ﻫﺮ روز در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر ﺣﻮادث زﻳﺎدي رخ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ و آﺳﻴﺐ ﻣﻲﺷﻮد. ﻳﻜﻲ از راه های ﭘﻴـﺸﮕﻴﺮي از ﺣـﻮادث ﻣﺤـﻴﻂ ﻛـﺎر، ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮات و ارزﻳﺎﺑﻲ آن ها در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﻋﻤﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. تکنیک های ارزیابی و مدیریت ریسک در فعالیت های صنعتی برای کاهش تصادفات با بکارگیری روش های پیشگیرانه و حفاظتی مورد استفاده قرار می گیرند.

در حال حاضر تعداد زیادی از روش های شناسایی خطر و تکنیک های اولیه برای تجزیه و تحلیل خطر در دسترس هستند. آن ها عبارتند از:

1.Check-lists

What if? analysis.2

3. Failure modes and effects analysis

4. Coarse hazard study

5. HAZOP

6. Event tree analysis

7. Fault tree analysis

8. Cause-consequence analysis

9. Sneak analysis

10. Task analysis

11. Scenario development

12. Preliminary hazards analysis

13. Preliminary safety analysis

HAZID یک تکنیک تحلیل کیفی ریسک مبتنی بر کارگاه است که معمولاً برای شناسایی خطرات و تهدیدات بالقوه در یک فرآیند استفاده می شود و به دو شیوه کلی و جزئی مورد بررسی قرار می گیرد. تکنیک HAZID روشی نسبتا جدید بوده که با تمرکز بر مخاطرات عمومی و غیرفرآیندی بر اساس چک لیست استاندارد به شناسایی آن ها و راهکارهای احتمالی جلوگیری از به وقوع پیوستن آن ها می پردازد. انجام این مطالعات در فاز بهره برداری صورت می پذیرد که باتوجه به تجارب بهره برداران در طول سال های انجام به کار و همچنین سوابق حوادث احتمالی، نتایج این مطالعه می تواند بسیار ارزشمند و مفید باشد.

ﻫﺪف اﺻﻠﻲ از اﺟﺮاي ﺗﻜﻨﻴﻚ HAZID این است که می تواند مدیریت ایمنی بهداشت و محیط زیست را برای رسیدن به هدف کاهش هزینه و زمان تمام شده پروژه راهنمایی کرده و یاری رساند.

در واﻗﻊ اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﺰﻳﺪ داراي ﻣﺰاﻳﺎي زﻳﺮ اﺳﺖ:

• پی بردن به اهمیت HSE در ابتدای پروژه و فرصتی برای پی بردن به پیامدهای آن

• شناسایی تهدیدها و خطرات مربوط به کارکرد هر یک از تجهیزات در هر مرحله از پروژه

• ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺨﺎﻃﺮات و ﺗﻬﺪﻳﺪات HSE

• ﺑﺮرسی ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻋﻤﺪه در ﻃﺮح‌ها در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ شکلﮔﻴﺮی تعهدات ﻣﺎلی مهم

• ﺷﻨﺎﺳﺎیی تمامی آلاینده‌های اﺣﺘﻤﺎلی ﻧﺎشی از ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت و فرآیندها

مهم ترین مزیت HAZID شناسایی زودهنگام و ارزیابی خطرات مهم بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی است که اطلاعات اساسی را برای تصمیمات توسعه پروژه فراهم می کند.

2.روش اﺟﺮاي ﻫﺰﻳﺪ (HAZID)

2.1. ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺗﻴﻢ ﻫﺰﻳﺪ:(HAZID)

تیم مطالعه HAZID ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻛﻮﭼﻚ و ﻣﺘﺸﻜﻞ از اﻓﺮاد ﻣﺘﺨـﺼﺺ و ﻣﺠـﺮب ﺑﺎﺷـﺪ ﺑـﻪ ﻧﺤﻮﻳﻜـﻪ از داﻧﺶ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻠﻴـﻪ ﻣﻮﺿـﻮﻋﺎت HSE ﺑﺮﺧـﻮردار ﺑﺎﺷـﻨﺪ. در حالت ایده آل ﺗـﻴﻢ داراي 6 – 4 ﻋـﻀﻮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. تیم باید از شرکت کنندگان زیر تشکیل شود:

• مدیر

• مهندس طراح مسئول تاسیسات مربوطه

• مدیر پروژه ( برای نصب های جدید)

• مدیر تولید

• سرکارگر/تکنسین

• مهندس تعمیر و نگهداری

• مهندس ابزار

ﺷﺎﻳﺎﻥ ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ ﺭﺋﻴﺲ HSE ﺷﺮﻛﺖ/ ﻭﺍﺣﺪ، ﻋﻀﻮ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﺛﺎﺑﺖ ﺟﻠﺴﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

ﺭﻫﺒﺮ ﺗﻴﻢ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ:

• ﺩﺭ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮ ﺑﻪ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮﺩ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ.

• ﻃﻮﻓﺎﻥ ﻣﻐﺰﻱ ﺭﺍ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻱ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺭﺷﺪ ﺧﺮﺩ ﺟﻤﻌﻲ ﮔﺮﺩﺩ.

• ﺑﺤﺚﻫﺎ ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺟﻠﺴﻪ ﺭﺍ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺍﺑﺘﻜﺎﺭ ﻭ ﺧﻼﻗﻴﺖ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺟﻠﺴﻪ ﻟﻄﻤﻪ ﻭﺍﺭﺩ ﻧﻤﺎﻳﺪ.

• ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﻛﻠﻴﺪﻱ ﺍﺯ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺟﻤﻊﺁﻭﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻴﻢ ﺭﺍ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ.

• ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﺭﺍ ﺛﺒﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺻﻮﺭت جلسات ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮﺍﺕ ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﺍﻧﻌﻜﺎﺱ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻳﺎﺑﺪ.

2.2. ﺗﻬﻴﻪ روش اﺟﺮاﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮ:

ﺗﻴﻢ ﻓﻮق باید ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﺧﻄﺮات در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ، روش اﺟﺮاﻳﻲ ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮات را ﺗﺪوﻳﻦ ﻧﻤﻮد.

2.3. ﺗﻬﻴﻪ ﭼﻚ ﻟﻴﺴﺖ:

ﺗﻴﻢ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮات می بایست ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ رﻳﺴﻚﻫﺎ، ﭼﻚ ﻟﻴﺴﺖﻫﺎﻳﻲ را در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي زﻳﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮد:

• ﺧﻄﺮات زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﺧﺎرج از ﻣﺤﻮﻃﻪ

• خطرات ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ

• ﺧﻄﺮات ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت

• ﺧﻄﺮات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺟﺮاي ﭘﺮوژهﻫﺎ

2.4. ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮات:

در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﻄﺮات ﻣﻮﺟﻮد ﻳﺎ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻت / ﺧﺪﻣﺎت، ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﻧﺪ.

2.5.ارزﻳﺎﺑﻲ رﻳﺴﻚ:

به منظور اوﻟﻮﻳﺖﺑﻨﺪي رﻳﺴﻚﻫﺎ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ بایستی ﺧﻄﺮات، ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي شوند. ﺑـﺮاي اﻧﺠـﺎم اﻳـﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ، 3 ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﺸﺨﺺ می گردد: اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪ، ﺷﺪت ﭘﻴاﻣﺪ و ﻣﻴﺰان ﺗﻤﺎس

جدول2. ماتریس ریسک سه متغیره

در ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻴﺎر رﻳﺴﻚ، بایستی ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺷود. ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪ، ﺷﺪت ﭘﻴاﻣﺪ و ﻣﻴﺰان ﺗﻤﺎس از ﻣﺸﺎﻫﺪه، ﻣـﺼﺎﺣﺒﻪ، ﺑﺮرﺳـﻲ ﻣـﺴﺘﻨﺪات و ﺗﻜﻤﻴـﻞ ﭼـﻚ ﻟﻴﺴﺖﻫﺎ می توان اﺳﺘﻔﺎده کرد. ﻋﺪد رﻳﺴﻚ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ می شود: ﻣﻴﺰان ﺗﻤﺎس × ﺷﺪت ﭘﻴاﻣﺪ × اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع = رﻳﺴﻚ

2.6.اﻗﺪاﻣﺎت ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ:

در نهایت ﺑﺮ اﺳﺎس ارزﻳﺎﺑﻲ رﻳﺴﻚﻫﺎ و اوﻟﻮﻳﺖﺑﻨﺪي آن ها، اﻗﺪاﻣﺎت ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ اراﺋﻪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي رﻳﺴﻚﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﻄﻮر ﻣﺆﺛﺮ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﻮد یا خیر.

3.مراجع و استانداردهای مورد استفاده

استانداردهای مورد استفاده به صورت زیر می باشد:

• ISO-17776

• Total-GS-EP-SAF-041

• “Guidelines for Hazard Evaluation Procedures”, 3rd Edition, published by CCPS and AIChe, 2008

• API RP 14J: Recommended Practice for Design and Hazards Analysis for Offshore Production Facilities

4.منابع

• اولين كنفرانس پتروشيمي ايران، شناسايي و ارزيابي خطرات موجود يا بالقوه درتمام مراحل عمر محصول يا خدمت در يك شركت خدماتي، با استفاده از روش شناسايي خطر (HAZID)، پریسا عباسیان شهریور – سید شمس الدین علیزاده

https://www.intescoglobal.com/igi/services/hazop-hazid/

جزوه وبینار ارگونومی کفش

19 خرداد 01

این وبینار در تاریخ 1401/03/19 توسط ترادرس ارگونومی و با همکاری صنایع ایمن فراز ارک و با تدریس جناب آقای محمد امین موعودی برگزار شد.

چکیده ای از مباحث مطرح شده در این وبینار به شرح زیر می باشد:

دقت در انتخاب کفش و توجه به رعایت اصول استاندارد در تولید آن یکی از ضروری ترین نیازها برای حفظ سلامت افراد است. اغلب مردم در انتخاب کفش به زیبایی و رنگ و طرح آن دقت می کنند نه به استاندارد بودن آن و این مساله باعث به خطر افتادن سلامتی افراد در دراز مدت می شود. انتخاب کفش در وهله اول باید براساس نوع استفاده ای که از آن می شود صورت گیرد همان طور که در هر فصل باید کفش مناسب با آب و هوا پوشیده شود صنعت هم نیازمند کفش ایمنی مناسب است (کفش ایمنی ارک)

پا قلب دوم انسان نامیده میشود. فشار وارده بر پا طی فعالیت های روزمره نیازمند کفش مناسب است تا در کنترل این فشار ها و کاهش آن ها کمک کند تناسب خوب کفش نتیجه ی داشتن فشار درست بین پا و کفش در ناحیه های مختلف است. کفش خوب نباید تنگ و نوک تیز باشد باید قوس مناسب داشته باشد و از تهویه خوبی برخوردار باشد.

کفش استاندارد باید جنس خوب، پاشنه و کفی استاندارد، قالب و پنجه استاندارد داشته باشد.

کفش ها دارای ویژگی های متفاوتی هستند که در این وبینار به انواع کفش و ویژگی ها و اهمیت آن ها، کفش مناسب برای هر فرد، انواع کفی، اندازه کفش ها و هر آنچه لازم است تا درباره کفش بدانید اشاره شده است.

*یرای آشنایی با کفش ESD، از محصولات تولیدی صنایع ایمن فراز ارک اینجا کلیک کنید.*
**همچنین شما عزیزان می توانید برای آشنایی با ویژگی های یک کفش موتورسواری خوب، مقاله منتشر شده در این زمینه را از سایت شرکت مطالعه کنید.(برای مطالعه کلیک کنید)**

***شما می توانید فایل دوره ارگونومی کفش با تدریس مهندس محمد امین موعودی را از لینک زیر دانلود کنید.***

ارزیابی پوسچر به روش QEC

01 خرداد 01

در ادامه معرفی انواع روش های ارزیابی پوسچر، در این مقاله سعی داریم تا به معرفی روش QEC بپردازیم که در آن طیف وسیعی از مواجهه کارگر با اختلالات اسکلتی عضلانی را می توان ارزیابی کرد. با ما همراه باشید...

اختلالات اسکلتی عضلانی به شرایطی گفته می شود که عضلات، تاندون ها و اعصاب آسیب دیده و علایم به صورت درد، ناراحتی یا بی حسی در اندام ظاهر می شود.

اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از کار، آسیب هایی هستند که در اثر انجام کارهای فیزیکی و در طول زمان ایجاد می‌شوند و یکی از عمده ترین عوامل از دست رفتن زمان کار، افزایش هزینه ها و آسیب های انسانی به شمار می‌روند.

روش های مختلفی برای ارزیابی پوسچرهای کاری در علم ارگونومی وجود دارد (مانند: RULA، REBA، ROSA) که در این بخش به معرفی روش QEC می پردازیم.

