بستن
تفسیر نتایج آزمایش خون طب کار
طب کار رشته ای از طب می باشد که به نیازهای مربوط به سلامت شاغلین با در نظر گرفتن محیط شغلی آن‌ها می‌پردازد.
کلینیک های طب کار مراقبت های پزشکی جامعی را برای افرادی که آسیب های ناشی از کار و بیماری های حاصل از کار دارند، ارائه می دهند و همچنین آزمایش طب کار به طور قانونی یک آزمایش الزامی می باشد که برای استخدام و همچنین شرایطی که خطرات احتمالی فرد شاغل را تهدید می کند، به صورت دوره ای انجام می شود.
در این مقاله به نکاتی مختصر در ارتباط با تفسیر نتایج آزمایشات خون طب کار خواهیم پرداخت.
مفهوم WBC در آزمایش خون
WBC مخفف عبارت White Blood Cells می باشد و نشان‌دهنده ی تعداد گلبول های سفید خون است. به WBC ها لکوسیت نیز گفته می شود. گلبول های سفید به بدن شما کمک می کنند تا با عفونت ها مبارزه کند. پنج نوع اصلی گلبول سفید وجود دارد:
- نوتروفیل ها: نوتروفیل ها بیشترین درصد گلبول های سفید را تشکیل می دهند و توسط مغز استخوان برای مبارزه با طیف متنوعی از بیماری های التهابی و عفونی تولید می شوند.
- لنفوسیت ها: لنفوسیت هایی مانند سلول های B و T عمدتاً در سیستم لنفاوی یافت می شوند و با باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا در خون مبارزه می کنند.
- مونوسیت ها: مونوسیت ها با همکاری نوتروفیل ها برای مبارزه با عفونت ها و سایر بیماری ها در خون حضور دارند و در عین حال سلول های آسیب دیده یا مرده را از بین می برند.
- ائوزینوفیل ها: ائوزینوفیل ها WBC هایی هستند که در پاسخ به آلرژی ها و برخی از انواع عفونت ها فعال می شوند.
- بازوفیل ها: بازوفیل ها در شناسایی اولیه عفونت ها و همچنین ترمیم زخم و واکنش های آلرژیک نقش دارند.
در بزرگسالان و کودکان بالاتر از دو سال بین 5 تا 10 هزار گلبول سفید در هر میلی لیتر از خون طبیعی است.
سطح بالای WBC ها می‌تواند نشانه‌ای از التهاب، عفونت، یک واکنش آلرژیک یا بیماری دیگری باشد. اگر مقدار WBC در آزمایش خون کم باشد، ممکن است فرد در معرض خطر عفونت قرار داشته باشد. برخی داروها، عفونت های ویروسی یا برخی بیماری های مغز استخوان نیز می توانند باعث کاهش تعداد گلبول های سفید خون یا همان WBC ها شوند.
مفهوم RBC در آزمایش خون
RBC مخفف عبارت Red Blood Cell می باشد و به معنای تعداد گلبول های قرمز خون است. اندازه گیری RBC برای کمک به تشخیص اختلالات گلبول قرمز، مانند کم خونی، وضعیتی که در آن بدن گلبول های قرمز سالم کافی نمی سازد، استفاده می شود.
مقدار طبیعی RBC بر اساس سن و جنس متفاوت است. این محدوده برای زنان از 2/4 تا 4/5 میلیون در هر میکرولیتر و برای مردان از 7/4 تا 1/6 میلیون در هر میکرولیتر می باشد.
مفهوم HGB در آزمایش خون
هموگلوبین (Hb یا Hgb) پروتئینی در گلبول های قرمز خون است که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کند. محدوده معمول برای Hgb بسته به سن، جنس و اینکه آیا باردار هستید متفاوت است.
نتایج بالا یا پایین ممکن است با برخی شرایط سلامتی، از جمله کم خونی، خونریزی داخلی و بیماری هایی که بر قلب، ریه ها یا کلیه‌ها تأثیر می‌گذارند، رخ دهد. تعداد کم هموگلوبین به‌طورکلی به کمتر از 2/13 گرم در دسی لیتر (132 گرم در لیتر) خون برای مردان و کمتر از 6/11 گرم در دسی لیتر (116 گرم در لیتر) برای زنان تعریف می شود.
مفهوم MCH در آزمایش خون
MCH مخفف Mean Corpuscular Hemoglobin است و محاسبه‌ای از مقدار متوسط هموگلوبین موجود در هر یک از گلبول‌های قرمز خون فرد است. هموگلوبین ماده‌ای است که اکسیژن را از طریق جریان خون از ریه ها به سلول‌ها می رساند.
اعداد بالا یا پایین ممکن است نشان‌دهنده کمبود ویتامین یا انواع خاصی از کم خونی باشد. محدوده طبیعی برای MCH بین 5/27 تا 2/33 پیکوگرم (pg) است.
مفهوم MCHC در آزمایش خون
MCHC اندازه گیری میزان هموگلوبین یک گلبول قرمز نسبت به‌اندازه سلول است. MCHC کمتر یا بالاتر از حد طبیعی ممکن است نشانه کم خونی باشد، به این معنی که شما گلبول های قرمز سالم کافی ندارید.
