چرم جنسی است که انواع مختلف زیادی دارد و برای اینکه بتوانید چرم اصل مرغوب را از انواع نامرغوب و بیکیفیت آن تشخیص دهید، بهتر است ابتدا انواع چرم را بشناسید. حتی لازم است اسم انواع چرم طبیعی را بدانید و با انواع شیوههای دباغی چرم آشنا شوید. آشنایی با انواع چرم و شناخت ویژگیها، روش تولید و مصارف هرکدام از آنها به شما کمک میکند این محصول خاص را از زاویه جدیدی نگاه کنید تا بهتدریج انواع آن را بشناسید و تشخیص چرم طبیعی از تقلبی برای شما راحت تر شود.
دسته بندی چرم براساس منشا تولید
• چرم حلال
• چرم حرام
چرم براساس منشا تولید به دو دسته چرم حلال و چرم حرام تقسیم میشود. حال منظور از حلال و حرام بودن چر چیست؟ در صورتی که چرم از پوست حیوانات حرام گوشت ساخته شود چرم به دست آمده نیز حرام خواهد بود. نکته اینکه؛ درصورتی که چرم از پوست یک حیوان حلال گوشت ساخته شود اما آن حیوان با روشهای اسلامی ذبح نشده باشد باز هم چرم موجود حرام خواهد بود.
انواع چرم براساس روش تولید
• چرم طبیعی
• چرم مصنوعی
به طور کلی میتوان انواع چرم را با توجه به روش تولید آنها به دو دسته چرم طبیعی و چرم مصنوعی تقسیمبندی کرد. چرم طبیعی از دباغی و آمادهسازی پوست حیواناتی مانند گاو، گوسفند، کروکدیل، مار، مارمولک و شترمرغ ساخته میشود. این چرم بسیار باکیفیت است و خود به انواع مختلفی تقسیمبندی میشود. مقاومت زیاد، استحکام بالا، دوام و ماندگاری از ویژگیهای چرمهای طبیعی است. چرم طبیعی بر اساس استحکام به سه دستهی سبک، نیمه سنگین و سنگین تقسیم میشود.
واژه چرم مصنوعی اصطلاحی است که به محصولی اطلاق میشود که تماماً چرم نبوده و از ترکیب چرم با پلیمرهای مصنوعی ساخته میشود. از این نوع چرم نیز برای تولید انواع محصولات چرمی استفاده می کنند. در حال حاضر به دلیل قیمت بالای انواع چرم طبیعی، چرم مصنوعی نیز رواج دارد. چرم مصنوعی اگرچه کیفیت چندان بالایی ندارد اما به دلیل ظاهر مناسب و قیمت پایینش طرفداران خاص خود را دارد. چرم مصنوعی که با نامهای چرم گیاهی و چرم وگان نیز شناخته میشود، کاربرد فراوانی در تولید روکش صندلی، پالتو، کیف، کفش و دیگر محصولات چرم دارد.
۱۰ مورد از ویژگیهای خاص چرم طبیعی که باعث محبوبیت زیاد آن شده است
• ماندگاری
دوام چرم طبیعی بسیار زیاد است. البته منظور از دوام زیاد سفت و سخت بودن آن نیست، هرچند که بعضی چرمها به همین شکل ساخته میشوند. همچنین از بزرگترین مزیت های چرم طبیعی این است که ترک نمیخورد و پوسته پوسته نمیشود.
• انعطاف پذیری
الیاف چرم طبیعی آنقدر ریز و در هم آمیختهاند که یک گرم از آن حاوی ۳۰۰ متر مربع سطح داخلی است، این همان چیزی است که چرم را در برابر پارگی، کشش و خم شدن بسیار مقاوم میکند. چرم طبیعی حتی میتواند در برابر حرارت و دمای شدید هم مقاومت کند.
• تنوع
چرم میتواند به صورت گستردهای متنوع باشد. از مدلهای صاف و نرم مثل جیر و نوبوک گرفته تا مدلهای رنگ شده و سفت شده. همچنین شما میتوانید روی آن طرح ایجاد کنید و نقشهای برجسته حک کنید.
• قابلیت تنفس
چرم طبیعی رطوبت را جذب و آن را به صورت بخار خارج میکند و هیچ بافت دیگری نمیتواند با این ویژگی رقابت کند. این یک مزیت بزرگ مخصوصا برای کفشهای چرم است. شما همیشه در کفشها و بوتهایی که از چرم مصنوعی ساخته شدهاند بیشتر عرق میکنید. این موضوع در مورد روکش صندلیهای ماشین هم به همین شیوه است.