اهمیت مطالعه اختلالات اسکلتی عضلانی

اختلالات اسکلتی عضلانی با پوسچر کار رابطه ای نزدیک دارند؛ اهمیت پوسچر مناسب هنگام کار از زمان رامازینی مورد توجه قرار داشته است. در بین عوامل و ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از کار، پوسچر نامطلوب از جمله مهم ترین آنها محسوب می شود.

با وجود این که علم و فناوری وظایف شغلی را به سمت اتوماسیون سوق می دهد، تقریبا در همه ی مشاغل فعالیت ها به علت وضعیتی که به بدن می دهند موجب ایجاد فشار می شوند. علت بیش از نیمی از غیبت ها در محیط کار، اختلالات اسکلتی عضلانی است.

موسسه ایمنی و سلامت شغلی(NIOSH)، بیماری ها و عوارض شغلی ناشی از کار را براساس اهمیت آنها از نظر شیوع، شدت و امکان پیشگیری طبقه بندی نموده است که در آن WMSDs پس از بیماری های تنفسی شغلی در رتبه دوم قرار دارد.

بر پایه تحقیقات انجام گرفته شده بر خلاف گسترش فزاینده ی فرایندهای مکانیزه و خودکار، اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط با کار (WMSDs) یک مشکل عمده بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی در همه ی جوامع است و از جمله مهم ترین مسائلی است که ارگونومیست ها در سراسر جهان با آن روبرو هستند.

ریسک فاکتورهای گوناگونی در وقوع این آسیب ها نقش دارند که می توان آنها را به ریسک فاکتورهای ارگونومیکی و فیزیکی نظیر پوسچر نامناسب و کارهای توام با حرکات تکراری (پوسچر استاتیک و ثابت)، نیرو(بلند کردن، کشیدن و حمل بارهای سنگین)، عوامل محیطی(گرما، سرما)، عوامل روانی، فردی(سن، جنسیت، قد و..)، سازمانی، ارتعاش تمام بدن، عدم فرصت کافی جهت استراحت بین مراحل کار، سرعت زیاد انجام کار، نوبت کاری و... می باشد.

در حال حاضر با بررسی منابع گوناگون می توان بسیاری از مشکلات مطرح شده در محیط کار را با استفاده از شیوه های ارگونومیکی از میان برداشت؛ زیرا ارگونومی مطالعه ی چگونگی اثر مقابل انسان با محیط کار در جهت دستیابی به اهداف می باشد.

لذا کاربرد ارگونومی در طراحی فرایندها و نظام های مکانیکی تاثیر شایان توجهی بر افزایش تولید، کاهش هزینه های درمانی و پزشکی، کاهش فشارهای روانی، افزایش رضایت شغلی، افزایش بهره وری و به طور کلی افزایش منابع ملی و منافع اقتصادی دارد.

جنایدی و همکاران بر این باورند که اختلالات اسکلتی عضلانی عامل اصلی آسیب منابع انسانی نیروی کار، کاهش بهره وری و زیان های اقتصادی هستند که این اختلالات دلیل یک سوم در خواست های غرامت برای مشکلات ناشی از کار می باشند. بر اساس گزارش معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی در سال های 1370 تا 1373 بیماری های اسکلتی عضلانی علت 14.4% از کار افتادگی های کلی در کشور بوده است که در این زمینه پس از بیماری های مغز و اعصاب (16.8%) ، بیماری های روانی (16.1%) و سرطان ها (16% ) رتبه چهارم را داشته است. بر اساس گزارش این معاونت، در سال 1379 بیشترین تعداد مراجعات به کمیسیون پزشکی بدوی سازمان تامین اجتماعی به علت ناراحتی اسکلتی عضلانی بوده است.

بنابراین؛ بهبود پوسچر بر ارتقاء سلامت،کاهش استرس و کاهش ناراحتی هنگام کار موثر است و همچنین بهبود پوسچر از نظر راندمان کار و عملکرد شغلی نیز عاملی پر اهمیت دانسته می شود. بهترین پوسچر، پوسچری است که در آن کمترین فشار وضعیتی بر بدن تحمیل می شود.

در حال حاضر شیوه های گوناگونی برای شناسایی و ارزیابی ریسک مواجهه شغلی با ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی- عضلانی وجود دارد؛ این شیوه ها شامل :

• شیوه های مشاهده ای

• شیوه های دستگاهی یا مستقیم

• شیوه های خود گزارشی

• شیوه های روانی فیزیولوژیک

روش ارزیابی سریع مواجهه (QEC)

روش ارزیابی سریع مواجهه (QEC) یکی از روش های ارزیابی است که امکان ارزیابی مواجهه ی کارگر با طیفی از ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی عضلانی را فراهم می آورد.

QEC با یک نگرش فراگیر امکان ارزیابی مواجهه کارگر با طیف گسترده ای از ریسک فاکتورهای WMSDs را فراهم می آورد.

بر پایه روش QEC اندام های بدن بر اساس وضعیت هایی که ممکن است داشته باشند، دسته بندی شده و یک کد مخصوص می گیرند. با ثبت حالت های مختلف قرار گرفتن در هنگام کار می توان به خطرات اسکلتی عضلانی کار پی برد و اقدام به پیشگیری نمود.

برخی کارکرد های اصلی روش QEC عبارتند از:

-شناسایی ریسک فاکتورهای آسیب های اسکلتی – عضلانی در چهار ناحیه گردن، كمر، شانه یا بازو، مچ دست یا دست

-ارزیابی سطح خطر مواجهه با ریسک فاکتورهای آسیب های اسکلتی – عضلانی در چهار ناحیه مذکور

-پیشنهاد اقدامات لازم برای کاهش سطح مواجهه با ریسک فاکتورها

-ارزیابی اثر بخشی برنامه مداخله ارگونومیک در محیط کار

-افزایش آگاهی مدیریت، مهندسان، طراحان، کارشناسان ایمنی و بهداشت کار و کارگران در زمینه ریسک فاکتورهای آسیب های اسکلتی – عضلانی در چهار ناحیه یاد شده

-مقایسه سطح مواجهه با ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی – عضلانی میان کارگرانی که کاری مشابه را انجام می دهند یا میان گروه های شغلی متفاوت.

برخی از مزایای روش QEC شامل موارد زیر است:

اثر ترکیبی ریسک فاکتورهای گوناگون و تعامل آنها در بروز آسیب های اسکلتی – عضلانی در این روش ارزیابی می شود.

-روشی که برای گستره ی وسیعی از مشاغل، وظایف و شرایط قابل کاربرد است.

-اعتبار بین مشاهده گر در این روش قابل قبول بوده و در حد متوسط است.

-اعتبار درون مشاهده گر در روش QEC بالاست.

-حساسیت این روش برای ارزیابی وضعیت استقرار بدن در کارهای مختلف بالاست.

-ارزیابی سریع در روش QEC

-روایی روش QEC نسبتا بالاست.

-کاربرد ساده و نیاز به حداقل لوازم و ابزار

مراحل ارزيابي سطح مواجهه در روش QEC

1: تعیین اولویت ها

در ابتدا لازم است مشخص شود کدام شغل یا وظیفه در اولویت ارزیابی قرار می‌گیرند.

گزارش کارگران، سرپرست کارگاه یا مدیریت از مشکلات اسکلتی-عضلانی، غیبت از کار و بهره وری پایین می تواند در این زمینه راه گشا باشد.

گاهی نیز می توان به وسیله بررسی میدانی شیوع آسیب های اسکلتی-عضلانی در واحد ها، مشاغل و یا کارگران مختلف را مطالعه کرد و سپس بر اساس نتایج به دست آمده اولویت ارزیابی ها را تعیین نمود.

2: انجام ارزیابی

در روش QEC پارامترهای مورد نظر در یکی از لحظاتی که کارگر مشغول انجام وظیفه است، ثبت می شوند. این لحظه زمانی است که کارگر در بدترین وضعیت ممکن قرار دارد.

لازم به توضیح است که بدترین وضعیت ممکن برای بسیاری از اندام های بدن به طور همزمان اتفاق نمی افتد. این موضوع باعث می‌شود که در روش QEC به عنوان مثال ارزیابی وضعیت کمر الزاما همزمان با ارزیابی شانه یا بازو انجام نشود.

الف) ارزیابی ناحیه کمر:

برای ارزیابی پوسچر کمر سه سطح تعریف شده است(شکل1):

• A1: پوسچر کمر طبیعی بوده و انحراف قابل توجهی از حالت خنثی مشاهده نمی ‌شود (خمش یا کشش، پیچش یا خمش به پهلو کمتر از 20 درجه است).

• A2: پوسچر کمر از حالت طبیعی خارج شده و خمش و پیچشی متوسط در این ناحیه مشاهده می شود (خمش یا کشش، پیچش یا خمش به پهلو بیش از 20 درجه و کمتر از 60 درجه می باشد).

• A3: پوسچر کمر به شدت از حالت طبیعی خارج شده و خمش یا پیچشی شدید در این ناحیه مشاهده می شود (خمش یا پیچش بیش از 60 درجه و نزدیک به 90 درجه است).

شکل1. سطوح ارزیابی پوسچر کمر

ارزیابی حرکت کمر در کارها یا وظیفه های حمل دستی بار در سه سطح B1،B2 و B3 انجام می گیرد.

این سطوح تعداد دفعاتی را نشان می‌دهند که لازم است شخص هنگام انجام وظیفه خم شود یا بچرخد. گاهی ممکن است در یک چرخه کار چندین سطح از سطوح یاد شده مشاهده شوند.

• B1: حرکت کمر گهگاهی و به ندرت انجام می شود (حدود سه بار در یک دقیقه).

• B2: حرکت کمر اغلب و به تعداد متوسط انجام می‌شود (حدود ۸ بار در یک دقیقه).

• B3: حرکت کمر به تعداد زیاد انجام می شود (حدود ۱۲ بار در دقیقه و بیشتر).

برای کار یا وظیفه‌ای غیر از حمل دستی بار نظیر کارهای نشسته و ایستا و کارهای تکراری که در وضعیت ایستاده یا نشسته انجام می شوند سطوح B1 تا B3 مطرح نبوده بلکه ارزیابی حرکت کمر در دو سطح B4 و B5 انجام می شود.

• B4: در بیشتر زمان کار، پوسچر کمر ایستا و ثابت (استاتیک) نمی باشد.

• B5: در بیشتر زمان کار، پوسچر کمر ایستا و ثابت (استاتیک) است.

ب) ارزیابی ناحیه شانه و بازو:

ارزيابی پوسچر ناحيه ی شانه یا بازو در لحظه ای انجام مي گيرد كه اين ناحيه بدترين پوسچر را داشته باشد و بيشترين فشار را تحمل می كند.

برای ارزيابی پوسچر ناحيه ی شانه یا بازو سه سطح C1 ،C2 و C3 تعريف شده است:

-C1: هنگامي كه كار در ارتفاع كمر يا پايين تر از آن انجام می شود.

-C2: هنگامي كه كار در ارتفاع سينه انجام می شود.

-C3: هنگامي كه كار در ارتفاع شانه ها يا بالاتر انجام می شود.

ارزيابي حركت شانه یا بازو در سه سطح به شرح زير انجام می شود:

•D1: به ندرت (حركت های منقطع بازو).

•D2: اغلب (حركت های منظم بازو كه همراه با وقفه هایی است).

•D3: زياد (حركت هاي مداوم بازو).

پ) ارزیابی ناحیه مچ دست یا دست:

براي ارزيابی پوسچر اين ناحيه دو سطح E1 و E2 به شرح زير تعريف شده است(شکل2):

-E1: مچ دست هنگام كار تقريباً مستقيم است.

-E2: مچ دست هنگام كار از حالت مستقيم و طبيعی خارج شده و خمش یا پيچش يا چرخش يا انحراف به سمت زند زيرين يا زبرين مشاهده می شود.

شکل2. سطوح ارزیابی مچ دست یا دست

ارزيابي حركت مچ دست یا دست در سه سطح به شرح زير انجام می شود:

•F1 : حركت های لحظه ای 10 بار در دقيقه يا كم تر.

•F2 : حركت های تكراری 11 تا 20 بار در دقيقه.

•F3 : حركت های تكراری بيش از 20 بار در دقيقه.

سه سطح ياد شده مربوط به حركت مچ دست یا دست بوده و حركت انگشتان را شامل نمی شود.

ت) ارزيابی ناحيه ی گردن:

پوسچر گردن هنگامی به شدت خميده يا چرخيده در نظر گرفته می شود كه زاويه ی خمش يا پيچش گردن نسبت به تنه بيش از 20 درجه باشد. بدين ترتيب، ارزيابي ناحيه ی گردن در سه سطح به شرح زير انجام می شود:

-G1: هنگام انجام كار خمش يا چرخش شديد گردن مشاهده نمی شود.