مقدار بالای MCHC اغلب می تواند در شرایطی رخ دهد که گلبول‌های قرمز شکننده یا از بین رفته و منجر به وجود هموگلوبین در خارج از گلبول‌های قرمز خون شود.
سطح نرمال MCHC برای بزرگسالان ۳۷-۳۱ گرم در هر دسی لیتر (g/dl) است.
مفهوم LYM در آزمایش خون
لنفوسیت ها نوعی گلبول سفید هستند. آن‌ها به سیستم ایمنی بدن کمک می کنند تا با سرطان و ویروس ها و باکتری های خارجی مبارزه کند. سطح لنفوسیت ها بسته به سن، نژاد، جنس، ارتفاع و سبک زندگی متفاوت است.
مغز استخوان دائماً سلول هایی تولید می کند که تبدیل به لنفوسیت می شوند. برخی از آن‌ها وارد جریان خون می شوند، اما بیشتر آن‌ها از طریق سیستم لنفاوی حرکت می کنند. سیستم لنفاوی گروهی از بافت ها و اندام ها مانند طحال، لوزه ها و غدد لنفاوی است که از بدن در برابر عفونت محافظت می کند.
مفهوم BUN در آزمایش خون
BUN مخفف عبارت Nitrogen Urea Blood می باشد که اشاره به سطح نیتروژن اوره خون دارد. نیتروژن اوره یک ماده زائد است که بدن پس از تجزیه پروتئین تولید می کند. کلیه های سالم نیتروژن اوره را از خون حذف می کنند. سنجش این پارامتر برای ارزیابی عملکرد کلیه مفید است.
نتیجه طبیعی به‌طورکلی 6 تا 20 میلی‌گرم در دسی لیتر است.
سطح بالاتر از حد طبیعی ممکن است به دلایل زیر باشد:
- نارسایی احتقانی قلب
- مقدار بیش‌ازحد پروتئین رژیم غذایی در دستگاه گوارش
- خونریزی گوارشی
- هیپوولمی (کم‌آبی)
- حمله قلبی
- بیماری کلیوی، از جمله گلومرولونفریت، پیلونفریت و نکروز حاد توبولار
- نارسایی کلیه
- شوکه شدن
- انسداد مجاری ادراری
سطح پایین‌تر از حد طبیعی ممکن است به دلایل زیر باشد:
- نارسایی کبد
- رژیم غذایی کم پروتئین
- سوء تغذیه
- هیدراتاسیون بیش‌ازحد
برای افراد مبتلابه بیماری کبد، سطح BUN ممکن است پایین باشد حتی اگر کلیه‌ها نرمال باشند.
مفهوم PLT در آزمایش خون
منظور از PLT تعداد پلاکت های هر میلی لیتر مکعب خون است. پلاکت ها سلول هایی هستند که به لخته شدن خون شما کمک می کنند. تعداد کم پلاکت ها ممکن است نشانه ای از سرطان ها یا عفونت های خاص باشد. تعداد بالای پلاکت ها می‌تواند شما را در معرض خطر لخته شدن خون مضر یا سکته قرار دهد.
مقدار ۱۲۱ هزارتا ۴۱۱ هزار پلاکت در هر میلی‌مترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی است.
تعداد پلاکت‌های کمتر از حد طبیعی ترومبوسیتوپنی نامیده می شود. تعداد کم پلاکت ها را می‌توان به 3 علت اصلی تقسیم کرد:
- پلاکت کافی در مغز استخوان ساخته نمی شود.
- پلاکت‌ها در جریان خون از بین می روند.
- پلاکت‌ها در طحال یا کبد در حال تخریب هستند.
مواردی از علل شایع این مشکل عبارت‌اند از:
- درمان های سرطان، مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی
- داروها
- اختلالات خود ایمنی که در آن سیستم ایمنی به‌اشتباه به بافت های سالم بدن مانند پلاکت‌ها حمله می کند و آن‌ها را از بین می برد.
مفهوم HCT در آزمایش خون
HCT یکی از مقادیر درصد گلبول های قرمز نسبت به حجم خون است.
سطح طبیعی هماتوکریت در مردان بین 41 تا 50 درصد و برای زنان 36 تا 48 درصد است.
هماتوکریت پایین ممکن است به دلایل زیر باشد:
- کم خونی
- خونریزی
- مغز استخوان قادر به تولید گلبول های قرمز جدید نیست. این ممکن است به دلیل لوسمی، سایر سرطان ها، سمیت دارویی، پرتودرمانی، عفونت یا اختلالات مغز استخوان باشد.
- بیماری مزمن
- بیماری مزمن کلیوی
- تخریب گلبول‌های قرمز خون (همولیز)
- سرطان خون
- سوء تغذیه
- آهن، ویتامین B12 و ویتامین B6 در رژیم غذایی بسیار کم است.