• شیک و خاص بودن
ویژگیهای کاربردی چرم با زیبایی آن مطابقت دارد. رنگ یا نوع چرم هر چیزی که باشد، کیفیت خود را به نمایش میگذارد. میتوانید یک کیف دستی چرم اصل را در کنار چرم مصنوعی بگذارید و تفاوت را ببینید.
• حساسیت پوستی ایجاد نکردن
چرم طبیعی مانند سایر الیاف طبیعی مثل پنبه و ابریشم در تماس با پوست بسیار راحت است. بسیاری از الیاف مصنوعی میتوانند خشن و ناراحت کننده باشند و همچنین در بعضی موارد باعث ایجاد حساسیت شوند.
• دوستدار محیط زیست بودن
چرمهای طبیعی فرآوردهی فرعی کشتن حیوانات برای غذا هستند و به همین دلیل ممکن است طرفداران زیادی را از دست بدهند؛ اما این چرمها نسبت به چرمهای مصنوعی که از مواد شیمیایی تولید میشوند بی خطرتر هستند. چرمهای طبیعی علاوه بر زیست تخریب پذیر بودن، باعث کاهش آلودگی هوا هم میشوند.
• عمر نامحدود
چرم، بافتی با عمر نامحدود است. مد روز ممکن است تغییر کند اما چرمها هیچوقت از مد خارج نمیشوند و در هرجایی کلاس بالایی دارند.
• مقرون به صرفه
چرمهای طبیعی ممکن است قیمت بالایی داشته باشند؛ اما به همان اندازه مقرون به صرفه هستند. زیرا ماندگاری زیادی دارند و هزینهای که برای آن میکنید ارزشمند خواهد بود.
• بوی خاص
چرم طبیعی بوی خوبی دارد و بو یکی از نشانه های طبیعی بودن چرم به کار رفته در مواد محسوب می شود.
انواع چرم طبیعی
• سبک
• نیمه سنگین
• سنگین
چرم سبک
چرم سبک از پوست حیواناتی مانند گوسفند، بره و بز به دست میآید و نسبت به اشکال دیگر چرم نرمتر و سبکتر می باشد و به همین دلیل در ساخت پالتو و کاپشن چرم که راحتی آنها مهم است و همچنین انواعی از کیف و کفش به کار گرفته می شود. این نوع چرم به دلیل اینکه نرمتر می باشد راحتتر چروک می شود و احتمال ساییدگی آن بیشتر است به همین دلیل نگهداری از آن اهمیت بیشتری دارد. معمولا از چرم سبک بی کیفیت برای آستر لباس ها و کیف و کفش استفاده می شود و دلیل آن هم پایین بودن استقامت آن است.
چرم نیمه سنگین
چرم نیمه سنگین از چرم های کمیاب محسوب می شود. این چرم از پوست حیواناتی مانند کروکودیل و شتر مرغ به دست می آید. چرم نیمه سنگین یک چرم ویژه و خاص محسوب میشود به همین دلیل از آن به دلیل کمیاب بودن، معمولا در ساخت لوازم و وسایل تزئینی استفاده می شود. کمیاب بودن، کیفیت و قیمت بالای چرم نیمه سنگین موجب شده تا این نوع چرم بیشتر در ساخت کالاهای لوکس مورد استفاده قرار گیرد.
چرم سنگین
چرم سنگین در حقیقت همان پوست جانوران مرده است که طی پروسه های متنوعی به شکلی در میآید که همه ما آن را میشناسیم و در تولید کاور مبلمان، کیف، کفش، پوشاک و خیلی موارد دیگر بکار برده میشود. این محصولات خیلی مستحکم و ماندگار است و افزون بر این ها لطیف و زیبا هم میباشند. از این چرم معمولا در تولید کیف، کفش، پوشاک و انواع مبلمان استفاده می شود. چرم سنگین بسیار لطیف و مقاوم است و ماندگاری بالایی نیز دارد. چرم سنگین بهترین و باکیفیت ترین چرم طبیعی موجود در بازار است. این چرم از پوست گاو، گوساله یا شتر به دست میآید و دوام زیادی دارد. نکته جالب در مورد این نوع چرم این است که با گذشت زمان ظاهر زیباتری را به خود میگیرد و استایل جذابتری را برای شما به همراه خواهد داشت. به دلیل اینکه محصولاتی مانند کیف و کفش بیشتر از بقیه محصولات چرم در معرض آسیب قرار دارند، معمولا برای تولید انواع چرم کفش و کیف از چرم سنگین استفاده میشود تا دوام بیشتری داشته باشند. به این ترتیب درکنار ایجاد یک ظاهر زیبا و خاص، کیفیت محصول نیز بسیار بالا میرود. یکی از دوست داشتنی ترین و پرکاربردترین چرم های موجود در بازار چرم سنگین است.