-G2: هنگام انجام كار گهگاهی خمش يا چرخش شديد گردن مشاهده می شود.

-G3: هنگام انجام كار به طور پيوسته خمش يا چرخش شديد گردن مشاهده می شود.

فرم مورد استفاده در ارزیابی سطح مواجهه ی نواحی گوناگون بدن با ریسک فاکتورهای آسیب های اسکلتی-عضلانی در روش QEC

از آنجا كه در روش QEC پاسخ های ذهنی و قضاوت كارگر در مورد وظيفه ی خود بخشي از فرايند ارزيابي سطح مواجهه با ريسك فاكتورهای آسيب های اسكلتی-عضلانی را تشكيل می دهد، پس از انجام ارزيابی نواحی چهارگانه به وسيله ی واكاوگر، از كارگر خواسته می شود به پرسش هايی در اين زمينه پاسخ گويد.

فرم ارزیابی دریافت و قضاوت کارگر از کار خویش

3: امتیازگذاری

در روشQEC، امتياز مواجهه برای هريك از نواحی چهارگانه براساس تعامل ميان ريسک فاكتورهای گوناگون تعيين می شود.

امتيازگذاری سطح مواجهه براساس تركيب ريسك فاكتورهای شناسايی شده به وسيله ی واكاوگر برای نواحی چهارگانه بدن (A تا G) و قضاوت كارگر (a تا e) انجام می شود.

برای تعيين امتياز مواجهه در روش QEC، از برگه ی امتيازگذاری استفاده می شود.

برای هريك از نواحي چهارگانه بدن جدول امتيازگذاری جداگانه ای وجود دارد.

با استفاده از فرم تكميل شده ی ارزيابي سطح مواجهه كه به وسيله ی واكاوگر تهيه شده است و فرم تكميل شده ی ارزيابي قضاوت كارگر، امتيازگذاری برای هريک از نواحی چهارگانه به طور مجزا انجام می شود.

آن گاه امتياز كل سطح مواجهه محاسبه می گردد.

برگه امتیازگذاری در روش QEC

با تقسيم امتياز بدست آمده بر حداكثر امتياز ممكن براي ناحيه ی كمر(56)، می توان سطح مواجهه براي اين ناحيه را ارزيابی نمود.

با تقسيم امتياز به دست آمده بر حداكثر امتياز ممكن براي ناحيه ی شانه یا بازو(56) می توان سطح مواجهه براي اين ناحيه را ارزيابی نمود.

با تقسيم امتياز به دست آمده بر حداكثر امتياز ممكن براي ناحيه ی مچ دست یا دست(46)، می توان سطح مواجهه براي اين ناحيه را ارزيابی نمود.

با تقسيم امتياز بدست آمده بر حداكثر امتياز ممكن براي ناحيه ی گردن(18)، مي توان سطح مواجهه برای اين ناحيه را ارزيابی نمود.

براي محاسبه ی امتياز مواجهه در كل بدن، امتياز مربوط به تك تك نواحي چهارگانه با يكديگر جمع می شوند و سپس عدد حاصل بر حداكثرامتياز ممكن براي كل بدن تقسيم می گردد.

لازم به ذكر است كه حداكثر امتياز ممكن برای كارها يا وظايف حمل دستي بار برابر با 176 و برای ساير كارها يا وظايف برابر با 162 می باشد.

هرچه درصد به دست آمده بزرگ تر باشد، مواجهه ی كارگر با ريسك فاكتورهای آسيب های اسكلتي- عضلاني شديد تر بوده و احتمال رخداد اين آسيب ها در ناحيه ی موردنظر بيشتر است، درنتيجه انجام اقدام های اصلاحی جهت كاهش سطح مواجهه از ضرورت بيشتری برخوردار است.

4: تفسیر نتایج و اولویت بندی

الف) ارزیابی سطح مواجهه برای هریک از نواحی چهارگانه:

امتیاز های تعیین شده برای نواحی چهارگانه ی بدن براساس جدول به چهار دسته شامل پایین، متوسط، بالا و بسیار بالا تقسیم می‌شود و بر این پایه ارزیابی انجام می‌گیرد.

ارزیابی سطح مواجهه در نواحی چهارگانه براساس امتیاز محاسبه شده

امتیاز مواجهه برای ارتعاش، سرعت انجام کار و استرس براساس جدول ارزیابی می شود. هنگامی که امتیاز در گروه متوسط، بالا یا بسیار بالا قرار می‌گیرد، سطح مواجهه می‌بایست کاهش یابد.

ارزیابی سطح مواجهه برای ارتعاش، سرعت انجام کار و استرس

ب) ارزیابی سطح مواجهه برای کل بدن:

براساس آخرین مطالعات موجود، سطح مواجهه ی کارگر با ریسک فاکتورهای اسکلتی-عضلانی برپایه ی امتیاز کل به دست آمده به صورت زیر ارزیابی می‌شود.

ارزیابی مواجهه برای کل بدن

5: مداخله ارگونومیک و ارزیابی مجدد

کاهش شیوع و بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار نیازمند توجه به تمام عوامل و ریسک فاکتورهای مربوطه است. عواملی که می بایست مدنظر قرار گیرند و در صورت نیاز اقدام های اصلاحی بر روی آن ها انجام شود عبارتند از:

• ماهیت کار یا وظیفه

• نیازمندی های کار

• ابزار، وسایل، تجهیزات و ایستگاه کار

• سازماندهی کار

• عوامل محیطی

پس از انجام هر برنامه مداخله ای، انجام ارزیابی مجدد الزامی است.

به طور کلی، می‌توان گفت که ارزیابی مواجهه و نتایج ارزیابی پیش از مداخله مجدد الزامی است.

با مقایسه نتایج ارزیابی پیش از مداخله و نتایج ارزیابی مجدد پس از مداخله می‌توان اثربخشی اقدام های اصلاحی را تعیین نمود و در صورت نیاز نسبت به تجدید نظر در برنامه ی مداخله و بهبود شرایط کار اقدام کرد.

مطالب مرتبط

آموزش ارزیابی ارگونومیک مشاغل اداری با استفاده از روش ROSA

ارزیابی پوسچر به روش REBA

ارزیابی پوسچر به روش RULA

منابع:

David G, Woods V, Li G, Buckle P. The development of the Quick Exposure Check (QEC) for assessing exposure to risk factors for work-related musculoskeletal disorders. Applied ergonomics.
2008 Jan 1;39(1):57-69

https://acgih.ir/postural-assessment-method-qec/

رشيدي رجب, ركرك عاطفه, مهدوي سكينه, حق شناس دارونه زهرا, الماسيان محمد. بررسي اختلالات اسکلتي عضلاني به روش QEC در بين جوشکاران شهر خرم آباد در سال 1394.
‎

جزوه آشنایی با سیستم های ارت و بازرسی تاسیسات برق در صنایع

29 اردیبهشت 01

شما می توانید جزوه آشنایی با سیستم های ارت و بازرسی تاسیسات برق در صنایع را از این قسمت دانلود کنید.

صدا در محیط کار بخش2

29 اردیبهشت 01

پس از آشنایی اجمالی با مفاهیم و ماهیت صوت در بخش اول مقاله صدا در محیط کار، در ادامه به تشریح اثرات و عوارض زیان آور ناشی از مواجهه با صدا در محیط کار می پردازیم. با ما همراه باشید...

آلودگی صدا یکی از مهم‌ترین عوامل فیزیکی زیان‌آور در محیط‌های کاری در کشورهای توسعه‌ یافته و در حال توسعه محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر آلودگی صوتی یکی از عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی انسان‌ها در سراسر جهان است. بر اساس گزارشات سازمان بهداشت جهانی، اختلالات روان‌شناختی‏ ناشی از صدا اثرات ناخوشایندی بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دارد. امروزه آلودگی صوتی یکی از جنبه‌های مهم زیست محیطی و بهداشتی است که از دیدگاه سلامتی، آلودگی صوتی علاوه بر ایجاد انواع اثرات فیزیولوژیکی به ایجاد اختلالات روان‌پزشکی و روان‌شناختی‏ منجر می‌شود. آثار فیزیولوژیکی و روانی مواجهه با صدا بر انسان غالباً به‌تدریج ظاهر می‌شود و در دراز‌مدت پیامدهای منفی روان‌شناختی‏‏ آن از‌جمله رفتار پرخاشگرانه، خستگی جسمی-روانی، استرس، سرگیجه، سردرد، عصبانیت، حواس‌پرتی، اختلال خواب، کاهش بازده کاری بروز می‌کند.

شکل1. مواجهه انسان با سر و صدا

پرخاشگری فاکتور بسیار مهمی در زمینه بهداشت شغلی است. به‌طوری‌که تأثیرات نامطلوبی بر زندگی افراد در محیط‌های کاری و اجتماعی می‌گذارد. مواجهه طولانی با صدای تراز بالا حالات تنشی و پرخاشگری را در افراد به وجود می‌آورد و حتی در فرکانس‌های مختلف می‌تواند به عنوان محرک روانی به ایجاد اختلال در فعالیت‌های عملکرد شناختی، افزایش خطاهای انسانی، ایجاد پیامدهای ناگوار و از همه مهم‌تر افزایش واکنش‌های روانی در محیط‌های اجتماعی و خانواده منجر شود. این موارد از از نظر ایمنی و بهداشت در محیط کار از اهمیت بالایی برخوردار است. مواجهه مزمن با صدا به بروز اختلالات فیزیولوژیکی و روانی و همچنین تغییر ضربان قلب و فشار‌خون منجر می‌شود.

بررسی ها نشان داده است که 16 درصد افت های شنوایی از نوع شغلی و ناشی از صدا در محیط کار است. همچنین حدود 0.2 الی 2 درصد تولید ناخالص داخلی در کشورهای در حال توسعه صرف هزینه های ناشی از صدا می شود و حدود یک سوم افت های شنوایی، ناشی از مواجهه با صدای بیش ازحد است.

همچنین صدا دارای اثرات غیر مستقیمی بر روی عملکرد انسان از جمله کاهش راندمان و بهره وری کاری و افزایش خطر بروز حوادث و خطا به علت کاهش تمرکز می باشد. خوشبختانه در ایران نیز در سال های اخیر توجه بیشتری به آلودگی صدا شده است به طوری که بر اساس ماده 2 آیین نامه اجرایی در ارتباط با نحوه جلوگیری از آلودگی صدا، از سال 1378 مبادرت به هر گونه اقدامی که موجبات آلودگی صدا را فراهم آورد، ممنوع شده است.

آلودگی صوتی در ترازهای بالای فشار صوت ( بیش از 85 دسی بل) باعث اثرات مستقیم بر روی اندام شنوایی شامل تغییر موقت آستانه شنوایی (TTS) و در صورت تماس طولانی ایجاد افت دائم شنوایی (PTS) می گردد. اما در محدوده ای از ترازهای پایین تر(بین 50 تا 80 دسی بل) اثرات عمده آن تحت عناوین آزار دهندگی، مزاحمت، اخلال در آسایش، ناخواسته بودن قلمداد می شود؛ به عبارتی دیگر قسمتی از اثرات صدا و مربوط به تاثیر آن بر روی دستگاه عصبی نباتی و وضع روانی و رفتار است.

اثرات صدا بر روی انسان:

بطور کلی اثرات صدا بر روی انسان را می توان به دو قسمت جداگانه شنیداری و غیرشنیداری، مورد مطالعه قرار داد:

الف: اثرات صدا بر روی دستگاه شنوایی

هرچند صداهای خیلی شدید ( 150 دسی بل) می تواند باعث پارگی پرده صماخ یا تخریب دیگر قسمت های گوش بشود اما صدمه به شنوایی معمولا در تراز های پایین تر (90-85 دسی بل) رخ می دهد که ناشی از آسیب موقت یا دائم سلول های مژه دار حسی که روی سطح وستیبولی غشاء پایه در گوش داخلی قرار دارند، می باشد. وقتی در فرکانس های معینی افت شنوایی ایجاد شود برای آنکه شخص قادر به شنیدن آن فرکانس باشد باید تراز صدا از حد معمول آستانه شنوایی بالاتر باشد، به این جهت افرادی که دچار افت شنوایی هستند به طور غیر عادی بلند حرف می‌زنند، چون صدای خودشان را نمی شنوند. به علاوه این افراد اغلب اوقات حرف بی صدا را که فرکانس بالا دارند خوب درک نمی کنند به این جهت برای آنان درک صحیح کلمات مشکل می شود. شخص با وجود اینکه اصوات حاصل از کلمات را درک می کند اما قادر به فهم صحیح کلمات و تعقیب مکالمه نمی باشد، مگر اینکه گوینده کلمات را به آرامی و بطور واضح و مشخص به زبان بیاورد. این چنین افت شنوایی معمولا به یکی از دو صورت زیر است:

1.تغییر موقت آستانه شنوایی(TTS) که در آن شنوایی معمولا در طی 16 ساعت پس از تماس با صدای آسیب زا برگشت می کند.

