بدن دارد این روش تنها به یک نقطه از زمان یا بدترین پوسچر بدنی در یک وظیفه توجه می کند.
•مانند اکثر روش های ارزیابی خطر سطح خطر کلی ارائه شده اما آسیب به اپراتورها را نمی تواند پیش بینی کند.  
 

نمونه ارزیابی پوسچر به روش REBA

 

 

 
واکاوی پوسچر این کارگر به روش REBA به صورت زیر است:
 
با توجه به جدول 7، سطح خطر متوسط و ضرورت اقدام آن ضروری می باشد.
 
برای مطالعه ارزیابی پوسچر به روش ROSA، از دیگر مقالات تهیه شده توسط ارک می توانید اینجا کلیک کنید.  

منابع:

1.چوبینه، علیرضا-امیرزاده، فرید، کلیات بهداشت حرفه‌ای، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز، 1387:ص387
 
 
آموزش ارزیابی ارگونومیک مشاغل اداری با استفاده از روش ROSA

آموزش ارزیابی ارگونومیک مشاغل اداری با استفاده از روش ROSA

23 فروردین 01

در این مقاله روش ROSA با یک مثال کاربردی آموزش داده می شود. تا آخر این مقاله با ما همراه باشید....

بیماری هایی که به علت مواجه با عوامل فیزیکی ، شیمیایی، ارگونومیک و بیولوژیکی در محیط کار به وجود می آیند.به دعبارت دیگر ، بیماری های ناشی از کار به علت اشتغال به یک کار و تحت شرایط موجود در آن به وجود می آیند.
 
بیماری شغلی طبقه بندی گوناگونی دارد ولی بهترین روش طبقه بندی توجه به عوامل ایجاد بیماری است. در این طبقه بندی بیماری ها به پنج دسته تقسیم می شوند:
* بیماری های ناشی از عوامل فیزیکی
* بیماری های ناشی از عوامل مکانیکی
* بیماری های ناشی از عوامل شیمیایی
* بیماری های ناشی از عوامل زیستی
* بیماری های ناشی از عوامل روانی
اختلالات و آسیب های اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار جزء شایع ترین مشکلات بهداشت شغلی در کشور های صنعتی محسوب می شوند. در حال حاضر این اختلالات بیش از 50 درصد از کل بیماری های شغلی را شامل شده اند که سبب کاهش سوددهی شرکت ها و افزایش هزینه های اجتماعی به دولت خواهند شد.

ارگونومی چیست؟

احتمالا واژه ارگونومی در محیط کار به گوشتان خورده باشد. بخواهیم بطور خلاصه تعریف ارگونومی را بررسی کنیم ، ارگونومی "علم تلفیق کار و شرایط کار با ویژگی ها و نیاز های انسانی" است. 
ارگونومی ضمن کاهش آسیب های شغلی و هزینه های خدمات درمانی ، کاربردی فراتر از محیط کار دارد. بهره وری و کیفیت محصول یا خدمات را افزایش می دهد و حتی بر زندگی شخصی و سلامتی هم تاثیر می گذارد.
ارگونومی طیف وسیعی از ابزار و تکنیک های تجزیه و تحلیل را جهت آنالیز تعامل انسان با محیط ،تجهیزات ، سیستم ها و فرایندها بکار می برد تا از سازگاری آنها با توانایی ها و انتظارات کاربران اطمینان حاصل کند. با توجه به وجود عوامل خطر فیزیکی گوناگون برای اختلالات اسکلتی-عضلانی در محیط های کاری ، نیاز به تعیین،انتخاب و کاربرد مناسب ترین روش جهت شناسایی و تعیین زود هنگام وضعیت هایی که سبب بروز این اختلالات می شوند امری مهم و ضروری بوده تا پایه و اساسی برای اقدامات پیشگیرانه و مداخله ای ایجاد گردد. 
 

