بستن
شماره های پیشین نشریه
ارگونومی در ساختمان
مقدمه
عملیات ساختمانی و عمرانی با توجه به فراگیر بودن، گستردگی و نوع فعالیت‌ها و خطرات و عوامل زیان آور در آن‌ها یکی از مخاطره آمیز‌ترین صنایع در سطح دنیا بوده و در اغلب کشور‌های جهان در صدر فعالیت‌های حادثه آفرین قرار دارد، از طرفی بر‌خلاف سایر صنایع، فعالیت‌های ساختمان سازی به‌طور فیزیکی در نقاط مختلف پراکنده بوده و لذا نظارت بر ایمنی و بهداشت در آن‌ها بسیار چالش بر‌انگیز است. طبق آمار اداره ایالت متحده‌ی آمریکا به‌طور تقریبی هر‌ساله 150000 حادثه در کارگاه‌های ساختمانی به‌وقوع می‌پیوندد. طبق گزارشات اداره ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا (OSHA) به ازای هر 10 نفر کارگر در صنعت ساختمان سازی یک نفر دچار آسیب می‌شود و به ازای هر 5 حادثه منجر به فوت محیط کار یک مورد مربوط به کارگاه‌های ساختمانی می‌باشد. هم‌چنین بر اساس آمار اداره کار ایالت متحده آمریکا در سال 2012 صنعت ساختمان سازی بیش‌ترین تعداد حوادث منجر به فوت را به خود اختصاص داده است. در ایران مطابق آمار غیر رسمی منتشر شده در سال 1391، 46 درصد از مجموع حوادث شغلی ایران در مشاغل ساختمانی رخ داده است و بیش‌ترین قربانیان حوادث ناشی از کار را کارگران ساختمانی تشکیل داده اند. از جمله فاکتور‌های انسانی موثر بر عملکرد ایمنی فاکتور‌های فردی هستند که ممکن است جسمی یا ذهنی یا ماهیت روانشناختی داشته باشند. بعضی از آن‌ها به‌طور معمول مربوط به شخصیت فرد هستند که غیر‌قابل تغییراند اما بعضی دیگر به مهارت، نگرش و انگیزش مربوط هستند که می‌توانند از طریق اقداماتی نظیر آموزش بهبود یابند. بر طبق گزارشات در ایران 7 درصد از کل اختلالات اسکلتی- عضلانی مربوط به اختلالات وابسته به‌کار در میان کارگران می‌باشد. بیش‌تر علایم اسکلتی-عضلانی در کارگران در ناحیه ی پشت 44 درصد، شانه 3/33 درصد و گردن 32 درصد گزارش شده است.
عملیات ساختمانی و عمرانی با توجه به فراگیر بودن، گستردگی و نوع فعالیت‌ها و خطرات و عوامل زیان آور در آن‌ها یکی از مخاطره آمیز‌ترین صنایع در سطح دنیا بوده و در اغلب کشور‌های جهان در صدر فعالیت‌های حادثه آفرین قرار دارد، از طرفی بر‌خلاف سایر صنایع، فعالیت‌های ساختمان سازی به‌طور فیزیکی در نقاط مختلف پراکنده بوده و لذا نظارت بر ایمنی و بهداشت در آن‌ها بسیار چالش بر‌انگیز است. طبق آمار اداره ایالت متحده‌ی آمریکا به‌طور تقریبی هر‌ساله 150000 حادثه در کارگاه‌های ساختمانی به‌وقوع می‌پیوندد. طبق گزارشات اداره ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا (OSHA) به ازای هر 10 نفر کارگر در صنعت ساختمان سازی یک نفر دچار آسیب می‌شود و به ازای هر 5 حادثه منجر به فوت محیط کار یک مورد مربوط به کارگاه‌های ساختمانی می‌باشد. هم‌چنین بر اساس آمار اداره کار ایالت متحده آمریکا در سال 2012 صنعت ساختمان سازی بیش‌ترین تعداد حوادث منجر به فوت را به خود اختصاص داده است. در ایران مطابق آمار غیر رسمی منتشر شده در سال 1391، 46 درصد از مجموع حوادث شغلی ایران در مشاغل ساختمانی رخ داده است و بیش‌ترین قربانیان حوادث ناشی از کار را کارگران ساختمانی تشکیل داده اند. از جمله فاکتور‌های انسانی موثر بر عملکرد ایمنی فاکتور‌های فردی هستند که ممکن است جسمی یا ذهنی یا ماهیت روانشناختی داشته باشند. بعضی از آن‌ها به‌طور معمول مربوط به شخصیت فرد هستند که غیر‌قابل تغییراند اما بعضی دیگر به مهارت، نگرش و انگیزش مربوط هستند که می‌توانند از طریق اقداماتی نظیر آموزش بهبود یابند. بر طبق گزارشات در ایران 7 درصد از کل اختلالات اسکلتی- عضلانی مربوط به اختلالات وابسته به‌کار در میان کارگران می‌باشد. بیش‌تر علایم اسکلتی-عضلانی در کارگران در ناحیه ی پشت 44 درصد، شانه 3/33 درصد و گردن 32 درصد گزارش شده است.
عوامل خطر شناخته شده مانند کار در ارتفاع، کار در فضا‌های بسته جابه‌جایی انواع مصالح و قطعات، کار در پوسچر‌های بسیار نا‌هنجار ارگونومیکی، فعالیت در شرایط بسیار بد استرس‌های دمایی فعالیت بدنی بالا، فعالیت طولانی مدت استاتیک، کار‌های تکراری و ارتعاش در بسیاری از مشاغل مرتبط با ساخت و ساز شناخته شده است. آمار‌ها نشان می‌دهد که رتبه دوم بیش‌ترین آسیب‌های ناشی از اختلالات اسکلتی- عضلانی در روز‌های غیر‌کاری، مربوط به کارگران ساختمانی می‌باشد و با این حال کم‌تر گزارش شده است. بررسی ها نشان می دهد که دو مورد بسیار مهم مربوط به مشکلات ارگونومی در محیط کار، حمل و جابجایی بار در کارگاه های ساختمانی و طراحی ارگونومیک محیط کار می باشد. لذا در این مقاله، این دو عامل بسیار مهم برسی می شود.