2.تغییردائم آستانه شنوایی(PTS) که معمولاً یک ماه پس از توقف مواجهه با صدای آسیب زا اندازه گیری می‌شود.

بروز افت شنوایی ناشی از صدا معمولاً به صورت تدریجی است و در ابتدا فرکانس‌های مکالمه ای را در بر نمی‌گیرد، در نتیجه شخص از نقصان شنوایی خود بی اطلاع است. تشخیص زودرس شروع افت شنوایی و اطلاع از کیفیت تحمل گوش فرد نسبت به صدا بوسیله آزمایشات شنوایی سنجی، امکان پذیر است. در مجموع عواملی چون شدت صدا، طول مدت تماس، سن و حساسیت ویژه گوش فرد عواملی هستند که در ایجاد و پیشرفت عارضه افت شنوایی دخالت دارند.

اثرات درازمدت صدا بر روی شنوایی:

مرکز کنترل بیماری (CDC) تخمین می زند که 22 میلیون کارگر هر ساله در معرض صداهای بالقوه مضر در محل کار قرار می گیرند. اثرات درازمدت صدا بر گوش انسان به صورت ناشنوایی ادراکی یا عصبی ظاهر می‌گردد. یعنی به واسطه کار در محیط‌های پر سروصدا سلول‌های شنوایی از بین رفته، به ناشنوایی غیرقابل برگشت منجر می‌گردد. به این نوع افت شنوایی، ناشنوایی حرفه ای هم می‌گویند. این افت شنوایی معمولاً متقارن و دو طرفه بوده و هر دو گوش مانند هم دچار افت شنوایی می‌گردند. ناشنوایی حرفه ای ناشی از کار که در طی چندین سال فعالیت در محیط‌های پرصدا ایجاد می‌گردد، معمولاً دارای چهار مرحله است:

مرحله اول : مرحله شروع یا مرحله خستگی گوش

در این مرحله کارگر بعد از پایان کار روزانه احساس گرفتگی و سنگینی و خستگی در گوش را دارد که به فاصله دو یا سه ساعت از بین می‌رود، چنانچه در این مرحله اودیومتری به عمل آید کاهش شنوایی در فرکانس‌های 4000 هرتز، مشهود خواهد بود که جبران پذیر است. این مرحله دو یا سه هفته طول می‌کشد و بعد از آن کارگر هیچ گونه ناراحتی در گوش خود احساس نمی‌کند.

مرحله دوم : مرحله اختفا کامل

این مرحله ممکن است بسته به شرایط محیط کار و ویژگی‌های فردی و یا سن افراد از 20-2 سال طول بکشد. در این مرحله سلول‌های شنوایی در فرکانس‌های 6000ـ3000 هرتز و مخصوصا در فرکانس 4000 هرتز آسیب دیده ولی چون این فرکانس‌ها در مکالمات روزمره لازم نیست و شنوایی فرکانس‌های مکالمه ای سالم است، فرد آسیب دیده هیچ گونه احساسی از مصدوم شدن گوش خود ندارد.

مرحله سوم : مرحله اختفا نسبی

در این مرحله در اثر گسترش ناشنوایی از فرکانس‌های 4000 هرتز به طرف فرکانس‌های زیر 6000 و 8000 و همچنین فرکانس‌های بم 2000ـ1000ـ500 کارگر به تدریج صوت‌های با فرکانس‌های بالا را نمی‌شنود و احساس نیمه شنوایی دارد. گسترش و پیشرفت این مرحله سرانجام به کری یا ناشنوایی کامل منجر می‌گردد.

مرحله چهارم : مرحله ناشنوایی کامل یا قطعی

در این مرحله کارگر به ناشنوایی خود پی می‌برد و شنوایی فرکانس‌های مکالمه ای شخص بطور واضح و قطعی مصدوم شده است.

ب : اثرات غیرشنیداری

کاوینیوس و دروبر اثرات غیرشنیداری صدا را به ترتیب زیر بیان نموده اند: صدای مزاحم و ناخوشایند می‌تواند باعث عصبانیت و تحریک پذیری شود. برای این منظور لازم نیست حتما صدا شدید باشد بلکه تیک تاک یک ساعت دیواری در یک سالن انتظار کافی است که روی یک زمینه حساس و آماده اثر کرده، باعث عصبانیت و حالت تهاجمی به خود گرفتن گردد. تحقیقات به عمل آمده در محیط ‌های صنعتی نشانگر آن است که صدای شدید با سردرد، حالت تهوع، پرخاشگری، اضطراب، ناتوانی جنسی و تغییرات در خلق و خو ارتباط دارد.

اثرات صدا بر روی کارایی

بر اساس تحقیقات آزمایشگاهی هر چند صدای پیوسته بر میزان کارایی در فعالیت‌های ذهنی و حرکتی سـاده اثـر سوئی نـدارد، امـا اگـر صدا نامنظـم، متنـاوب و غیرقابـل پیش بینی باشد بر کارایی در امور مراقبتی ، حافظه ای و وظایف پیچیده ای که شخص در آنِ واحد باید دو عمل انجام دهد تاثیر منفی می‌گذارد. در ضمن اثرات صدا بر روی کارایی به عوامل مختلفی چون: نوع صدا و شدت آن، قابل پیش بینی یا غیرقابل پیش بینی بودن آن، نوع کار و وظیفه، میزان قدرت تحمل استرس و دیگر ویژگی‌های شخصیتی فرد بستگی دارد.

بررسی صدا

هدف اصلی از بررسی صدا در محیط کار به منظور طبقه بندی مشاغل برحسب میزان صدای موجود می‌باشد. به طور کلی بررسی صدا میزان مخاطره آمیز بودن آن را برای کارگران تعیین می‌کند تا به دنبال آن خط مشی مناسب برای HCP تعیین شود. پس از بررسی صحیح و مناسب صدا، میزان صدای بیش از حد مجاز در محل کار تعیین شده و می‌توان روش‌های موثر کنترل را برای کاهش دائم صدا در آن محیط به کار بست و یا بر حسب نوع کار، به عنوان یک روش تکمیلی، استفاده از وسایل حفاظت فردی را به کارگران توصیه نمود.

شکل2. نمایی از تاثیر صدا بر انسان

پیامدهای منفی و زیان بار ناشی از آلودگی صوتی به طور کلی در انسان ها به قرار زیر است:

• نگرانی همراه با خستگی و کاهش راندمان کار

• دگرگونی های دائم یا موقت در رفتار زیستی از قبیل انقباض نایژک ها و تغییر ضربان قلب

• آسیب در دستگاه شنوایی و دیگر دستگاه های بدن

روش های جلوگیری از آلودگی های صوتی

با توجه به اینکه معمولا صداها از تولید کننده ای پخش، و توسط گیرنده ای دریافت می شوند بنابراین جهت کنترل این آلودگی،کاهش شدت صدا، جلوگیری از انتشار و نفوذ هوا و محافظت از گیرنده می تواند موثر باشد. با توجه به عوارض و پیامدهای نامطلوب آلودگی صوتی در محیط های طبیعی، اجتماعی و به ویژه انسانی، ضرورت کنترل آن به طور جدی مطرح می گردد. از این رو، به منظور مقابله با این مسئله، روش های مختلفی وجود دارد که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می شود:

-کاهش یا حذف سرو صدا از منبع تولید، که به این منظور باید از تجهیزات و امکانات فنی و عملی بهره گرفت.

-جلوگیری از انتقال صدا از منبع تولید، که به این منظور باید بین منبع مولد صدا و گیرنده آن سدی ایجاد کرد، و یا باید منبع مولد صدا به محلی مناسب انتقال داد.

-ضد صدا کردن ساختمان ها و واحد های مسکونی

-مضاعف یا دولایه کردن شیشه پنجره ها در جهت جلوگیری از نفوذ صدای بیرون به داخل ساختمان

-ایجاد نوارهای عریضی از درختان و پوشش های گیاهی که به میزان ۱۰ دسی بل از شدت صوت می کاهد.

اثرات سوء سروصدا بر سلامتی

1.شنوایی: مواجهه مداوم با صدا باعث از دست رفتن قدرت شنوایی می گردد. از دست رفتن قدرت شنوایی به تدریج صورت گرفته و فاقد درد می باشد، اما متاسفانه اثرات آن دائمی و غیر قابل برگشت است؛ چرا که سلول هایی مویی حلزون گوش قابلیت بازسازی مجدد ندارند. ناشنوایی و کاهش قدرت شنوایی بر خلاف تصور عموم به علت افزایش سن و پیری نیست بلکه قرارگیری در معرض صداهای ناهنجار علت اصلی آن می باشد. کاهش قدرت شنوایی، ناشنوایی، زنگ و وزوز گوش از عوارض صدای بلند هست.

2.قلب و عروق: چنانچه فردی به طور مداوم طی هشت ساعت در معرض صدای بالای ۷۰ دسی بل قرار گیرد، فشار خون وی تا ۵ الی ۱۰ میلی متر جیوه افزایش می یابد. افزایش فشار خون انقباض عروق (به علت استرس و افزایش سطح آدرنالین خون)، افزایش خطر ابتلا به امراض قلبی عروقی از عوارض صدا می باشند.

3.تحریک رفتارهای ضد اجتماعی، خشونت طلبی، افزایش نرخ حوادث کار، مختل شدن رشد شناختی در کودکان، اختلالات روانی، کاهش تمرکز و کاهش بازده کاری از دیگر عوارض سر و صدا می باشد.

4.بارداری و سلامت جنین: سروصدا باعث تولد نوزادان زود رس، کم وزن و دارای نقص عضو می گردد. جنین قادر به شنیدن صداها و همچنین پاسخ به آن ها می باشد.

5.استرس، اضطراب، سردرد، خستگی، ضخم معده، سرگیجه، انقیاضات عضلانی، اختلال در سیستم گوارش، افزایش کلسترول و تعداد گلبول های سفید خون، افزایش سرعت تنفس، دل درد، تغییر در عملکرد طبیعی غدد درون ریز از دیگر عوارض سروصدا می باشند.

جمع بندی:

منظور از آلودگی صوتی امواج ناخواسته ای است که در شرایط مکانی و زمانی ویژه بر فعالیت موجودات زنده به ویژه انسان تاثیر گذاشته و می تواند عوارض متعدد جسمی و روحی و بویژه اختلال در اعصاب شنوایی را منجر شود. در واقع آلودگی صوتی یک عامل خستگی آور است و باعث کاهش ظرفیت انسان در مشاغل فکری و مشاغل بدنی و ساده می شود. آلودگی صوتی بر وضع روانی و روحیه شخص اثر می گذارد و باعث اختلال در تطابق انسان با محیط کار می شود که نتیجه آن کاهش بازده کار می باشد. در صورتی که مدت مواجهه با آلودگی صوتی افزایش پیدا کند می تواند موجب کاهش شنوایی و همچنین خطر ابتلا به امراض قلبی عروقی را افزایش دهد.

از جمله راهکارهای مؤثر در کاهش عوارض آلودگی صوتی می توان به ایزوله کردن منبع صوت، کاهش میزان مواجهه با صدا، ایزوله سازی ساختمان ها با هدف جلوگیری از نفوذ صدا به داخل و در مرحله آخر استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب مانند ایرپلاگ و ایرماف می توان اشاره کرد.

شکل3. بترتیب نوعی ایرماف و ایرپلاگ را نشان می دهد.

منابع:

احمدی کانرش, فخرالدین, علیمحمدی, ابوالقاسمی, رحمانی, کاظم. بررسی اثرات روانی و فیزیولوژیکی ناشی از مواجهه مزمن با صدا در یک صنعت خودرو‌سازی. مجله ارگونومی. 2019 May 10;7(1):54-62.‎

ماهنامه الکتریکی سیب

کتاب راهنمای اندازه گیری و ارزیابی صدا و ارتعاش در محیط کار، دکتر رستم گلمحمدی

Leather P, Beale D, Sullivan L. Noise, psychosocial stress and their interaction in the workplace. Journal of Environmental Psychology. 2003 Jun 1;23(2):213-22.

صدا در محیط کار بخش 1

27 اردیبهشت 01

انسان ها بیش از یک سوم عمر خود را در محیط کار می گذرانند، حضور در محیط کار بخش اجتناب ناپذیر هر فردی محسوب می شود. اما حضور در محیط کار فارغ از تمام مزایایی که برای افراد دارد می تواند منجر به آسیب و ناراحتی افراد گردد. شرایطی را در نظر بگیرید که فرد به علت مواجهه با عوامل زیان آور مانند صدا و ارتعاش دچار افت شنوایی یا سایر بیماری های مرتبط می گردد. در این مقاله سعی بر بررسی ماهیت صدا داریم و در مقالات بعدی صدا در محیط کار به صورت دقیق بررسی خواهد شد.