روش های ارزیابی ارگونومی

در حال حاضر برای برآورد و ارزیابی مواجه با عوامل ریسک دخیل در بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی ناشی از کار ، روش های متنوعی وجود دارد این روش ها شامل روش های مشاهده ای ، روش های دستگاهی ، روش های گزارش دهی فردی و سایر روش های فیزیکی-روانی می باشند.
ابزارها و روش های ارزیابی ارگونومی را می توان به پنج گروه کلی زیر طبقه بندی نمود:
1. روش های ارزیابی فیزیکی
2. روش های ارزیابی فیزیولوژیکی 
3. روش های ارزیابی شناختی و رفتاری
4. روش های ارزیابی طراحی سیستم ها و محصول
5. روش های ارزیابی ماکروارگونومی
 

روش  ROSA( Rapid Office Strain Assessment)

روش ROSA  با هدف تعیین سریع خطرات آسیب های اسکلتی-عضلانی مرتبط با وظایف اداری و وظایف کار با کامپیوتر، طی سال های 2011-2012 توسط مایکل سون و همکارانش در دانشگاه ویندزور کانادا انتشار یافنه است و علاوه بر این از زمان آغاز استفاده از کامپیوتر ، افزایش مشابهی در تعداد ناراحتی های اسکلتی-عضلانی گزارش شده است.
در روش ROSA  که یک روش جدید در ارزیابی ارگونومی محیط های اداری و کار با کامپیوتر می باشد، امکان ارزیابی پوسچر بدنی افراد و ارائه سطح اقدام اصلاحی مورد نیاز فراهم شده است.

نقاط قوت:

• در نظر گرفتن تاثیر وضعیت طراحی و چیدمان تجهیزات اداری ( صندلی، مانیتور،موس، کیبورد و تلفن) بر روی اپراتور ( این ویژگی در روش RULA  وجود ندارد)
• در نظر گرفتن مدت زمان استفاده از تجهیزات اداری در طول روز 
• ارائه نتایج کمی و سطح اقدام اصلاحی ( این ویزگی در چک لیست های ارزیابی کار با کامپیوتر یا وظایف اداری وجود ندارد).

محدودیت ها:

محدودیت خاصی برای این روش وجود ندارد. ممکن است در مواردی که استگاه های کاری قابل تنظیم باشند، امتیاز نهایی ROSA  از 7 ( در مقیاس 10 امتیازی ) تجاوز نکند، البته این امر محدودیت بحرانی برای این روش تلقی نمی گردد.

روش کار:

ارزیابی در روش ROSA   با استفاده از سیستم چک لیست و نمره دهی مانند روش های RULA   و REBA  انجام می شود. در این روش امتیازدهی برای تجهیزاتی مانند صندلی ، مانیتور و تلفن ، موس و کیبورد انجام می گیرد مدت زمان استفاده از هر یک از تجهیزات توسط اپراتور نیز در امتیاز هر بخش در نظر گرفته می شود. 
امتیاز مدت زمان استفاده از هر یک از این تجهیزات ( صندلی، مانیتور، تلفن، موس و کیبورد) در جدول 1 محاسبه شده و با امتیاز هر یک از موارد ذکر شده جمع می گردد.
 
 
 
 

 مرحله 1) تعیین امتیاز صندلی

تعیین این امتیاز از طریق اثر متقابل امتیازات ارتفاع نشیمنگاه، عمق نشیمنگاه، ارتفاع تکیه گاه آرنج و پشتی صندلی بدست می آید.
 
 
پس از محاسبه امتیاز ارتفاع صندلی، عمق نشیمنگاه، تکیه گاه آرنج و پشتی صندلی، امتیاز کل صندلی را با استفاده از جدول 2 تعیین می کنیم. 
 
 
 
با تعیین امتیاز صندلی از جدول 2، امتیاز مدت زمان استفاده از صندلی را نیز با استفاده از جدول 1 تعیین کرده و با امتیاز جدول 2 جمع نموده  تا امتیاز نهایی برای صندلی حاصل شود.
 

مرحله 2) تعیین امتیاز مانیتور و تلفن:

جهت ارزیابی مانیتور و تلفن در وظایف کار با کامپیوتر، امتیاز مانیتور و تلفن با یکدیگر ادغام می شوند. پس از محاسبه امتیاز مانیتور و تلفن، با استفاده از جدول 3 امتیاز نهایی برای مانیتور و تلفن محاسبه می گردد.
 