- آب بیش‌ازحد در بدن
هماتوکریت بالا ممکن است به دلایل زیر باشد:
- بیماری مغز استخوان که باعث افزایش غیرطبیعی گلبول‌های قرمز خون می شود (پلی سیتمی ورا).
- بیماری قلبی بدو تولد
- قرار گرفتن در ارتفاع بالا
- نارسایی سمت راست قلب
- سطوح پایین اکسیژن در خون
- زخم یا ضخیم شدن ریه ها
- آب بسیار کم در بدن (کم‌آبی)
مفهوم TSH در آزمایش خون
TSH مخفف هورمون محرک تیروئید است. آزمایش TSH یک آزمایش خون است که این هورمون را اندازه گیری می کند. سطح TSH خیلی بالا یا خیلی پایین ممکن است نشانه¬ای از مشکل تیروئید باشد. تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل در جلوی گردن است.
مقدار طبیعی TSH برای بزرگسالان بین4/0 تا ۴ (MIU/L) است. سطح TSH بالاتر از حد طبیعی اغلب به دلیل کم‌کاری غده تیروئید است. دلایل زیادی برای این مشکل وجود دارد. سطح پایین تر از حد طبیعی ممکن است به دلیل پرکاری غده تیروئید باشد که می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- بیماری گریوز
- گواتر ندولار سمی یا گواتر چند ندولار
- ید بیش‌ازحد در بدن (به دلیل دریافت کنتراست ید مورداستفاده در آزمایشات تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن)
- مصرف بیش‌ازحد داروهای هورمون تیروئید یا مکمل های طبیعی یا بدون نسخه تجویزشده حاوی هورمون تیروئید
استفاده از برخی داروها ممکن است باعث کاهش سطح TSH از حد طبیعی شود. این داروها شامل گلوکوکورتیکوئیدها/ آستروئیدها، دوپامین، داروهای شیمی‌درمانی خاص و مسکن های مخدر مانند مورفین است.
مفهوم T4 در آزمایش خون
تیروکسین که با نام T4 نیز شناخته می شود، نوعی هورمون تیروئید است. آزمایش T4 سطح ترشح هورمون T4 را در خون اندازه گیری می کند. T4 بیش‌ازحد یا خیلی کم می تواند نشانه ای از بیماری تیروئید باشد. این هورمون در معاینات بدو استخدام و معاینات ادواری گاها بررسی می شود.
مقدار طبیعی این هورمون بین ۲٫۸ تا ۰٫۸ MIU/L است.
برای درک کامل نتایج آزمایش T4 ممکن است به نتایج سایر آزمایشات خون تیروئید مانند TSH یا T3 نیاز باشد. نتایج آزمایش ممکن است تحت تأثیر بارداری، سطح استروژن، مشکلات کبدی، بیماری های شدیدتر در سراسر بدن و تغییرات ارثی در پروتئینی که به T4 متصل می‌شود، باشد.
سطح بالاتر از حد طبیعی T4 ممکن است به دلیل شرایطی باشد که تیروئید پرکار را شامل می‌شود، از جمله:
- بیماری گریوز
- مصرف بیش‌ازحد داروهای هورمون تیروئید
- تیروئیدیت
- گواتر سمی یا گره های سمی تیروئید
- برخی از تومورهای بیضه یا تخمدان (نادر)
- انجام آزمایشات تصویربرداری پزشکی با رنگ کنتراست حاوی ید (نادر و فقط در صورت وجود مشکل در تیروئید)
- مصرف زیاد غذاهای حاوی ید (بسیار نادر و فقط در صورت مشکل تیروئید)
آنزیم های کبدی در آزمایشات خون طب کار
این آزمایش میزان عملکرد کبد را با اندازه گیری کل پروتئین موجود در خون، مقدار بیلی روبین و آنزیم‌های کبدی می سنجد. ALP (آلکالین فسفاتاز)، ALT (آلانین ترانس آمیناز)، AST (آسپارتات آمینوترانسفراز) و گاما گلوتامیل تانسفراز (GGT) آنزیم های مختلفی هستند که توسط کبد ساخته می شوند. آزمایش آنزیم های کبدی از آزمایشات الزامی معاینات بدو استخدام است.
مشکلات کبدی می‌تواند فرد را بسیار بیمار کند و حتی می تواند زندگی را تهدید کند. تقریباً 5/4 میلیون بزرگسال در ایالات‌متحده به بیماری مزمن کبدی مبتلا هستند.
علائم اختلال کبدی عبارت‌اند از:
- ضعف
- خستگی یا از دست دادن انرژی
- کاهش وزن
- زردی (زردی پوست و چشم)
- تجمع مایع در شکم که به‌عنوان آسیت شناخته می‌شود.
- ترشحات بد رنگ بدن (ادرار تیره یا مدفوع روشن)
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- درد شکم
- کبودی یا خونریزی غیرمعمول
مطالب مرتبط:
نتایج تفسیر اسپیرومتری
بینایی سنجی
معاینات طب کار
مطالب مرتبط:
نتایج تفسیر اسپیرومتری
بینایی سنجی
معاینات طب کار