موج چیست؟

موج عبارت است از آشفتگی یا برهم خوردن تعادل محیط بصورت منظم یا نامنظم و راهی برای انتقال انرژی می باشد. امواج بسته به ماهیت خود قابل انتشار در محیط های مادی و یا خلا هستند. امواج به طور کلی در دو دسته امواج مکانیکی و امواج الکترومغناطیس تقسیم بندی می شوند. امواج مکانیکی از تغییر مکان قسمتی از یک محیط کشسان نسبت به وضعیت تعادل خود ایجاد می شود و سبب نوسان محیط می گردد. به دلیل خواص کشسانی محیط انتشار آشفتگی از لایه ای به لایه دیگر منتقل می گردد که به آن موج می گویند. در این پدیده کل محیط همراه موج منتقل نمی شود، بلکه فقط اجزای محیط در مسیرهای محدودی(در راستای معین) نوسان می کند. امواج می توانند انرژی را تا مسافت های دور انتقال دهند. انرژی در امواج در کل توده یک محیط منتشر می گردد. برای ایجاد و انتقال امواج مکانیکی مانند صدا، وجود محیط مادی ضروری است.

فیزیک صوت:

صوت از ارتعاش سریع مکانیکی محیط های کشسان و اجسام(جامد، مایع و گاز) بوجود می آید. ایجاد صوت در هوا ناشی از کم و زیاد شدن متناوب فشار جوی است. وقتی یک جسم نوسان می کند ذرات محیط که در جهت پیشرفت جسم واقع شده اند به هم نزدیک می شوند. در نتیجه سبب تراکم و ازدیاد فشار(بیشتر از فشار معمولی جو) در آن ناحیه می گردند. این ازدیاد فشار، ذرات اطراف جسم نوسان کننده را رانده و از آن دور می کند. در اثر برخورد های متوالی ذرات متحرک به ذرات دیگر، فشار ایجاد شده بوسیله تراکم اولیه تا مسافت زیادی منتقل می شود. وقتی یک منطقه متراکم از جسم نوسان کننده دور می شود، جسم در جهت مخالف به حرکت در می آید و این بار سبب کاهش فشار(کمتر از فشار معمولی جو) و رقیق تر شدن شدت محیط می شود. در اثر تغییر جهت حرکت نوسان کننده، تراکم دیگری ایجاد می شود که ناحیه با فشار کم را به جلو می راند. تکرار عمل فوق باعث انتشار و انتقال متناوب فشار و یا جابجایی ذرات در هوا و در نتیجه ایجاد صوت می گردد. تعداد تراکم و کاهش فشار های متوالی(فرکانس صوت) برابر با تعداد نوسان منبع نوسان کننده است ولی دامنه این تغییرات فشار معمولا با افزایش فاصله از منبع کاهش می یابد.

تولید و دریافت موج صوتی

احساس صوت:

ارتعاشات صوتی از نوع ارتعاشات مکانیکی طولی می باشد. ارتعاشات مکانیکی از تغییر مکان قسمتی از یک محیط کشسان نسبت به وضع عادی آن ناشی می شوند و این امر موجب نوسان آن قسمت حول وضعیت تعادل می شود. به علت خاصیت کشسانی محیط، این تغییر شکل یا آشفتگی از لایه ای به لایه دیگر منتقل می شود و به این ترتیب موج در محیط پیش می رود. در نتیجه تغییرات متناوب ایجاد شده در هوای داخل مجرای گوش، پرده گوش به ارتعاش در آمده و پس از طی مراحلی، صوت احساس می شود.

انواع صوت:

امواج صوتی به سه شکل: اصوات ساده، اصوات مختلط دوره ای و اصوات مختلط غیر دوره ای قابل تولید و انتشار می باشد. صوت ساده شامل یک موج سینوسی ساده است. این نوع موج در طبیعت وجود نداشته و در آزمایشگاه قابل تولید است. در اصوات مختلط دوره ای معمولا یک بسامد اصلی و چند بسامد فرعی وجود دارد که با هم رابطه منظمی دارند. این امواج در بلندی های معمول، اثر ناخوشایندی ندارند. اصوات موسیقی، اصوات طبیعت و مکالمه از این دسته اند. در اصوات مختلط غیردوره ای رابطه معین یا پیش بینی شده ای از دامنه امواج و بسامدهای آنها وجود ندارد. این اصوات عموما ناخواسته، ناخوشایند و تا حدودی اجتناب ناپذیر هستند. در صنعت یکی از راه های اتلاف انرژی این گروه از اصوات هستند.

از نظر احساس فیزیولوژیک اصوات به دو گروه: موسیقی و صدا تقسیم بندی شده اند. موسیقی، اصوات منظمی هستند که رابطه معین و طراحی شده ای بین دوره های تغییرات دامنه فشار، طول موج ها و بسامدهای آنها وجود دارد. صدا، اصوات نامنظمی هستند که ناخوشایند، آزاردهنده و عموما اجتناب ناپذیر هستند که بین دوره های تغییرات دامنه های فشار، بسامدها و طول موج های آنها رابطه معینی وجود ندارد. در صنعت و محیط زیست به فراوانی از این نوع اصوات تولید و منتشر می گردد. آلودگی ناشی از این امواج در محیط تحت عنوان آلودگی صدا می باشد.

امواج صوتی هوابرد شکلی از امواج مکانیکی طولی هستند که در اثر ارتعاش مولکول های هوا ایجاد و منتشر می شود. این امواج در برخورد با گوش انسان احساس شنیدن را ایجاد می کنند.

امواج صوتی به سه شکل اصوات ساده، اصوات مختلط دوره ای و اصوات مختلط غیر دوره ای قابل تولید و انتشار می باشد. آلودگی ناشی از اصوات مختلط غیر دوره ای که به وفور در صنعت و محیط زیست یافت می شوند، با عنوان آلودگی صدا شناخته می شوند.

منابع:

کتاب راهنمای اندازه گیری و ارزیابی صدا و ارتعاش در محیط کار، دکتر رستم گلمحمدی

ارزیابی پوسچر به روش RULA

20 اردیبهشت 01

در این مطالعه به ارزیابی سریع پوسچر اندام های فوقانی پرداخته می شود؛ با ما همراه باشید...

در طي دو دهه‌ گذشته آگاهي‌ نسبت به اختلالات اسكلتي-عضلاني اندام‌هاي فوقاني، مچ دست، آرنج يا شانه افزايش يافته است. يكي از روش‌هاي ارزيابي خطر بروز آسيب‌هاي اسكلتي-عضلاني در اندام‌هاي فوقاني، RULA (ارزيابي سريع اندام فوقاني) مي‌باشد. روش RULA كه از دسته روش‌هاي مشاهده‌اي قلم-كاغذي است توسط مکآتامني و كورلت (1993) ارائه شده است. این روش امروزه در کنار سایر روش های ارزیابی پوسچر مانند REBA و ROSA و QEC... برای ارزیابی پوسچر در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.

در این مقاله در ابتدا روش RULA توضیح داده می شود. همچنین راهنمای انتخاب امتیاز پوسچر ها در انتهایی متن قرار گرفته است.

اهداف روش RULA:

• ارائه‌ روشي براي غربالگري سريع جمعيت كاري كه با ريسك فاكتورهاي اختلالات اسكلتي-عضلاني اندام فوقاني مواجهه دارند.

• شناسايي فعاليت هاي ماهيچه‌اي مرتبط با پوسچر كار، اعمال نيرو و انجام كارهاي استاتيک يا تكراري كه به بروز خستگي ماهيچه‌اي كمک مي‌كنند.

• ارائه‌ راهكارهايي براي پيشگيري از بروز اختلالات اسكلتي-عضلاني اندام‌ فوقاني و كاهش شيوع آن‌ها.

روند ارزيابي در روش RULA:

• RULA بر پايه روش OWAS طراحي و توسعه يافته است به طوري كه مي توان گفت RULA شكل تكامل يافته OWAS براي ارزيابي خطر بروز اختلالات اسكلتي-عضلاني در اندام هاي فوقاني است.

• در RULA پوسچر اندام هاي گوناگون بدن مشاهده شده و براساس اصول خاصي امتيازگذاري مي شود. امتيازهاي بالا نشان دهنده فشارهاي اسكلتي-عضلاني بيشتر است. امتياز پوسچر اندام هاي گوناگون با يكديگر ادغام شده و سرانجام با در نظر گرفتن فعاليت ماهيچه ها و نيروي اعمال شده امتياز نهايي كه گوياي خطر بروز آسيب است مشخص مي گردد.

تعیین نمره گروه A ( تعیین کد بازوها)

كد 1 : اگر بازو تحت زاوية 20- 0 درجه در راستاي محور ساجیتال باشد.

كد 2 : اگر بازو بيش از 20 درجه در راستاي محور ساجیتال حركت روبه عقب داشته باشد.

كد 2 : اگر بازو تحت زاوية 45-20 درجه در راستاي محور ساجیتال حركت كند.

كد 3 : اگر بازو تحت زاوية 90-45 درجه در راستاي محور ساجیتال حركت كند.

كد 4 : اگر بازو زاوية بيش از 90 درجه در راستاي محور ساجیتال حركت كند.

پس از تعيين كد بازو، اصلاحات زير را انجام دهيد:

• اگر شانه بالا بود، يك عدد اضافه مي شود.

• اگر در هنگام كار، بازو از بدن دور شود، يک عدد اضافه مي شود.

• اگر در هنگام انجام كار، بازو به بدن چسبيده باشد و يا به هر نحوي داراي تكيه گاه باشد، يک عدد كسر مي گردد.

تعیین نمره گروه A (تعیین کد ساعد)

كد 1 : اگر در حين كار، ساعد در راستاي سطح ساجیتال بازو زاوية 100-60 درجه نسبت به بازو پيدا كند.

كد 2 : اگر در حين انجام كار، ساعد در راستاي سطح ساجیتال كمتر از 60 درجه حركت روعقب داشته باشد یا ساعد در راستاي سطح ساجیتال بازو بيش از 100 درجه بسته شود.

پس از تعيين كد ساعد:

اگر كار در طرفين بدن يا دورتر از جلوي بدن انجام مي شود، يک عدد اضافه مي شود.

تعیین نمره گروه A (تعیین کد مچ)

كد 1 : اگر مچ دست در وضعيت طبيعي قرار داشته باشد يعني دست و محور ساعد هم راستا باشند.

كد 2 : اگر مچ دست تحت زاوية 15-0 درجه بالا يا پايين شود.

كد 3: اگر مچ دست بيشتر از 15 درجه پايين و بالا شود.

پس از تعيين كد مچ:

چنانچه دست سمت راست يا چپ منحرف شود، به كد اختصاص يافته يک عدد اضافه مي شود.

تعیین نمره گروه A (تعیین کد چرخش مچ)

كد 1 :‌ گر مچ چرخشي نداشته باشد

كد 2 : اگر مچ چرخش داشته باشد

تعیین نمره گروه B (تعیین کد گردن)

كد 1 : اگر گردن تحت زاوية 10-0 درجه حركت كند.

كد 2 : اگر گردن تحت زاوية 20-10 درجه حركت نمايد.

كد 3 : اگر گردن تحت زاوية بيش از 20 درجه حركت نمايد.

كد 4 : اگر گردن حركت رو به عقب داشته باشد.

پس از تعيين كد گردن:

در صورتي كه گردن به طرفين بچرخد يا خم شود، يک عدد به كد اختصاص يافته اضافه مي شود.

تعیین نمره گروه B (تعیین کد تنه)

كد 1 : اگر تنه تحت زاوية 0 درجه به حالت ايستاده يا نشسته قرار داشته باشد.

كد 2 : اگر تنه تحت زاوية 20-0 درجه خم شده باشد.

كد 3 : اگر تنه تحت زاوية 60-20 درجه خم شده باشد.

كد 4 : اگر تنه تحت زاوية بيش از 60 درجه خم شده باشد.

پس از تعيين كد تنه:

چنانچه تنه بچرخد يک نمره اضافه مي شود.

چنانچه تنه به طرفين خم شود يک نمره اضافه مي شود.

تعیین نمره گروه B (تعیین کد پا ها)

كد 1 : اگر پاها در وضعيت ايستاده و متعادل يا نشسته و متعادل قرار داشته باشند.

كد 2 : اگر پاها در وضعيت غير متعادل قرار داشته باشند.

نحوه محاسبه امتياز فعاليت ماهيچه ها و تكرار حركت:

اگر پوسچر:

عمدتاً استاتيک است (براي بيش از يک دقيقه حفظ شده و ثابت نگه داشته مي‌شود)، به شدت تكراري است يا بيش از 4 بار در دقيقه تكرار مي‌شود، آنگاه امتيار 1 در نظر گرفته شود.

اگر پوسچر:

نه استاتيک است و نه به شدت تكراري است، آن گاه امتياز صفر در نظر گرفته شود.