چرم طبیعی دسته بندی های مختلفی دارد در اینجا با انواع مختلف آن آشنا خواهیم شد:
1. انواع چرم طبیعی بر اساس شکل ظاهری
• اشبالت (Split calf Leather)
• ورنی (Patent Leather)
• الگانت (Elegant Leather)
• فلوتر (Floater Leather)
• نبوک (Nubuck Leather)
• جیر (Suede Leather)
• هورس (Horse Leather)
• چاپی
• ابر و بادی
• بروشاو
• کوروکو
• خالدار
2. انواع چرم طبیعی بر اساس کیفیت لایه
• اسپلیت
• فول گرین
• تاپ گرین
• جنیون
• باند شده
3. انواع چرم طبیعی بر اساس نوع دباغی
• دباغی با مواد گیاهی
• دباغی با کروم
• دباغی با زاج سفید
• دباغی با فرمالدئیدها
• دباغی با روغنهای گیاهی و حیوانی
4. انواع چرم طبیعی بر اساس تیمار سطح
• آنیلین
• نیمه آنیلین
• نبوک
• جیر
چرم تمام رخ یا فول گرین (FULL GRAIN)
چرم تامام رخ بهترین نوع چرم برای تولید انواع کفش و تمامی محصولاتی است که میخواهید زیاد از آن استفاده کنید. اگر شما عاشق ایجاد پتینه (تغییر رنگ بهمرورزمان) در چرم هستید، چرم تمام رخ انتخابی مناسب برای شما است. چرم فول گرین بهترین چرم طبیعی است و بالاترین درجه کیفیت را دارد. چرم تمام رخ به بیرونیترین لایه پوست گفته میشود و این چرم را با نام رخ کامل نیز میشناسند. در فرآیند دباغی این چرم هیچگونه سمبادهکاری یا کوبشی انجامنشده و تنها موهای روی پوست حذف میشود.
در تولید محصولاتی که مقاومت در آنها اهمیت زیادی دارد، چرم فول گرین بهترین گزینه است. طبق نظر کارشناسان این نوع چرم که از قویترین و بادوامترین قسمت پوست انتخاب میشود، اغلب ترک نمیخورد، پوستهپوسته نمیشود و سوراخی در آن به وجود نمیآید. حتی جالب است بدانید که این مدل چرم به رطوبت نیز بسیار مقاوم است. اغلب تکه چرمهای فول گرین هیچگونه ردی از آسیب و خرابی ندارند به همین دلیل این نوع چرم برای تودوزی مورد استفاده قرار نمیگیرد.
چرم فول گرین از چرم های طبیعی است که با گذر زمان ظاهر جذابتری پیدا خواهد کرد. به طور کلی فول گرین در میان انواع چرم طبیعی گران قیمتترین آنهاست. این نوع چرم یک گزینه مناسب برای تولید ست های چرم مردانه لاکچری و زنانه می باشد.
چرم رخ بالا یا تاپ گرین (TOP GRAIN)
چرم تاپ گرین از پوست گاو و گاومیش تهیه میشود بعضی از کیف های مردانه چرم اصل موجود در بازار از این نوع چرم می باشند. یکی از بهترین چرم های طبیعی، چرم تاپ گرین است. چرم الگانت نیز نوعی چرم تاپ گرین می باشد. اگر پوست حیوان دچار اشکالات سطحی باشد به طوری که نتوان آن را به چرم فول گرین تبدیل کرد، میتوان با کمی سمبادهزنی و پرداخت کاری از آن یک چرم تاپ گرین ساخت. باید گفت این چرم همان چرم فول گرین است که فقط روی آن کمی کار شده است تا کیفیت بهتری داشته باشد.