 
 
 
 

مرحله 3) تعیین امتیاز موس و کیبورد:

ابتدا با استفاده از شکل 3 امتیاز موس و کیبورد را محاسبه می کنیم.
 
 
پس از تعین امتیاز موس و کیبورد با استفاده از جدول 4 امتیاز واحدی برای موس و کیبورد محاسبه می گردد. 
 
 
 
 

مرحله 4) تعیین امتیاز نهایی  برای مانیتور / تلفن و موس / کیبورد:

در این مرحله با استفاده از جدول 6 امتیاز نهایی را برای مانیتور / تلفن و موس / کیبورد محاسبه میکنیم . بدین  صورت که امتیاز واحد حاصل شده از مانیتور / تلفن و امتیاز واحد حاصل شده از موس  / کیبورد را با استفاده از جدول 6 تعیین کرده و یک امتیاز نهایی به دست می آوریم. 
 
 
 

مرحله 5) محاسبه امتیاز نهایی  ROSA و تعیین سطح خطر:

با استفاده از جدول 7 و داشتن امتیاز صندلی (مرحله ۱) و امتیاز نهایی (مرحله ۴) میتوان امتیاز نهایی را محاسبه نمود. به لحاظ اقدام اصلاحی امتیاز نهایی ROSA  به دو ناحیه تقسیم می گردد.
 
 
 

 نمونه ارزیابی به روش ROSA

حال یک ایستگاه کاری ( بخش اداری- حسابدار ) را در شرکت کفش ایمنی ارک بررسی می کنیم.
 
 
 
 
مرحله 1)
امتیاز ارتفاع صندلی: 3
امتیاز عمق نشیمنگاه: 2
امتیاز تکیه گاه آرنج: 2
امتیاز پشتی صندلی:1
با کمک جدول، امتیاز صندلی 4 بدست آمد که با امتیاز زمان (1) جمع می شود و امتیاز کلی صندلی 5 بدست می آید.
مرحله 2)
امتیاز مانیتور : 2
امتیاز تلفن: 3
امتیاز کلی مرحله 2: 3
مرحله 3)
امتیاز موس: 0
امتیاز کیبورد: 2
امتیاز کلی مرحله 3: 1
مرحله 4) 
با توجه به جدول امتیاز این مرحله 3 بدست آمد.
مرحله 5)
با توجه به جدول امتیاز نهایی 5 بدست می آید.
 
امتیاز نهایی ROSA، پنج بدست آمد که خطر بالا و ایستگاه کاری باید بلافاصله مورد ارزیابی بیشتر قرار گیرد.

تعیین اقدامات اصلاحی در روش ROSA

* آموزش دادن به کاربر در راستای پوسچر خنثی ( مچ صاف، آرنج ها نزدیک به بدن، سر صاف و هم راستا با بالاتنه، ساعد ها موازی با کف اتاق و نچرخاندن مکرر مچ دست و...)
* کاهش ارتفاع صندلی
* استفاده از زیرپایی
* انجام نرمش های مناسب بصورت مرتب و روزانه
* کاربر سعی کند در هر ساعت  حداقل 5 دقیقه از کامپیوتر فاصله بگیرد.

برای دانلود فایل اکسل روش ROSA کلیک کنید.
 

رفرنس ها

• کتاب روش های ارزیابی ارگونومی نوشته مهندس علی اکبر کیخامقدم
• مقاله ارتباط ارگونومی محیط کار با درد های اسکلتی-عضلانی ، اختلالات دامنه ی حرکتی مفاصل و ناهنجاری های ستون فقرات در کارکنان مورد مطالعه پالایشگاه نفت کرمانشاه
• کتاب ارگونومی در ایستگاه کار با کامپیوتر نوشته دکتر مجید معتمدزاده، مهندس بابک شاهچراغ، مهندس عالیه عنایتی موفق
• کتاب ارگونومی شغلی – اصول و کاربرد- نوشته پروفسور جیمز الاسمیت و پروفسور فریبرز طیاری

مطالب پیشنهادی 
 
 
 
 
 

از اخبار جدید ما با خبر شوید

دعوت به همکاری

دعوت به همکاری

ارسال ایده و طرح

ارسال ایده و طرح
تامین کننده ما باشید

تامین کننده ما باشید