نحوه محاسبه امتياز مربوط به نيروي اعمال شده :

اضافه كردن دو عامل فعاليت ماهيچه‌اي و نيرو به امتياز A و امتياز B به ترتيب امتيازهاي C و D را مشخص مي‌سازد:

امتياز C = امتياز نيرو + امتياز فعاليت‌هاي ماهيچه‌اي + امتياز A

امتياز D = امتياز نيرو + امتياز ماهيچه‌اي + امتياز B

تفسیر نهایی :

سطح 1: امتياز نهايي 1 يا 2 مشخص مي‌سازد كه اگر پوسچر براي مدت زمان طولاني ثابت حفظ نشود يا به شدت تكرار نگردد قابل قبول است.

سطح 2: امتياز نهايي 3 يا 4 مشخص مي‌سازد كه مطالعه‌ بيشتري در اين زمينه لازم است و ايجاد تغييرات و مداخله‌ي ارگونومیک ممكن است ضروري باشد.

سطح 3: امتياز نهايي 5 و 6 مشخص مي‌سازد كه مطالعه‌ بيشتر، ايجاد تغييرات و مداخله‌ ارگونومي در آينده‌ نزديک ضروری است.

سطح 4: امتياز نهايي 7 يا بيشتر مشخص مي‌سازد كه مطالعه‌ بيشتر، ايجاد تغييرات و مداخله‌ ارگونومي فوراً ضروری است.

ارزیابی پوسچر به روش RULA در یک نگاه

مثال برای ارزیابی پوسچر به روش RULA :

در تصویر فوق :

بازو ها در حالت کد 2 ، یک عدد به دلیل دور شدن بازو از بدن و نداشتن تکیه گاه اضافه می گردد.

ساعد در حالت کد 1 ، یک عدد به دلیل دور بودن ساعد از بدن اضافه می گردد.

مچ در حالت کد 3 ، یک عدد به دلیل انحراف به طرفین اضافه می شود.

چرخش مچ وجود دارد کد 2

امتیاز جدول A : 4

گردن در حالت کد 4 ، یک عدد به دلیل انحراف به طرفین

تنه در حالت کد 1

پا در حالت کد 2

امتیاز جدول B : 7

پوسچر غیر استاتیک و غیر تکراری در نظر گرفته می شود پس امتیاز فعالیت ماهیچه ای 0 است

جسم بیش از 10 کیلوگرم پس امتیاز مربوط به نیروی اعمال شده 3 است

امتیاز C : 3+0+4 که برابر است با 7

امتیاز D : 3+0+7 که برابر است با 10

امتیاز جدول نهایی C : 7

امتیاز 7 نمایانگر مطالعه‌ بيشتر، ايجاد تغييرات و مداخله‌ ارگونومي فوراً ضروری می باشد.

ارزیابی پوسچر به روش REBA

18 اردیبهشت 01

در این مقاله ارزیابی پوسچر به روش REBA به همراه مثالی کاربردی شرح داده شده است؛ با این مقاله جذاب و پرکاربرد با ما همراه باشید.

ارگونومی (Ergonomie) به معنای دانش بکار بردن اطلاعات علمی موجود درباره انسان و روش‌های علمی تولید چنین اطلاعاتی در طراحی محیط کار است. ارگونومی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های انسان را بررسی می‌کند سپس اطلاعات به دست آمده را در طراحی مشاغل، فراورده‌ها، محیط‌های کار و تجهیزات به کار می‌بند.

ارگونومی به سه دسته زیرتقسیم می شود:

-ارگونومی فیزیکی

-ارگونومی شناختی

-ارگونومی سازمانی

يکي از عوامل ايجاد اختلالات اسکلتي-عضلاني ناشی از کار، پوسچرهاي بدنی است که فرد در حین انجام کار اتخاذ می نماید. اگر محیط کار و یا برنامه های کاری به گونه ای باشد که امکان تغییر متناوب پوسچرهای گوناگون بدن را فراهم آورد شرایط مطلوب خواهد بود در غیر این صورت فرد آسیب خواهد دید.

از عبارت پوسچر برای توصیف وضعیت قرارگیری بدن یا نحوه قرار گرفتن قسمت‌های بدن در کنار یکدیگر استفاده می کنیم. پوسچر درست باعث بهبود تنفس و گردش خون می‌شود. در این صورت کمترین سطح انرژی برای حفظ پوسچر، مورد نیاز است. در این حالت شخص بالانس و تعادل کاملی خواهد داشت.

شکل1. ارگونومی در محل کار

هـدف ما از بررسـی پوسچرها تحلیل دقیق ریسک فاكتورهایی است كه در هنگام كار كـردن بوجـود مـی آیـد كـه یـا بـه طـور مجـزا باعـث آسیب به دستگاه اسكلتی - عضلانی می گردد و یا باعث تشدید عوارض میشود .

در حال حاضر براي برآورد و ارزیابی مواجهه با عوامل ريسک دخیل در بروز اختلالات اسکلتي عضلاني ناشی از کار، روش هاي متنوعي وجود دارد. اين روش ها شامل روش هاي مشاهده اي، روش هاي دستگاهي، روش هاي گزارش دهی فردی و سایر روش های فیزیکی-رواني مي باشند.

تقسیم بندی روش های ارزیابی پوسچر ارگونومی

-روش های ارزیابی پوسچر کل بدن

OWAS

QEC

REBA

MFA

PLIBEL

-روش های ارزیابی اندام فوقانی

RULA

OCRA

LUBA

HAL

ART

Strain Index

CTD Risk Index

-روش های ارزیابی حمل دستی بار

NIOSH

MAC

KIM

UTAH

SNOOK

ARBOUW

ManTRA

ACGIH Lifting

WISHA Lifting

ارزیابی ریسک به روش REBA

یکی از روش های ارزیابی پوسچر REBA (Rapid Entire Body Assessment) می باشد. روش REBA در سال ۲۰۰۰ توس هیگنت و مک اتامنی ارائه گردید. روش REBA یک روش ارزیابی کلی بدن بوده و به فرد اجازه می دهد که یک تجزیه و تحلیل توام از اندام های فوقانی, تنه, گردن و پاها را انجام دهد. همچنین در این روش عوامل دیگری مانند نیرو, نوع گرفتن بار (چنگش) و فعالیت عضلانی نیز در ارزیابی در نظر گرفته شده است. این روش بطور خاص جهت ارزیابی خطرات MSD و پوسچرهای کاری موجود در محیط های بهداشت و درمان و سایر صنایع خدماتی مفید می باشد.

ارزیابی باید با مصاحبه با کارگر مورد ارزیابی برای درک وظایف و خواسته های شغلی و مشاهده حرکات و وضعیت های کارگر در طی چندین چرخه کاری، برای ارزیابی آماده شود. انتخاب پوسچرهایی که باید ارزیابی شوند باید بر اساس موارد زیر باشد:

-پوسچرهایی که بیشترین میزان تکرار را دارند.

-پوسچرهایی که مدت زمان بیشتری ثابت نگه داشته می شوند (پوسچرهای استاتیک).

-پوسچرهای کاری که نیاز به بیشترین فعالیت ماهیچه ای یا بیشترین سطح اعمال نیرو دارند.

-پوسچرهایی که علت ایجاد ناراحتی در آن ها شناخته شده است.

-پوسچرهایی که بسیار نامناسب, شدید و ناپایدار هستند, بخصوص اگر نیرو هم اعمال شود.

-پوسچرهایی که به احتمال زیاد به وسیله مداخلات, اقدامات کنترلی و سایر تغییرات بهبود خواهند یافت.

ارزیابی REBA مستلزم آن است که زوایای وضعیتی شش موقعیت مختلف بدن را تعیین کنید. در بیشتر موارد، شما می توانید با مشاهده کار، زاویه وضعیت بدن را در میدان مشخص کنید. گرفتن عکس یا فیلم از کار و استفاده از یک گونیا برای اندازه گیری زوایای بخش های بدن می تواند بسیار مفید باشد.

در REBA، اندام های گروه A شامل تنه، گردن و پاها می باشند که در مجموع 61 پوسچر ترکیبی را ایجاد میکنند و اندام های گروه B شامل بازوها، ساعدها و مچ دست ها می باشند که در مجموع 16 پوسچر ترکیبی را ایجاد میکنند. برای ارزیابی پوسچر به هر عضو امتیاز مناسب داده می شود. امتیازگذاری اعضای بدن به صورت زیر می باشد:

امتیاز تنه در روش REBA

امتیاز تنه بین 1 تا 5 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا اکستنشن تنه، همراه با هرگونه تنظیم برای پیچش یا خم شدن جانبی (خم شدن جانبی) تنه است.

شکل2. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه A (تنه) در روش REBA

امتیاز گردن در روش REBA

امتیاز گردن بین 1 تا 3 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا اکستنشن گردن، همراه با هرگونه تنظیم برای پیچش گردن یا خم شدن پهلو (خم شدن جانبی) است.

شکل3. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه A (گردن) در روش REBA

امتیاز پاها در روش REBA

امتیاز پا بین 1 تا 4 خواهد بود. امتیاز بر اساس تحمل وزن دو طرفه یا یک طرفه روی پاها، همراه با هرگونه تنظیم برای درجه خم شدن زانو است.

شکل4. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه A (پاها) در روش REBA

تعیین امتیاز اثر ترکیبی پوسچر اندام های گروه A

در این روش امتیاز پوسچر اندام های گروه A از جدول زیر تعیین می شود.

جدول1. تعیین امتیاز اثر ترکیبی پوسچر اندام های گروه A

عدد به دست آمده از جدول 1 با عدد جدول 2 جمع میشود و امتیاز A به دست می آید.

تعیین امتیاز اعمال نیرو در روش REBA

در این روش امتیاز اعمال نیرو از جدول زیر تعیین می شود.

جدول2. تعیین امتیاز اعمال نیرو

تعیین امتیاز بازو در روش REBA

امتیاز بازو بین 1 تا 5 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا اکستنشن شانه، همراه با هرگونه تنظیم برای شانه در حال بالا بردن است.

شکل5. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه B (بازوها) در روش REBA

تعیین امتیاز ساعد در روش REBA

امتیاز بازو 1 یا 2 خواهد بود. امتیاز بر اساس میزان خم شدن یا خم شدن آرنج است.

شکل4. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه B (ساعدها) در روش REBA

تعیین امتیاز مچ دست در روش REBA

امتیاز مچ دست 1 تا 3 خواهد بود. امتیاز بر اساس درجه خم شدن یا اکستنشن مچ دست، همراه با تنظیم +1 برای انحراف یا پیچش مچ دست است.

شکل5. امتیازگذاری پوسچر اندام های گروه B (مچ دست) در روش REBA

تعیین امتیاز ترکیبی پوسچر ادام های گروه B

جدول3. تعیین امتیاز اثر ترکیبی پوسچر اندام های گروه B (بازوها، ساعدها و مچ دست)

عدد به دست آمده از جدول 3 با جدول 4 جمع می شود و امتیاز B به دست می آید.

تعیین امتیاز جفت شدن دست با بار

جدول4. تعیین امتیاز مربوط به جفت شدن دست با بار

با استفاده از جدول5، امتیازهای A و B با یكدیگر ترکیب شده و امتیاز C مشخص میگردد.

تعیین امتیاز نهایی در روش REBA

جدول5. تعیین امتیازC (ترکیب امتیاز A و امتیاز B)

در این مرحله امتیاز فعالیت که از جدول 6 به دست می آید به امتیاز C اضافه میشود تا سرانجام امتیاز نهایی حاصل شود.

جدول6. تعیین امتیاز نوع فعالیت

پس از تعیین امتیاز نهایی، با استفاده از جدول 7، سطح خطر و اولویت اقدامهای اصالحی تعیین میشود و بدین ترتیب روند ارزیابی پوسچر با روش REBA به پایان میرسد.

تعیین سطح اولویت اقدام های اصلاحی در روش REBA

جدول7. سطح خطر و اولویت اقدام های اصلاحی در روش REBA

محدودیت های روش REBA

•جهت ارزیابی وظایفی که عمدتا حمل دستی باز هستند توصیه نمیشود.

•مدت زمان کار، زمان بازیابی موجود، یا خطر ارتعاش دست و بازو را در نظر نمی گیرد.

•نیاز به ارزیابی جداگانه سمت راست و چپ بدن دارد این روش تنها به یک نقطه از زمان یا بدترین پوسچر بدنی در یک وظیفه توجه می کند.

•مانند اکثر روش های ارزیابی خطر سطح خطر کلی ارائه شده اما آسیب به اپراتورها را نمی تواند پیش بینی کند.

نمونه ارزیابی پوسچر به روش REBA

واکاوی پوسچر این کارگر به روش REBA به صورت زیر است:

با توجه به جدول 7، سطح خطر متوسط و ضرورت اقدام آن ضروری می باشد.