احتمالا در مواجه با اسم این چرم کمی گیج میشوید؛ در اصل “دانه” به تمام بخشهای پوست حیوانات گفته میشود. چرم رخ بالا در اصل بالاترین لایه پوست نیست، بلکه لایه دوم آن است. برای تولید چرم رخ بالا در دباغی لایه فوقانی چرم سمباده میخورد یا کوبیده میشود. این کار با هدف رفع عیوب و بینظمیهای روی سطح چرم انجام شده و درنهایت یکی از انواع چرم ضخیم با این روش تولید میشود.
سطح چرم رخ بالا صاف و انعطافپذیر است و درعینحال مقاومت و دوام خوبی نیز از خود به نمایش میگذارد. همچنین این مدل از چرم با ظاهر یکنواختش جلوه ظاهری بینظیری دارد. جالب است بدانید که انواع کیف و کتهای چرمی را از این نوع چرم تولید میکنند. ازآنجاییکه این چرم از نوع دانه کامل ضخامت کمتری دارد و فرایند رنگرزی را پشت سر گذاشته است، دوام آن نسبت به چرم رخ کامل کمتر خواهد بود.
چرم اصل یا جنیون ((GENIUNE
یک فرد عادی هرگز قادر به تشخیص فرقهای چرم فول گرین با چرم اصل یا جنیون نخواهد بود. به چرمی، چرم اصل یا جنیون گفته میشود که از نظر کیفیت کمی پایینتر از چرم فول گرین باشد. شاید تنها فرق این دو نوع چرم با هم در این باشد که چرم اصل چندین سال پس از استفاده، جلا و جذابیت اولیه خود را از دست خواهد داد. در حالی که چرم فول گرین هرچقدر پیرتر که میشود، زیباتر میشود. این نوع چرم گزینه ی مناسبی برای تولید کیف اداری و لب تابی چرم می باشد.
چرم اسپیلیت (SPLIT)
چرم اسپیلیت از یکی از لایه های میانی پوست تهیه میشود. این لایه ممکن است لایه میانی یا تحتانی اپیدرم باشد. به همین دلیل این نوع چرم بسیار شکننده و شاید کمی ضعیف باشد. ضمن آن که چرم اسپیلیت اغلب ترکهای زیادی دارد. به همین دلیل است که از چرم اسپیلیت در تولید هر چیزی نمیتوان استفاده کرد. البته دباغان برای بالا بردن کیفیت این نوع چرم کارهای بسیاری روی آن انجام میدهند که سبب افزایش دوام و کیفیت آن میشود. مزیت مهم چرم اسپیلیت در ارزان قیمت بودن آن است.
چرم باند شده(BANDED)
همانطور که از نام این نوع چرم پیداست، چرم باند شده در واقع چرمی است که از به هم چسباندن تکههای باقی مانده از چرمهای دیگر تهیه میشود. به چرم باند شده، چرم احیا شده نیز گفته میشود. برای تولید این نوع چرم تکههای به جا مانده از ضایعات سایر چرمها که چندان قابل استفاده نیستند ابتدا به شکل خمیر در میآیند. سپس طی فرآیند خاصی به هم چسبانده میشوند تا یک تکه چرم از آن حاصل شود. از این نوع چرم کیف پول های چرم زنانه زیبایی تولید و عرضه می شود.
چرم باند در واقع چرم است اما شاید به مرغوبیت چرم اصل و یک تکه نباشد. ضمن آن که این نوع چرم به مرور زمان دچار فرسایش میشود. به همین دلیل از چرم باند برای تولید لباس یا اکسسوری استفاده نمیشود. این نوع چرم چرمی است که برای تولید مبلمان یا روکش اتومبیلهای لوکس مورد استفاده قرار میگیرد.
چرم گیاهی یا وگان
چرم وگان داستان کاملاً متفاوتی دارد. متداول ترین روش برای تولید آن پوشاندن (یا گاهی اوقات ذوب) یک تکه پشتی پارچه با پلی وینیل کلراید (PVC) یا پلی اورتان (PU)، دو پلاستیک مصنوعی رایج است. ناگفته نماند که هیچ محصول حیوانی در این فرآیند گنجانده نشده است. تکنیک دیگر از مواد آلی استفاده می کند تا موادی ایجاد کند که از نظر ظاهری و خصوصیات چرم مانند هستند. این حوزه از علم در سال های اخیر به سرعت تکامل یافته است.
