بستن
شماره های پیشین نشریه
مدیریت منابع آب
آب و نفت هر دو برای بقای نوع بشر و تلاش انسان حیاتی می باشند. هر چند ممکن است بتوان از سوخت های جایگزین برای نفت استفاده نمود ولی بر خلاف نفت، آب جایگزینی ندارد. آب مایه حیات و فراوان ترین ماده مرکب بر روی سطح کره زمین و بستر اولیه حیات به شکلی که امروزه می شناسیم، می باشد. بیش از 70 درصد سطح کره زمین را آب پوشانده است با این وجود تنها دو درصد از آب های کره زمین شیرین و قابل شرب است. از همین دو درصد آب شیرین نیز بیش از 90 درصد آن به صورت منجمد در دو قطب زمین و یا در اعماق زمین بوده که استخراج آن مشکل و دور از دسترس بشر واقع شده اند. به علاوه منابع آب شیرین در سطح زمین به طور یکنواخت توزیع نشده اند.
وجود آب برای تولید مواد غذایی، توسعه اقتصادی و بقای حیات ضروری است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که ایران به مرحله خشکسالی هیدرواستاتیکی رسیده است. این بدان معناست که نه تنها سفره های استاتیک آب زیرزمینی در بسیاری از مناطق فلات ایران به پایان رسیده است. بلکه به مرحله ای وارد شده ایم که آب مصرفی خود را از ذخایر زیر زمینی استراتژیک و تجدید ناپذیر تامین می کنیم. این موضوع معادل حراج ثروت و سرمایه های ملی برای هزینه های جاری و مصرفی است، در حالی که همچنان شاهد سوء مدیریت منابع آبی کشور، تداوم خشکسالی و ادامه سیاست های توسعه ناپایدار و ناسازگار با محیط زیست هستیم. تغییر این شرایط نیازمند تغییر ساختاری در مدیریت منابع آبی به ویژه در بخش کشاورزی، چرخش بنیادین در اولویت های سیاست گذاری ملی و محلی، دامن زدن به حساسیت های اجتماعی در زمینه مسائل زیست محیطی و موارد تلخ و بعدها شیرین دیگری از این دست است.
برآورد شده است که تا سال 2050 بیش از 15 درصد مردم جهان، که اغلب در خاورمیانه و افریقا هستند، بحران و کمبود شدید آب را تجربه خواهند کرد. بحران آبی آینده یکی از پتانسیل های مهم بالقوه برای نزاع و چالش های امنیتی بین المللی است که قابلیت تبدیل شدن به بحران بزرگ بین المللی را دارد. ایران به عنوان کشوری با تنش های آبی فراوان واقع شده در منطقه بحرانی خاورمیانه، با دورنمایی نگران کننده روبروست که در صورت نبود مدیریت صحیح و تنظیم سیاست های داخلی و بین المللی مطلوب برای آینده، با بحران زیست محیطی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی نظامی – امنیتی در داخل و خارج از مرزهای سیاسی مواجه خواهد شد. ابعاد و پیامدهای این بحران می تواند استقلال و تمامیت ارضی کشور را به چالش بکشاند. از این رو، شناخت این پیامدها و چگونگی مدیریت آن ها امری ضروری است.