برای مطالعه ارزیابی پوسچر به روش ROSA، از دیگر مقالات تهیه شده توسط ارک می توانید اینجا کلیک کنید.

منابع:

1.چوبینه، علیرضا-امیرزاده، فرید، کلیات بهداشت حرفه‌ای، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز، 1387:ص387

2.انجمن بهداشت حرفه ای ایران

3.وبسایت ارگونومی دانشگاه کورنل

نکات مهم در ایمنی برق

10 اردیبهشت 01

ولتاژ برق و جریان الکتریکی موجود در مشاغل و منازل معمولی قدرت کافی برای مرگ بر اثر برق گرفتگی را دارد. حتی تعویض لامپ بدون قطع کردن جریان برق لامپ می تواند خطرناک باشد؛ زیرا تماس با بخش گرم، پر انرژی پریز می تواند باعث مرگ فرد شود.

تمام سیستم های الکتریکی پتانسیل ایجاد آسیب را دارند. الکتریسیته می تواند استاتیک یا دینامیک باشد. الکتریسیته دینامیکی حرکت یکنواخت الکترون ها در یک هادی است که به عنوان جریان الکتریکی شناخته می شود. هادی ها موادی هستند که امکان حرکت الکتریسیته از طریق آن انجام می شود. بیشتر فلزات رسانا هستند. بدن انسان نیز یک هادی است.

الکتریسیته ساکن عبارت است از تجمع بار روی سطوح در اثر تماس و اصطکاک با سطح دیگر. این تماس یا اصطکاک باعث تجمع الکترون ها در یک سطح و کمبود الکترون ها در سطح دیگر می شود.

جریان الکتریکی بدون مسیر ناگسستنی و بدون هادی نمی تواند وجود داشته باشد. الکتریسیته یک مسیر یا حلقه را تشکیل می دهد. هنگامی که یک دستگاه به عنوان مثال، یک ابزار برقی را به برق وصل می کنید، برق ساده ترین مسیر را از پریز به ابزار و بازگشت به منبع برق طی می کند. این عمل همچنین به عنوان ایجاد یا تکمیل یک مدار الکتریکی شناخته می شود.

آسیب های ناشی از تماس با جریان برق

افراد زمانی که بخشی از مدار الکتریکی می شوند آسیب می بینند. رسانایی انسانها از زمینی که روی آن ایستادهایم، بیشتر است؛ به این معنی که اگر راه آسان دیگری وجود نداشته باشد، الکتریسیته سعی می کند از بدن ما عبور کند.

چهار نوع آسیب عمده وجود دارد: برق گرفتگی(کشنده)، شوک الکتریکی، سوختگی و سقوط. این آسیبها میتوانند به روشهای مختلفی رخ دهند:

• تماس مستقیم با هادی های برق دار یا قطعات مدار: هنگامی که جریان الکتریکی از بدن ما عبور می کند، می تواند با سیگنال های الکتریکی طبیعی بین مغز و ماهیچه های ما تداخل ایجاد کند به عنوان مثال، قلب ممکن است به درستی از تپش باز بماند، ممکن است تنفس متوقف شود یا عضلات ممکن است اسپاسم شوند.

• هنگامی که قوس الکتریکی از طریق یک گاز (مانند هوا) یا از یک هادی یا بخش پرانرژی مدار به سمت یک فرد متصل به زمین (که می‌تواند مسیر جایگزینی را برای اتصال به زمین ایجاد کند) در معرض قرار می‌گیرد.

• سوختگیهای حرارتی: شامل سوختگیهای ناشی از گرمای تولید شده توسط قوس الکتریکی، و سوختگیهای شعله ناشی از موادی که در اثر حرارت یا اشتعال توسط جریانهای الکتریکی یا فلاش قوس الکتریکی آتش میگیرند. سوختگی های تماسی ناشی از شوک شدن می توانند بافت های داخلی را بسوزانند در حالی که فقط جراحات بسیار کوچکی در قسمت بیرونی پوست بر جای می گذارند.

• سوختگی حرارتی ناشی از گرمای تابش شده از فلاش قوس الکتریکی. اشعه ماوراء بنفش (UV) و مادون قرمز (IR) ساطع شده از فلاش قوس نیز می تواند به چشم آسیب برساند.

• انفجار قوس می تواند شامل یک موج فشار بالقوه آزاد شده از فلاش قوس باشد. این موج میتواند باعث آسیبهای فیزیکی شود، ریه ها را از بین ببرد یا صدایی ایجاد کند که به شنوایی آسیب برساند.

• انقباضات عضلانی یا یک واکنش مبهوت کننده می تواند باعث سقوط فرد از نردبان، داربست یا سطل هوایی شود. سقوط می تواند صدمات جدی ایجاد کند.

در نزدیکی های خطوط هوایی برق چه اقداماتی باید انجام داد؟

نزدیک به خطوط برق کار نکنید. فاصله های توصیه شده بر اساس حوزه قضایی و یا شرکت های خدماتی متفاوت است. هنگام کار، رانندگی، پارکینگ، یا نگهداری مواد در فاصله نزدیکتر از 15 متر به خطوط برق هوایی، هم با حوزه قضایی و هم شرکت تاسیسات برق تماس بگیرید.

اگر باید نزدیک خطوط برق باشید، ابتدا باید با شرکت برق خود تماس بگیرید و آنها به شما کمک خواهند کرد.

اگر وسیله نقلیه شما با سیم برق تماس پیدا کرد:

- از وسیله نقلیه خود خارج نشوید.

- برای کمک با مرکز اورژانس و خدمات شهری محلی خود تماس بگیرید.

- منتظر بمانید تا سرویس برق بیاید و آنها به شما خواهند گفت که چه زمانی ایمن است که از وسیله نقلیه خود خارج شوید.

- اگر برای این کار آموزش ندیده اید، هرگز سعی نکنید شخص دیگری را نجات دهید.

- اگر باید وسیله نقلیه را ترک کنید به عنوان مثال، وسیله نقلیه شما آتش می گیرد، با پرش (حداقل 45 تا 60 سانتی متری) خارج شوید. هرگز خودرو یا تجهیزات و زمین را به طور همزمان لمس نکنید. پاها و بازوها را نزدیک بدن خود نگه دارید.

- پاهای خود را کنار هم نگه دارید و با به هم زدن پاهای خود و با گام های کوتاه دور شوید. هرگز اجازه ندهید پاهایتان از هم جدا شوند یا دچار شوک یا برق گرفتگی شوید.

- قبل از برداشتن یک قدم معمولی، حداقل 10 متر از وسیله نقلیه خود فاصله بگیرید.

- وارد پست برق یا سایر مناطق مشخص شده نشوید.

نکات ایمنی کلی برای کار با برق یا نزدیک به آن چیست؟

-قبل از هر بار استفاده تجهیزات متصل به سیم و دوشاخه قابل حمل، سیم های داخلی، میله های برق و اتصالات الکتریکی را از نظر آسیب یا فرسودگی بررسی کنید. تجهیزات آسیب دیده را فوراً تعمیر یا تعویض کنید.

-همیشه در صورت لزوم سیم های رابط را به دیوارها یا کف بچسبانید. از میخ و منگنه استفاده نکنید زیرا می تواند به سیم های الحاقی آسیب برساند و باعث آتش سوزی و ضربه شود.

-از سیم های رابط یا تجهیزاتی استفاده کنید که برای سطح آمپر یا وات مورد استفاده شما درجه بندی شده اند.

-همیشه از فیوز با اندازه مناسب استفاده کنید. تعویض فیوز با فیوز با اندازه بزرگتر می تواند باعث ایجاد جریان بیش از حد در سیم کشی و احتمالا آتش سوزی شود.

-توجه داشته باشید که خروجی ها یا سیم های گرم یا غیرمعمول ممکن است نشانه ای از وجود شرایط سیم کشی ناایمن باشد. سیمها یا سیمهای الحاقی را از این پریزها جدا کنید و تا زمانی که یک برقکار ماهر سیمکشی را بررسی نکرده از آن استفاده نکنید.

-همیشه از نردبان های ساخته شده با ریل های جانبی غیر رسانا مانند فایبرگلاس هنگام کار با برق یا نزدیک خطوط برق استفاده کنید.

-چراغ های هالوژن را دور از مواد قابل احتراق مانند پارچه یا پرده قرار دهید. لامپ های هالوژن می توانند بسیار داغ شوند و ممکن است خطر آتش سوزی باشند.

-خطر برق گرفتگی در مناطق مرطوب بیشتر است. قطع کننده های مدار خطای زمین (GFCI) را نصب کنید؛ زیرا مدار الکتریکی را قبل از وقوع جریان کافی برای ایجاد مرگ یا آسیب جدی قطع می کنند.

-اگر مطمئن نیستید که منبعی که سیم اتصال خود را به آن وصل می کنید دارای محافظت GFCI است، از یک قطع کننده مدار خطای زمینی قابل حمل (GFCI) استفاده کنید.

-اطمینان حاصل کنید که جعبه های مخزن در معرض مواد از مواد غیر رسانا ساخته شده اند.

-بدانید که در مواقع اضطراری پانل و کلیدهای مدار در کجا قرار دارند.

-تمام کلیدهای مدار و جعبه فیوز را به وضوح علامت بزنید. هر سوئیچ باید به طور قطع مشخص شود که برای کدام پریز یا دستگاه است.

-اگر حفاظ ها برداشته شده اند از ابزارهای برقی قابل حمل متصل به سیم و دوشاخه استفاده نکنید.

-دسترسی به پانل ها و کلیدهای مدار یا جعبه فیوز را مسدود نکنید.

-در صورت وقوع حادثه الکتریکی به شخص یا دستگاه الکتریکی دست نزنید. همیشه ابتدا منبع برق را جدا کنید.

نکاتی برای کار با ابزارهای برقی چیست؟

• همه ابزارها را قبل از اتصال به منبع تغذیه خاموش کنید.

• قبل از انجام هر گونه کار تعمیر و نگهداری یا انجام تنظیمات، منبع تغذیه را قطع و قفل کنید.

• اطمینان حاصل کنید که ابزارها به درستی متصل به زمین شده اند یا دو عایق هستند. تجهیزات اتصال به زمین باید دارای 3 سیم کابلی تایید شده با 3 شاخه باشد. این کلید اتصال باید به یک پریز 3 قطبی متصل به زمین متصل شود.

• قبل از استفاده، تمام ابزارها را برای اتصال زمین موثر با یک تستر پیوستگی یا یک قطع کننده مدار خطای زمین (GFCI) تست کنید.

• کلید روشن یا خاموش را دور نزنید و ابزارها را با اتصال و جدا کردن سیم برق استفاده کنید.

• از تجهیزات الکتریکی در شرایط مرطوب یا مکان های مرطوب استفاده نکنید، مگر اینکه تجهیزات به GFCI متصل باشد.

• ابزارها را با حلال های قابل اشتعال یا سمی تمیز نکنید.

• در منطقه ای حاوی بخارات یا گازهای انفجاری با ابزارآلات کار نکنید، مگر اینکه ذاتاً ایمن باشند و فقط در صورتی که دستورالعمل های سازنده را رعایت کنید.

نکاتی برای کار با کابل برق چیست؟

-کابل های برق را در حین استفاده از ابزار دور نگه دارید.
-در حین استفاده از راهروها یا محل کار، سیم های رابط را به طور موقت آویزان کنید تا خطرات زمین خوردن را از بین ببرید.
-دوشاخه های جلو باز را با شاخه های جلو بسته تعویض کنید. دوشاخه های جلو بسته مهر و موم شده اند و خطر شوک یا اتصال کوتاه کمتری دارند.
-در موقعیت های غیر مسکونی از کابل های رابط سبک استفاده نکنید.
-تجهیزات الکتریکی را با سیم برق حمل یا بلند نکنید.
-طناب ها را در گره های محکم نبندید. گره ها می توانند باعث اتصال کوتاه و شوک شوند. سیم ها را حلقه حلقه کنید یا از دوشاخه قفل پیچشی استفاده کنید.

قطع کننده مدار خطای زمین(GFCI) چیست؟

یک قطع کننده مدار خطای زمین (GFCI) کلاس A با تشخیص هر گونه اتلاف جریان الکتریکی در مدار کار می کند به عنوان مثال، در جریان حداکثر 6 میلی آمپر قطع می شود. هنگامی که اتلاف تشخیص داده می شود، GFCI قبل از وقوع صدمات شدید یا برق گرفتگی، برق را خاموش می کند. یک شوک دردناک غیر کشنده ممکن است در مدت زمانی که طول می کشد تا GFCI برق را قطع کند، رخ دهد؛ بنابراین مهم است که از GFCI به عنوان یک اقدام محافظتی اضافی به جای جایگزینی برای روش های کار ایمن استفاده کنید.