در دباغی این نوع چرم استفاده از مواد شیمیایی به حداقل رسیده و بیشتر از رنگ های گیاهی و مواد و روغن های حیوانی استفاده می شود. این نوع چرم به علت سازگاری بیشتر با محیط زیست و جلوگیری از عوارض در صورت تماس با پوست انسان در دسته بهترین دباغی ها قرار می گیرد. چرم گیاهی انعطاف پذیر بوده و رنگی قهوه ای دارد که میزان رنگش به ترکیب شیمیایی و رنگ پوست استفاده شده برمی گردد.
چرم گیاهی در برابر آب پایداری کمتری دارد و بی رنگ می شود و اگر پس از خیس شدن اقدام به خشک کردنش کنید چروک شده و موجب کاهش انعطاف پذیری و نرمی اش می شود. چرم گیاهی در صورت تماس آب گرم به شدت چرمک شده و شکل ژلاتین را به خود می گیرد و پس از خشک شدن سفت شده و حالت شکننده به خود می گیرد. خشک کردن چرم گیاهی در تاریخ برای ساخت زره و همچنین اتصال کتاب ها به کار می رفته.
چرم اشبالت
اشبالت نیز سختی و استحکام دارد اما نه به اندازه نبوک. سطح اشبالت برخلاف نبوک، پرزدار است. چرم اشبالت از لایه دوم (بخش میانی) پوست هر حیوانی از جمله گاو، گوسفند و بز ساخته میشود.
چرم ورنی
چرم ورنی از پوست گاو و گوساله ساخته میشود سپس توسط لعاب لاکی سطح چرم بسیار براق میشود تا جلوه زیباتری داشته باشد. چرم ورنی به عنوان یک چرم براق شناخته میشود و در ساخت کیف و کفش بسیار کاربردی است و طرفداران زیادی در صنعت مد دارد.
چرم الگانت یا شبرو
چرم الگانت ممکن است از پوست گاو یا بز ساخته شود و دارای سطحی لطیف و کمی براق است. این چرم یکی از مرغوب ترین انواع چرم موجود در بازار است. چرم الگانت از بالاترین لایه پوست یا همان top grain به دست میآید و به همین علت یک چرم لوکس و بسیار با کیفیت محسوب شده و در برابر خراش مقاوم است.
چرم فلوتر (شرانک)
در میان انواع چرم موجود در بازار، چرم فلوتر نوعی چرم لطیف، ضخیم و بسیار مقاوم است و از پوست گاو حاصل میشود. در ساخت انواع کیف و کفش و کمربند از چرم فلوتر استفاده می شود تا مقاومت محصول بالاتر رود.
چرم نبوک
استحکام نبوک از جیر و اشبالت بسیار بیشتر است. نبوک از بیرونیترین لایه پوست ساخته میشود به همین علت سختی و استحکام بالایی دارد و در برابر خراش بسیار مقاوم است. از نبوک برای ساخت کیف، کفش و کمربند استفاده میشود.
جیر
جیر از داخلیترین و پایینترین بخش پوست ساخته میشود. به همین خاطر پرزهای نرم و کوتاهی دارد در عینحال استحکام زیادی نیز ندارد. پرزهای موجود در سطح جیر باعث میشود که این نوع چرم بسیار نرم شود و حالت مخملی داشته باشد.
چرم چاپی
دنیای مد همواره به دنبال زیبایی و ارائه طرحهای جدید و جذاب است. در چرم چاپی بر روی کیف چرم یا سایر محصولات چرم طرحهای دلخواهی ایجاد میکنند. با وجود چرم چاپی به راحتی میتوان هر تصویری از جمله تصاویر گلها را بر روی محصولات چرم طبیعی یا چرم مصنوعی ایجاد کرد.
چرم ابرو بادي
طرحی شبیه ابر و باد بر روی سطح چرم قرار دارد.
چرم بروشاو
چرم بروشاو نوعی چرم نیمه ورنی است. این چرم دارای سطحی براق است و در تهیه کفش و لباسهای رسمی کاربرد زیادی دارد.
چرم کوروکو
سطح آنها طرح دار است و طرح خاصی شبیه پوست مار و کروکودیل وجود دارد. این طرحها به صورت مصنوعی بر روی سطح چرم ایجاد میشود و در مواردی کاربرد دارد که سطح چرم در معرض سایش قرار دارد. علاوه بر این، محصولات دارای چرم کوروکو مانند فولدر آگوستینو به خاطر زیبایی و طرح خاص خود برای ساختن یک استایل شیک استفاده میشود.