پریزهای دیواری GFCI را می توان به جای پریزهای استاندارد برای محافظت در برابر برق گرفتگی فقط برای آن پریز یا یک سری پریز در همان مدار انشعاب نصب کرد. یک مدارشکن GFCI را می توان روی برخی از تابلوهای برق قطع کننده مدار نصب کرد تا از کل مدار انشعاب محافظت کند. GFCI های قابل حمل را می توان به پریزهای دیواری وصل کرد که در آن از لوازم خانگی استفاده می شود.

نمونه ای از مدار شکن GFCI

چه زمانی و چگونه می توان قطع کننده مدار خطای زمین(GFCI) را آزمایش کرد؟

مهم است که دستورالعمل های سازنده را در رابطه با استفاده از GFCI دنبال کنید. قبل از هر بار استفاده، GFCI های سیمی دائمی را به صورت ماهانه و دستگاه های قابل حمل را آزمایش کنید. از تستر GFCI استفاده کنید. همچنین می توانید با فشار دادن دکمه های تست و تنظیم مجدد آزمایش کنید. یک چراغ شب یا لامپ را به پریز دیواری محافظت شده با GFCI وصل کنید؛ چراغ باید روشن شود. سپس دکمه TEST را روی GFCI فشار دهید. اگر GFCI به درستی کار می کند، چراغ باید خاموش شود. اگر نه، GFCI را تعمیر یا تعویض کنید. دکمه RESET را روی GFCI فشار دهید تا برق بازیابی شود.

اگر مطمئن نیستید یا برای تصحیح هر گونه خطای سیم کشی، با یک برقکار ماهر تماس بگیرید.

نمونه ای از GFCI

نمونه چک لیست برای ایمنی اولیه برق چیست؟

• سیم ها و دوشاخه ها را بررسی کنید.

هر روز کابل ها و دوشاخه ها را چک کنید. استفاده نکنید و در صورت فرسوده شدن یا آسیب دیدن سیم ها و دوشاخه ها را دور بیندازید.

هر سیم رابط را که احساس گرمای بیش از حد داشته باشد توسط یک برقکار بررسی شود.

چندین مورد را به یک پریز وصل نکنید.

دوشاخه را بکشید نه سیم را.

منبع تغذیه را با کشیدن یا تکان دادن سیم از پریز قطع نکنید.

• هرگز شاخه سوم کلید اتصال را قطع نکنید.

شاخه های شکسته 3 شاخه را تعویض کنید و مطمئن شوید که شاخه سوم به درستی زمین شده است.

• هرگز از سیم رابط به عنوان سیم دائمی استفاده نکنید.

فقط برای تامین برق موقت منطقه ای که پریز برق ندارد از سیم های الحاقی استفاده کنید.

سیم های رابط را از گرما، آب و روغن دور نگه دارید. آنها می توانند به عایق آسیب رسانده و باعث شوک شوند.

اجازه ندهید وسایل نقلیه از روی سیم های داخلی بدون محافظ عبور کنند. سیم های رابط باید در سیم کشی محافظ، مجرا، لوله قرار داده شوند یا با قرار دادن تخته هایی در کنار آنها محافظت شوند.

منبع: مرکز ایمنی و بهداشت شغلی کانادا

جزوه آشنایی با مفاهیم و تجهیزات برق در صنایع

01 اردیبهشت 01

این وبینار در تاریخ 1401/02/01 توسط صنایع ایمن فراز ارک و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تبریز و با تدریس دکتر علی شمس نیا برگزار شد.

از جمله مباحث مطرح شده در این وبینار می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات در سیستم برق صنعتی

مفاهیم و اصطلاحاتی همچون:

1.مدار

2.جریان

3.اختلاف پتانسیل

4.جریان مستقیم

5.جریان متناوب

6.ولتاژ فاز به فاز

7.ولتاژ فاز به نول

8.روابط توان های اکتیو و راکتیو در سیستم AC

مروری بر ساختار سیستم های برق رسانی فشار ضعیف، متوسط و قوی

هدف سیستم برق رسانی تولید انرژی الکتریکی خارج از مراکز شهری و رساندن آن به شکل ایمن و اقتصادی به دست مصرف کنندگان است.

سیستم برق رسانی از بخش های عمده زیر تشکیل می شود:

1.نیروگاه های تولید برق

2.سیستم انتقال نیرو

3.شبکه توزیع نیرو

4.مصرف کنندگان برق

آشنایی با تجهیزات الکتریکی در سیستم های برق صنعتی

تجهیزاتی همچون:

1.ترانسفورمر

2.ماشین سنکرون سه فاز

3.موتور القایی سه فاز

4.موتور القایی تکفاز

5.درایو (یا اینورتر)

6.خازن و بانک خازنی

آشنایی با تابلو برق و اجزاء آن در صنایع

تابلو برق ها مجموعه هایی هستند که به منظور نیرو رسانی و توزیع انرژی الکتریکی، حفاظت و کنترل تجهیزات برقی بکار می روند.

اجزای اصلی تشکیل دهنده تابلو برق ها شامل:

1.محفظه تابلو برق

2.ادوات قطع و وصل انشعابات

3.ادوات اندازه گیری و نمایش اطلاعات

4.ادوات کنترلی و حفاظتی

5.ادوات عایق بندی

برخی از سوالات پرسیده شده در این وبینار:

-در آشپزخانه های صنعتی تجهیزات برقی باید به هردوی تجهیزات محافظ جان و ارت متصل باشند؟

در هر مکانی که کاربری حضور دارد و در تماس با دستگاه برقی است، اتصال به ارت و محافظ جان ضرورت دارد. اگر تردد در آن مکان نبود یا شرایط خاصی برقرار بود (مثل وجود عایق کامل زیر پای اپراتور) در این شرایط لزومی ندارد.

-کفپوش عایق برق چیست و چه کاربردی در صنعت دارد؟

وجود کفپوش عایق برق، باعث عایق بندی پا نسبت به زمین می شود و مسیر نشتی جریان به زمین گرفته می شود. عملا با کفپوش عایق برق مسیر جریان برق گرفتگی از بدن فرد به زمین مسدود و مانع برق گرفتگی می شود.

-مشخصات فنی کفپوش عایق برق چیست و محل های نصب آن کجا می باشد؟

عایقی که برای کفپوش انتخاب می کنید سعی کنید استاندارد باشند (بستگی به ولتاژی که دستگاه تغذیه شده است). در محل هایی نصب می شود که امکان دارد اپراتور زمانی که کنار دستگاه ایستاده است بتواند به قسمت های فلزی دستگاه دست بزند.

-آیا اتصال نول به زمین کار درستی است؟

اتصال نول به زمین کار صحیحی نیست. در مکان هایی که این کار به صورت غیر استاندارد انجام گرفته ممکن است که ادوات حفاظتی درست کار نکنند.

-آیا کلید تست دارد؟

1) تست کلیدها از طریق ولت متر قابل انجام است به این شکل که کلید را وصل کنید، ورودی کلید را از طریق ولت متر ولتاژ های فاز به فاز را بسنجید تا مطمئن شوید ورودی کلید برقرار است بعد در خروجی کلید هم ولتاژهای فاز به فاز را بسنجید تا ببینید در خروجی کلید هم ولتاژها برقرار است یا نه.

2) مولتی متر را در حالت سنجش اهم قرار داده و دوبه دو پروب های اهم سنج را به دوسر کلید وصل کنید و کلید را هم در حالت وصل قرار دهید و ببینید که کنتاکت ها باهم اتصال کوتاه می شوند یا نه. بعد کلید را در حالت قبل قرار دهید و از طریق اهم سنج ببینید که اتصال کنتاکت ها از هم قطع شدند یا نه.

-آیا برای همه ی تابلو برق ها وجود کفپوش ضروری است؟

جایی که لازم است حفاظت اضافه داشته باشیم، برای امنیت بیشتر اپراتور از کفپوش استفاده می کنیم. یا جایی که احتمال می دهیم حفاظت های اصلی ممکن است درست کار نکنند.

-لباس های ضد آرک چیست؟

لباس هایی هستند که از عبور انرژی آرک جلوگیری می کنند. آرک جرقه ای است که در اثر قطع جریان های بالا به وجود می آید. دو کنتاکتی که قبلا به هم وصل بودند و الان می خواهند از هم جدا شوند بینشان آرکی به وقوع می پیوندد که امواج پرانرژی را ساطع می نماید. این امواج اگر مستقیما با بدن تماس پیدا کنند باعث سوختگی می شوند. لباس های ضد آرک این امواج پر انرژی را ساطع یا خودشان جذب می کنند و در نتیجه مانع از آسیب فرد می شوند.

شما می توانید برای آشنایی بیشتر درمورد تجهیزات برقی و یافتن پاسخ پرسش های بیشتر، جزوه ارائه وبینار را از قسمت زیر دانلود کنید.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا

مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار

سازمان ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا

انیستیتیو ملی ایمنی و بهداشت شغلی

سازمان بین المللی کار

سازمان جهانی بهداشت

مرکز سلامت و محیط کار

ورود / ثبت نام

سبد خرید

آخرین فیلم دوره های آموزشی

فیلم دوره ارگونومی کفش

فیلم وبینار آشنایی با سیستم های ارت و بازرسی تاسیسات برق در صنایع

فیلم آشنایی با مفاهیم و تجهیزات برق در صنایع

آشنایی با روش های ارزیابی ریسک مواد شیمیایی در محیط های شغلی

فیلم وبینار رویکرد جدید طراحی در ارگونومی با فناوری نانو

فیلم وبینار شناسایی، طبقه بندی و برچسب گذاری مواد شیمیایی

آخرین کتب و مجلات علمی

کتابچه ایمنی در جوشکاری و برشکاری

Risk-based Machinery Management

HUMAN FACTORS HANDBOOK FOR PROCESS PLANT OPERATIONS

Pocket Consultant Occupational Health

Fundamentals and Assessment Tools for Occupational Ergonomics

emergency response planning guide

HAZID

1.مقدمه

2.روش اﺟﺮاي ﻫﺰﻳﺪ (HAZID)

2.1. ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺗﻴﻢ ﻫﺰﻳﺪ:(HAZID)

2.2. ﺗﻬﻴﻪ روش اﺟﺮاﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮ:

2.3. ﺗﻬﻴﻪ ﭼﻚ ﻟﻴﺴﺖ:

2.4. ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮات:

2.5.ارزﻳﺎﺑﻲ رﻳﺴﻚ:

2.6.اﻗﺪاﻣﺎت ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ:

3.مراجع و استانداردهای مورد استفاده

4.منابع

جزوه وبینار ارگونومی کفش

ارزیابی پوسچر به روش QEC

روش ارزیابی سریع مواجهه (QEC)

برخی کارکرد های اصلی روش QEC عبارتند از:

برخی از مزایای روش QEC شامل موارد زیر است:

مراحل ارزيابي سطح مواجهه در روش QEC

1: تعیین اولویت ها

2: انجام ارزیابی

الف) ارزیابی ناحیه کمر:

ب) ارزیابی ناحیه شانه و بازو:

پ) ارزیابی ناحیه مچ دست یا دست:

ت) ارزيابی ناحيه ی گردن:

3: امتیازگذاری

4: تفسیر نتایج و اولویت بندی

الف) ارزیابی سطح مواجهه برای هریک از نواحی چهارگانه:

ب) ارزیابی سطح مواجهه برای کل بدن:

5: مداخله ارگونومیک و ارزیابی مجدد

آموزش ارزیابی ارگونومیک مشاغل اداری با استفاده از روش ROSA

ارزیابی پوسچر به روش REBA

ارزیابی پوسچر به روش RULA

منابع:

جزوه آشنایی با سیستم های ارت و بازرسی تاسیسات برق در صنایع

صدا در محیط کار بخش2

اثرات صدا بر روی انسان:

الف: اثرات صدا بر روی دستگاه شنوایی

اثرات درازمدت صدا بر روی شنوایی:

مرحله اول : مرحله شروع یا مرحله خستگی گوش

مرحله دوم : مرحله اختفا کامل

مرحله سوم : مرحله اختفا نسبی

مرحله چهارم : مرحله ناشنوایی کامل یا قطعی

ب : اثرات غیرشنیداری

بررسی صدا

روش های جلوگیری از آلودگی های صوتی

اثرات سوء سروصدا بر سلامتی

جمع بندی:

منابع:

صدا در محیط کار بخش 1

موج چیست؟

فیزیک صوت:

احساس صوت:

انواع صوت:

منابع:

ارزیابی پوسچر به روش RULA

اهداف روش RULA:

روند ارزيابي در روش RULA:

تعیین نمره گروه A ( تعیین کد بازوها)

تعیین نمره گروه A (تعیین کد ساعد)

تعیین نمره گروه A (تعیین کد مچ)

تعیین نمره گروه A (تعیین کد چرخش مچ)

تعیین نمره گروه B (تعیین کد تنه)

تعیین نمره گروه B (تعیین کد پا ها)

نحوه محاسبه امتياز مربوط به نيروي اعمال شده :

تفسیر نهایی :